جشنواره حقیقت بیشتر برای جشنواره‌های خارجی فیلم انتخاب می‌کند/ نگاه هنری و دولتی خاص به جشنواره تزریق می‌شود

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری فارس، «امین آزاد» از سال 1381کار روزنامه نگاری را در خبرگزارهای و روزنامه‌های معتبر آغاز کرد. سال 1387 تولید فیلم مستند را شروع کرد و تا  کنونی بیش از 20 فیلم کوتاه ، مستند و صنعتی ساخته است. «آتش زرتشت» ، «برای دخترم نگین» ، «استارت» ، «مرسی» ، «عشق ماشین» ،«راننده»  ، «چرا رفتم ایتالیا» و «آن مرد با ماک آمد» فیلم‌های مستند آزاد به شمار می روند که  در برخی جشنواره داخلی و خارجی به نمایش گذاشته شدند. تاکنون دو بار آثارش در جشنواره فیلم حقیقت انتخاب شده و فیلم «چرا رفتم ایتالیا» پر بیننده‌ترین فیلم  در جشنواره حقیقت را به خود اختصاص داد. او برای حضور در جشنواره حقیقت فیلم «آن مرد با ماک آمد» را ارائه داد که پذیرفته نشد. آزاد فارغ از این که فیلمش در جشنواره انتخاب نشده تنها به آسیب‌های جشنواره سینما حقیقت و چگونگی هدایت فیلمساز به سمت ساخت آثار برای حضور در جشنواره‌های خارجی سخن گفت . گفت و گوی کوتاهی با وی ترتیب دادیم که از نظر تان می گذرد

در آستانه برگزاری جشنواره حقیقت هستیم به نظر شما این جشنواره بعد از گذراندن ده دوره و رسیدن به دوره یازدهم چه نقصان‌هایی دارد؟

جشنواره حقیقت یکی از  معدود امید‌های فیلم‌سازان مستقل در ایران است  تا فیلمشان را بتوانند در آن به نمایش بگذارند. وقتی  تعداد زیادی از فیلم‌ ها از تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی  یا صدا سیما  در بخش مسابقه قرار می گیرد سبب نا‌امیدی ساخت مستند در بدنه مستند‌سازی  مستقل ایران  می‌شود.  در گذشته بخش‌های موضوعی در جشنواره در نظر گرفته می‌شد، مثلاً مستند اقتصادی یا پرتره یا علمی بخش ‌های مجزا بودند و همین امر سبب می‌شد بسیاری از مستند‌های تاثیر گذار  که به جنبه‌های مهم می‌پردازند نمایش داده شوند اما طی چند سال اخیر این بخش ها به مرور حذف شدند و در نهایت به سه بخش کوتاه نیمه بلند و بلند کاهش یافتند و امسال   هم به 2 بخش کوتاه و بلند  محدود شده اند.  هم اکنون متاسفانه  سلیقه  تنها در یک هیات چند نفره انتخاب و داوری تجمیع شده  که یک سلیقه خاص هنری را دنبال می کنند این عوامل  باعث می‌شود موضوعات مهم  در آثار مستند دیده نشود و یا بسیاری حتی  با توجه  به نگاه‌های مختلف فیلم هایشان  پذیرفته نشود. این نوع نگاه سبب می‌شود بسیاری از بخش‌های مستند‌سازی ما که به بخش های علمی، آموزشی ، خبری ، اقتصادی یا صنعتی  می پردازند  از بین بروند.اگر به اخبار منتشر شده  توجه کنیم خواهیم دید از حدود 20 روزنامه نگاری که فیلم‌های مختلفی در گونه‌های متنوع به جشنواره ارائه کردند تقریبا 90 درصد آثارشان رد شد . این نشان می‌دهد هیات  انتخاب هیچ شناخت رسانه‌ای از مستند ندارد. از حدود 20 روزنامه نگار فیلم‌ساز که  اکثراً بالای 10 سال سابقه کار دارند، 90 درصد  کارهایشان رد شد این نشان از آن دارد که هیات انتخاب شناخت مناسبی از آثار تحقیقی  از جنس روزنامه نگاری و رسانه ای ندارد  در حالی که کارکرد اصلی مستند در جهان در رسانه‌های جمعی است و  بخش مهم رسانه‌ها به  مستند‌های تحقیقی  خبرنگاران   اختصاص دارد . اما در ایران این نگاه در جشنواره کمرنگ است. جالب است وقتی هیات انتخاب معرفی شدند در میان آنها  یک استاد رسانه هم وجود نداشت.

ضریب خطا هیات انتخاب بالا رفته است/ فیلمسازان با حمایت دولتی در جشنواره حاضر می‌شوند

کدام بخش‌های جشنواره ظرف این‌سالها کمرنگ یا حذف شدند؟

در چهار سال  گذشته بخش‌های موضوعی مانند مستند حیات وحش،  علمی، آموزشی، پرتره اقتصادی،  صنعتی یا اجتماعی داشتیم  اما با تغییر مدیران، جشنواره ابتدا بخش‌های موضوعی به سه بخش کوتاه، نیمه بلند و بلند تغییر وضعیت دادن و تعداد فیلم های انتخابی کم شد  اما در حال حاضر این بخش‌ها به دو بخش بلند و کوتاه  تبدیل شد و  فیلم‌های انتخابی هم نصف شدند  این عامل سبب می‌شود تنها فیلمسازانی  که برای مرکز یا صدا سیما کار ساختند یا با هیات انتخاب آشنایی یا از نظر فکری  نزدیکی دارند آثارشان انتخاب شود  قبلاما برای هربخش یک هیات انتخاب مجزا داشتیم، این باعث می شد کارها در بخش های مختلف با هیات انتخاب مختلف پخش شود این یک مزیت داشت، هر داور بجای دیدن تعداد زیادی فیلم ، تنها  چند فیلم همان بخش را می دید و بهتر می‌توانست انتخاب کند  ولی در شرایط فعلی چند نفر محدود باید  فیلم‌های بیشتری را ببینند  تا از میان آثار ارسالی 60 تا 70 فیلم را  انتخاب کنند  معلوم است که میزان خطای هیات انتخاب بالا می‌رود.

پررنگ بودن دوستی و رفاقت‌ها در جشنواره حقیقت

آیا نمونه‌ای از این خطاها را دیدید؟

در برخی موارد کار افرادی که انتخاب شده است با هیات انتخاب دوستی و رفاقتی وجود دارد یا در فراخوان تاریخ مشخص اعلام می شود اما برخی چند روز  قبل از انتخاب فیلم‌ها آثارشان را  تحویل می دهند. یا تبعیض شدیدی  بین فیلم سازان مستقل و تولیدات خود مرکز دیده می شود.  فیلم‌ساز مستقل باید با بودجه خودش فیلم بسازد  ولی فیلم‌ساز مرکز گسترش سینما مستند و تجربی با بودجه دولتی و حمایت مرکز فیلم می‌سازد بعد به راحتی هم فیلمشان انتخاب می شود.

جشنواره حقیقت به یک نگاه بسته هنری اکتفا می کند

چقدر تولیدات کاربردی در میان آثار انتخاب شده در جشنواره سینما حقیقت دیده می‌شود؟

 بجای اینکه به این مهم فکر شود که  فیلم‌های انتخابی در آینده چه کاربردی خواهد داشت بیشتر به یک نگاه  بسته هنری اکتفا می‌شود  نگاهی که کاملاً سلیقه ای است نه علمی.  مثلاً در بخش مستندهای خبری یا تحقیقی یا تاریخی هیچ نگاه ویژه‌ای وجود ندارد  با اینکه از اصلی ترین خوراک شبکه های تلویزیونی و رسانه‌ها است.

با تصمیم‌گیری‌های مدیران جشنواره بدنه مستندسازی خبری ضعیف می‌شود/ نگاه هنری و دولتی خاص به جشنواره تزریق می‌شود

 رد شدن آثار فیلمسازان و عدم وجود بخش‌بندی در جشنواره  چه تبعاتی می‌تواند  داشته باشد ؟

بی شک سبب نا امیدی در فعالین رسانه خواهد شد.  وقتی می بینند روزنه امید برای نمایش آثارشان و فرصت دیده شدن از آنها گرفته می شود فیلم نمی سازند  یا فیلم‌هایشان از شبکه‌های ماهواره‌ای سر در می‌آورد  از طرفی با سرکوب های این چنینی توسط جشنوارهایی مثل حقیقت بدنه مستند سازی خبری تحقیقی و رسانه ای ایران ضعیف باقی می ماند چرا که در مهم ترین جشنواره مستند ایران به این نوع نگاه بها داده نمی‌شود  و همه مستند سازها سوق داده می شوند به یک نوع نگاه هنری خاص نگاهی که مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی می‌خواهد یعنی تزریق یک نگاه خاص دولتی به بدنه رسانه ای کشور.

جو ناامیدی در بدنه مستندسازی کشور/ دیکتاتوری دولتی حاکم در جشنواره حقیقت

اجازه بازبینی یا اعتراض به فیلم ساز‌ها داده می ‌شود ؟

در گذشته  فیلمساز اجازه اعتراض داشت بعد از اعتراض، فیلم‌ها دوباره دیده می شد و  برخی فیلم ها دوباره انتخاب می شد  اما  در دو سال اخیر این حق را از فیلمساز سلب کردند و گفته می‌شود حق اعتراض وجود ندارد  یعنی در جشنواره فیلم مستند که باید سرمشق  آزادی بیان باشد یک دیکتاتوری دولتی حاکم شده است.  جالب است که به فیلمسازان مستقل اجازه حضور در جشنواره را نمی‌دهند اما فیلم‌های همسو با تفکراتشان را در دو بخش همزمان به نمایش در می آورند. به عقیده من روند چند سال اخیر جشنواره حقیقت سبب ایجاد جو نا‌امیدی در بدنه مستندسازی کشور می شود. امید و انگیزه مهم ترین موتور محرک فیلم ساز مستند است ولی وقتی این امید در بخش زیادی از مستند سازان کشور بمیرد موجب  آسیب جدی به نهال فیلم سازی مستند در ایران خواهد شد.

نگاه جشنواره حقیقت به جشنواره‌های خارجی است

آیا جشنواره  حقیقت چشم به جشنواره های خارجی دارد ؟

به نظر می رسد در چند سال اخیر این نگاه تشدید شده است و  می‌خواهند  طوری فیلم بسازند و انتخاب کنند که بتوانند در جشنواره  اروپایی ارسال کنند،  این عامل سبب می‌شود  مستند ساز چیزی بسازد که جشنواره های خارجی از ما می‌خواهند نه آن چیزی که رسانه های جمعی و مردم ما نیاز دارند.  مسلماً  یک مستند از یک موضوع صنعتی یا  اقتصادی یا فلا ن موضوع علمی در ایران یا از طبیعت ایران چندان جذابیتی برای یک جشنواره خارجی ندارد ولی اگر شما بدبختی را از گوشه ای از ایران پر رنگ کنید جشنواره خارجی به چنین مستندی بها می‌دهند.  متاسفم که بگویم جشنواره حقیقت بیشتر برای جشنواره های خارجی فیلم انتخاب می کند تا نیاز صنعت سینمای ایران  و رسانه های ایران و مردم ایران.به عقیده من  هر سال فضای جشنواره حقیقت بسته تر و دولتی تر شده  و  دایره انتخاب ها محدود تر.  دایره ای که سلیقه خاص هنری و دولتی به آن حکومت می‌کند نگاهی که کاملاً دید دستوری به مستند سازی دارد و از بالا به پایین است. یک نگاه دیکتاتوری به مستند سازی در جشنواره  در حال شکل گیری است  که هر کاری  که آن ها می گویند را باید مستند ساز  انجام دهد. این فضا  نه تنها کمکی به  رشد  مستند سازی ایران نمی‌کند  بلکه سبب از بین رفتن  امید در بین تعداد زیادی از مستند‌سازان ایرانی می‌شود.

انتهای پیام/