ناظران می‌گویند؛ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و توفیق انتخاباتی درون حزبی جو بایدن

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که قرار است سوم نوامبر ۲۰۲۰ برگزار شود هر چند باتوجه به شیوع ویروس کرونا، مشخص نیست سرنوشت این رقابت‌ها چه خواهد شد. به هر روی برتری جو بایدن بر برنی سندرز در انتخابات اخیر درون حزبی دموکراتها، بهانه‌ای شد که رسول نفیسی، جامعه‌شناس در صفحه ناظران به این موضوع بپردازد.

حق نشر عکس Getty Images Image caption مناظره سندرز و بایدن

جو بایدن، معاون رئیس جمهور سابق ایالات‌متحده آمریکا باراک اوباما، در سه‌شنبه گذشته به توفیق بی‌سابقه‌ای در کسب آراء درون حزبی برای احراز کاندیداتوری حزب دموکرات در سال ۲۰۲۰ برای احراز مقام ریاست‌جمهوری دست یافت. و همانگونه که پیش‌بینی‌های چندین مرکز سنجش آراء، می‌گفتند او در سه شنبه (۲۷ اسفند ۱۳۹۸) نیز در انتخابات درون حزبی، ایالت فلوریدا، آریزونا و ایلینوی،موفق شد و به نظر می‌رسد تا اخذ ۱۹۹۱ برگزینندگان حزبی که برای کاندیداتوری حزب لازم است دیگر راهی نیست.

بسیار محتمل است که تا قبل ازموعد اخذ آراء ایالت نیویورک (که قبلا قرار بود در۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ برگزار شود ولی به لحاظ شیوع پاندمیک کرونا موقتا عقب افتاده است) برنی سندرز که تنها رقیب انتخاباتی بایدن است نیز به کنار رود و کادیداتوری بایدن محرز شود. باید اضافه کرد که این پروسه انتخابات تا اواخر فصل بهار طول میکشد ولی اخذ ۱۹۹۱ برگزیننده حزبی معمولا خیلی زودتر و با رضایت رقبا می تواند باعث جلوگیری از مناظره های بعدی درون حزبی و ذخیره انرژی برای چالش رئیس جمهور فعلی دونالد ترامپ خواهد شد.

موفقیت جو بایدن در مراحل اولیه مبارزات درون حزبی چندان قابل پیش بینی نبود. نام او اغلب در رده بعد از الیزابت وارن، پیتر بوتیجج و برنی سندرز که مقام های یک تا سوم را به تناوب به دست می آوردند قرار می‌گرفت. مثلا درانتخابات ایالت کلیدی کالیفرنیا با داشتن بالاترین تعداد برگزینندگان حزبی، سندرز برنده شد و عمده برگزینندگان را از آن خود کرد. ولی به نظر میرسد که از انتخابات کارولینای جنوبی به بعد، ستاره اقبال بایدن درخشیدن گرفت و در دو "سه شنبه فوق العاده" که تعداد عمده‌ای از ایالات مراسم اخذ رای داشتند، اکثریت ایالات نصیب بایدن شد، و همان طور که ذکرشد، اکنون نامزدی بایدن تقریبا امر پذیرفته شده‌ای است. البته امکان مختصری هم وجود دارد که مناظره یکشنبه پانزدهم ماه مارس (امروز) جو انتخاباتی را تاحدی تغییر دهد.

چه عواملی باعث اقبال رای‌دهندگان حزبی به جو بایدن شد؟

نخست باید توجه کرد که براساس سخنان و اظهارات مقامات، نظر حزب ظاهرا انتخاب بایدن است؛ و بر همین اساس به نظر می رسد که کاندیداهای دیگر و بخصوص برنی سندرز نمی‌توانند جهت گیری و نظر حزب را تامین کنند. بلوک‌های قوی انتخاباتی مثل کارگران و اعضای اتحادیه‌های کارگری، زنان دانشگاه دیده و بخصوص حومه‌نشینان شهری، رای دهندگان مسن، لاتین تبارها در حزب دمکرات که یک سازمان میانه‌رو با گرایشاتی به طرف چپ است هرکدام در تعیین جهت گیری حزب دمکرات نقش‌های اساسی بازی می‌کنند.

جوانان و افراد مترقی نیز سهم خود را دارند. ولی نمایندگان تند رو چپ گرا نظیر خانم الکساندریا اوکازیو کورتز و خانم الهان عمر که جدیدا به مجلس نمایندگان راه یافته‌اند با وجود اعمال پر سر و صدا و آوازه‌گری، نمایشگر طیف عمده‌ای در حزب نیستند. به همین دلیل درانتخابات ۲۰۱۶ هم چون حزب نظر خوبی به سندرز نداشت با شرکت دادن وسیع افراد غیر منتخب به نام " گزینندگان ویژه" که از رهبران حزب و سایر معتمدین تشکیل یافته‌اند در مرحله اول انتخاب نامزدها، در واقع کفه را به نفع هیلاری کلینتون و به ضرر سندرزسنگین کرد.

بیشتر بخوانید:

• انتخابات آمریکا؛ برنی سندرز کیست و باورهایش چیست؟

• انتقاد بایدن و سندرز از مدیریت بحران ویروس کرونا

• انتخابات آمریکا؛ بازگشت قاطعانه بایدن به رقابت‌ها

• انتخابات آمریکا: برنی سندرز در برابر ترامپ؟

به نظر اکثریت دموکرات‌ها هرچند مبارزه انتخاباتی سندرز مثبت بوده و جوانان و افراد را به سوی حزب وانتخابات سوق داده است ولی این افراد تعداد نسبتا کمی را تشکیل می‌دهند و در انتخابات نهایی دمکرات‌ها در برابر جمهوریخواهان اکثریت لازم را تامین نمی‌کنند. گذشته از این، جوانان باوجود اظهارعلاقه به کاندیدای مورد نظر خود در نظرسنجی‌ها، درپای صندوق رای کمتراز سایر بلوک‌های انتخاباتی حضور می‌یابند.

امسال هم دخالت حزب ممکن است تاحدی موثر بوده است. این امر را می‌توان در کنار کشیدن بیشتر کاندیداهای ناموفق به نفع بایدن درست پیش از انتخابات "سه شنبه فوق العاده" ملاحظه کرد. پیتر بوتیجج بعد از مذاکره با جیمی کارتر خود را از مبارزه انتخاباتی کنارکشید و حمایت خود را از جو بایدن اعلام کرد. متعاقب آن، در ایالت کلیدی کارولینای جنوبی، نماینده مجلس بانفوذ و آفریقایی‌تبارآقای "جیمز کلیبرن" از بایدن حمایت کرد که باعث موفقیت چشمگیر او شد.

آفریقایی تبارها در این ایالت و ایالات بعدی عمدتا به بایدن رای دادند. البته می‌توان تصور کرد که این اقدامات کاملا مستقل از نظر حزب هم صورت گرفته باشد. اراده جمعی دمکرات‌ها برای پایان دادن به ریاست جمهوری ترامپ به هر شکل ممکن احتمال دارد که آنان را متحد کرده باشد. تجربه شکست سال ۲۰۱۶ هنوز دراذهان زنده است. البته سندرز که عامل اصلی تقسیم آراء دمکرات‌ها در آن سال بود هنوز بر سر حرف خود باقی است و به نظر نمی‌رسد که لااقل تا قبل ازانتخابات نیویورک کناره‌ گیری کند.

حق نشر عکس Getty Images Image caption سندر در جذب جوانان موفق است

برنامه‌های کاندیداها و نوع برداشتی که از آنان وجود دارد البته عامل اصلی انتخابات است. جذابیت اصلی سندرز در ارائه برنامه‌های مردم پسند و شعارهایی است که درفرهنگ محافظه‌کار آمریکایی، انقلابی به حساب می‌آید. مجانی کردن کل سیستم بهداشتی حتی برای بیگانگانی که بطور غیرقانونی در کشور زندگی می‌کنند، آموزش و پرورش مجانی تا سطوح دانشگاهی، و حفظ و نجات محیط‌زیست در صدر برنامه‌های او قرار دارد.

این برنامه‌ها که بنا بر نظر بعضی از متخصصین تا شصت تریلیون دلار در دهه آتی هزینه خواهد داشت راز جذابیت برای افراد مترقی و جوانان است. سندرز معتقد است که با مالیات بستن بر درآمد و اموال میلیاردرها مخارج را تامین خواهد کرد؛ ادعایی که به نظر بسیاری غیرعملی است و خطرناک برای بزرگترین (یا دومین) اقتصاد جهان.

دموکرات‌ها می‌دانند که به فرض انتخاب شدن سندرز هم مجلسین کاملا جلوی هر لایحه‌ای را که از طرف سندرز تقدیم شود خواهند گرفت و به همین لحاظ سندرز از "انقلابی" صحبت می‌کند که ابعاد آن را فقط خود او می‌داند.

آن چه که آشکار است این است که برنامه سندرز، اعم از این که عملی باشد یا نباشد، بسیاری از بلوک‌های انتخاباتی حزب را می‌هراساند. آمار نشان می‌دهد که زنان دانشگاه رفته حومه نشین که یکی از عوامل اصلی پیروزی دمکرات‌ها در چندسال اخیر بوده‌اند از برنامه‌های سندرز نادلخوشند و حتی نمی‌خواهند با طرفداری از او "سوسیالیست" نامیده شوند. عمده طرفداران این شعارها تنها افراد مترقی و جوانان دانشگاهی زیر سی سال هستند که رای دادن آن‎ها در موقع انتخابات سراسری مورد تردید است.

حق نشر عکس Getty Images Image caption بایدن، برخلاف سندرز اصلا به تغییرات ریشه‌ای و انقلابی نمی‌پردازد

بایدن درست نقطه مقابل سندرز است. بایدن، برخلاف سندرز یا کاندیدای مترقی دیگر خانم وارن، اصلا به تغییرات ریشه‌ای و انقلابی نمی‌پردازد بلکه کاملا متوجه این واقعیت است که انتخابات امسال مربوط به اقتصاد و بازارنیست که تا بحال، (قبل از انتشار ویروس کورونا) به نسبت خوب عمل کرده است. این انتخابات عمدتا رفراندمی است درباره عملکرد دونالد ترامپ.

بایدن در سخنرانی پیروزی بعد از سه‌شنبه فوق‌العاده، ترامپ را مورد انتقاد قرار داد و نه تنها از سندرز انتقاد نکرد بلکه اورا دعوت کرد که به کمک هم ترامپ را شکست بدهند. او نه تنها انقلابی نیست بلکه به این قانع است که برنامه‌های باراک اوباما را ادامه داده و تکمیل کند. قصد بایدن این است که بر آرامش و ثبات دوره اوباما تاکید کند و نوعی بازگشت به آن را وعده دهد.

او می‌خواهد وضعیت بهداشت رابر اساس طرح "بهداشت اوباما" ادامه دهد، با کمپانی‌های اسلحه‌سازی در بیافتد، و روابط آمریکا را با جهان بهبود ببخشد. به نظر می‌رسد که بایدن کاندیدای طبیعی اکثریت حزب باشد و در سطح ملی نیز بتواند طرفدارانی بیشتر از سندرز بیاید (البته طرفداران سندرزهم به نظرسنجی‌هایی اشاره می‌کنند که پیروزی سندرز بر ترامپ را در انتخابات عمومی محتمل می‌داند.)

آنچه که اوج‌گیری ناگهانی بایدن فرض می‌شود درواقع باید ظهور دیرهنگام او نامیده شود. انتخابات درون حزبی تا زمانی که بطور جدی به راه نیافتاده بود، رای دهندگان به ایده‌های نو و نآآشنای نامزدهایی چون بوتیجج و وارن و سندرز رای می‌دادند. ولی هنگامی که انتخابات شکل جدی به خود گرفت و مطلب "شکست دادن ترامپ" عمده‌ترین موضوع انتخاباتی شد، بسیاری به این واقعیت توجه کردند که "آن کاندیدائی که افکاری مشابه من دارد به کنار، ببینیم کدام کاندیدا توان مقابله با ترامپ را دارد." این مطلب را یکی از کاندیداها به نام "تام استه یر" خطاب به بوتیجج جوان که در آن برهه از زمان درخشیده بود چنین خلاصه کرد:"این کافی نیست که چقدر پسر خوبی باشی، بلکه آنچه ما نیازداریم کاندیدایی است که بتواند از پس این ترامپ بربیاید."

حق نشر عکس Getty Images Image caption برنامه سندرز بسیاری از بلوک‌های انتخاباتی حزب را می‌هراساند

به نظر می‌رسد که این جلسه مناظره آغاز تغییر ضرب‌آهنگ انتخابات به نفع بایدن بود که دارای سوابق طولانی درامور دولتی و انتخابات و مناظرات انتخاباتی است. بایدن به لحاظ معاونت پرزیدنت اوباما اکثریت آراء بلوک آفریقایی‌تباران را از آن خود می‌کند. اکثریت رای دهندگان مسن نیز که ثابت‌ترین رای دهندگان آمریکا هستند با بایدن توافق دارند در حالی که ایده‌های "سوسیالیستی" سندرز آنان را می‌هراساند. زنان تحصیلکرده دانشگاهی نیز از او حمایت می‌کنند. نهایتا بلوک عمده کارگران و اعضای اتحادیه‌های صنفی است که به نظر می‌رسد در بست طرفدار بایدن باشند.

حق نشر عکس Getty Images Image caption بایدن درکلیه انتخابات گذشته خود را به کارگران نزدیک کرده

بایدن درکلیه انتخابات گذشته هم خود را به کارگران نزدیک کرده و از حمایت آن‌ها بهره برده است. به همین دلیل وقتی ایالت میشیگان که سندرز به آن دلبسته و در انتخابات قبلی هم آراء آن ایالت را از آن خود کرده بود به بایدن رای داد و باعث تامل سندرز شد. همین امراز نظر حزب دمکرات اهمیت اساسی دارد. به تحلیل این حزب، ترامپ با توسل به کارگران در انتخابات پیشین برنده شد و بایدن در این انتخابات محتمل است که این برگ برنده را ازدست رقیب خارج کند.