بخشی: قانون بهبود فضای کسب و کار اجرا نشد / «دولت الکترونیک» پیش‌نیاز جهش تولید

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، نزدیک به شش ماه از آغاز سالی که جهش تولید نام گرفت می‌گذرد، اما شواهدی، چون افزایش بیکاری و تعطیلی واحد‌های تولیدی نشان می‌دهد این مساله مهم همانند سایر مولفه‌های مهم اقتصادی مورد بی مهری دولت قرار گرفته است. لطفعلی بخشی؛ اقتصاددان و عضو هیت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در این گفتگو موانع مهمی که اگر از پیش پای تولید برداشته می‌شد تولید به منصه ظهور می‌رسید را توضیح داده است که در ادامه تقدیم می‌شود.

تولید در آخرین سال عمر دولت آقای روحانی نه تنها جهش حتی رونق نگرفته است در حالی که این موضوع یکی از مهمترین مطالبات مقام معظم رهبری در همه سال‌های گذشته بوده است به نظر شما مهمترین دلیلی که رونق را از تولید گرفته چیست؟

تولید در ایران تبدیل به یک مقوله مظلوم، دور انداخته یا در حاشیه قرار گرفته، شده است. با اینکه مقام معظم رهبری به اشکال مختلف اسم سال را بر مبنای تولید انتخاب می‌کنند، اما کمترین نشانه‌ای از توجه دولت به مساله مهم تولید صورت نگرفته یا دیده نشده است. با اینکه دائما از مزایای تولید بر روی اقتصاد، توسعه و پیشرفت گفته می‌شود و دهه هاست کارشناسان آن را تاکید می‌کنند، اما دریغ از کوچکترین توجهی به این موضوع مهم که در سرنوشت تک تک ما تاثیرگذار است. یکی از مقوله‌های مهمی که در مساله تولید به شدت تاثیر گذار است اجرای قانون بهبود فضای کسب و کار است. اجرای قانون بهبود فضای کسب و کار هیچ گاه در دولت آقای روحانی جدی گرفته نشده و به مرحله اجرا در نیامد در حالی که این قانون مصوب سال ۹۰ است، اما دولت به هیچ عنوان اعتنایی به اجرای آن نداشته است.

چه عواملی موانع مهم تولید هستند که دولت برای آن‌ها راه حلی نیندیشیده است؟

متاسفانه فضای کسب و کار ما در آمار‌های منتشر َشده از سوی سازمان‌های معتبر جهانی بسیار تاسف آور است. اگر دولت برای بهبود فضای کسب و کار به قانون عمل می‌کرد و بدنه خود را با نظارت‌های قوی‌تر ملزم به اجرای مو به موی این قانون می‌نمود قطعا آمار‌های جهانی باعث سرشکستگی ما در عرصه بین المللی نبود. برای عبور از آمار‌های ناامید و نگران کننده اگر دولت بخواهد می‌توان کار‌های مفید و اقدامات موثری انجام داد. یکی از اقدامات لازم الاجرا عبور از مجوز‌های چپ و راست و رنگارنگی است که برای تولید سد راه مردم کرده اند. کاهش مجوز‌ها اولین گام بزرگ به سمت رشد تولید و کاهش سنگ اندازی‌ها در این مسیر است. عامل دیگر مهمی که موجب اقبال مردم و سرمایه داران به تولید می‌شود موضوع مهم راه اندازی دولت الکترونیک است. اگر دولت الکترونیکی شود و سامانه‌های لازم طراحی و راه اندازی شوند، علاقمندان به تولید مجبور به دادن رشوه نباشند! با توجه به اینکه برای برداشتن هر قدمی برای ارباب رجوع بعضا درخواست رشوه می‌شود بخش مهمی از دردسر‌های تولید گر بودن در ایران حل می‌شود. دولت باید بپذیرد فساد اداری در ادارات ما بیداد می‌کند و این فساد مانع بزرگی بر سر راه بهبود فضای کسب و کار شده است.

اما دولت معتقد است برای رشد تولید هر کاری که توانسته انجام داده است نظر شما در این باره چیست؟

بی تردید تا این مسائل رفع و رجوع نشود در امر رونق و جهش تولید نمی‌توانیم کمترین کاری از پیش ببریم و فضای کسب و کار که پیش نیاز رسیدن به تولید حداکثری است را بهبود ببخشیم. در صورتی که این دولت یا دولت آتی برای رفع این مشکلات قدمی برندارد قطعا اقتصاد کشور با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شود. دولت می‌تواند برای بهبود فضای کسب و کار قدم‌های خوبی بردارد، اما متاسفانه تا کنون در دولت اراده‌ای برای تحقق این مسئله دیده نشده است. اصولاً دولت بی حال و بی انگیزه که نشان داده در همه موارد قادر به اتخاذ بهترین تصمیم نیست در مساله بهبود فضای کسب و کار و تولید هم نمی‌تواند کار خاصی از پیش ببرد. به عنوان مثال یکی از نیاز‌های شهرک‌های صنعتی داشتن برق است وقتی دولت به شهرک‌های صنعتی برق نمی‌دهد آن‌ها چه کاری برای رونق تولید می‌توانند انجام دهند؟ یکی از نیاز‌های واحد‌های تولیدی تزریق نقدینگی و اعطای وام به آنهاست، وقتی دولت به آن‌ها وام و تسهیلات مناسب با سود کم نمی‌دهد به دلیل فسادی که در اقتصاد وجود دارد چگونه می‌توانیم انتظار رونق در تولید داشته باشیم؟ یکی دیگر از مشکلات کارخانجات تولیدی با سازمان تامین اجتماعی است که از آن‌ها پول زور می‌گیرند، ببینید اگر بخواهم اشاره کنم موارد بسیار متعدد است.

آیا به جهش تولید در یک سال آینده امیدی هست؟

اقای روحانی در یک سال باقی مانده به دلیل کاهش محبوبیت خود در بین عامه مردم به دلیل عملکرد بسیار بد اقتصادی تلاش می‌کند محبوبیت خود را افزایش دهد، از این رو به رایگان کردن برق مجانی بخصوص برای روستا‌ها و اینترنت رایگان برای دانش آموزان رو آورده است. این حرکت‌های آقای روحانی فقط برای ایجاد و محبوبیت خود در سال آخر است وگرنه کار خاصی برای تولید یا رشد اقتصادی کشور نکرده و نمی‌کند. اگر دولت واقعا اراده‌ای برای تحقق تولید داشته باشد حتی در یک سال باقی مانده می‌تواند فعالیت زیادی را انجام دهد، مثل بهبود فضای کسب و کار یا حذف مجوز‌های غیرضرور کسب و کار، اما اراده‌ای وجود ندارد و حتی اگر عنوان شود که زمان اعطای مجوز برای تولید کاهش یافته چندان حائز اهمیت نیست به این دلیل که از پنجره واحد عمل نمی‌شود. به هر حال بنده بر این باورم که آقای روحانی اراده‌ای برای بهبود امور اقتصادی و تولید کشور ندارد.