لزوم توجه به مقوله پدافند غیرعامل در افزایش تاب آوری مراکز خرید

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- شکیبا کولیوند*: اوایل دهه ۹۰ مقام معظم رهبری فرمودند «پدافند غیرعامل مثل مصونیت سازی برای انسان است؛ از درون ما را مصون می‌کند؛ معنایش این است که ولو دشمن تهاجمی بکند و زحمتی هم بکشد و ضرب و زوری هم بزند، اثری نخواهد کرد این پدافند غیرعامل نتیجه این است؛ ببینید چقدر مهم است که این حالت را برای کل پیکره کشور و جامعه در دستگاه‌های مختلف بوجود بیاوریم … طرح‌های عمرانی در کنارش پدافند غیرعامل را ببینید؛ وظیفه همه ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیرقابل نفوذ، غیرقابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم.»

حال با توجه به مفهوم پدافند غیرعامل در مصونیت بخشی و بی اثر کردن تهدید بر کشور و لزوم مصون سازی جامعه، پیکره و سیستم مدیریت کشور، اقدامات پدافند کالبدی به منظور تزریق ژن پدافند غیرعامل به کالبد پیکره یا زیرساخت‌های کشور و تضمین تداوم کارکردهای اساسی کشور و کاهش آسیب پذیری علی رغم وقوع تهدید امری ضروری است.

حال به بهانه گرامیداشت هفته پدافند غیرعامل نیاز است تا مباحث مربوط به آن را بار دیگر مرور و بر لزوم توجه به آن در برنامه ریزی ها به ویژه در استان همدان تاکید کنیم.

دولت مکلف است نسبت به رعایت اصول پدافند غیرعامل در مطالعه، طراحی و اجرای طرح‌های حساس و مهم و نیز تأسیسات زیربنایی و ساختمان‌های حساس و شریان‌های اصلی و حیاتی کشور اقدام کند مستندات قانونی در این زمینه در ماده‌های مختلف نشان از اهمیت توجه به حوزه پدافند عامل، اصول آن و مباحث پیوستی مربوط به آن است؛ به نوعی که در ماده ۵۸ آمده که «دولت مکلف است نسبت به رعایت اصول پدافند غیرعامل در مطالعه، طراحی و اجرای طرح‌های حساس و مهم و نیز تأسیسات زیربنایی و ساختمان‌های حساس و شریان‌های اصلی و حیاتی کشور و آموزش عموم مردم توسط دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری به‌منظور پیشگیری و کاهش مخاطرات ناشی از سوانح غیرطبیعی و ایجاد سامانه پایش، هشدار، خنثی‌سازی درخصوص تهدیدات نوین در مراکز مذکور اقدام کند.» و در بند پ ماده ۱۰۶ تاکید شده که «به منظور کاهش آسیب پذیری زیرساخت‌ها و ارتقای پایداری ملی، کلیه دستگاه‌های اجرایی ملزم به رعایت سیاست‌های پدافند غیرعامل و انجام اقدامات زیر است:

۱- اجرای کامل پدافند غیرعامل برای کلیه مراکز حیاتی و حساس کشور بر اساس طرح مصوب کمیته دائمی پدافند غیرعامل مبتنی بر گسترش هوشمندانه و مصون سازی آن و تصویب در مراجع قانونی آن،

۲- تهیه و تدوین طرح‌های ایمن سازی و حفاظت از مراکز مهم کشور و به اجرا در آوردن آنها پس از تصویب کمیته دائمی پدافند غیرعامل از منابع دستگاه مربوط و تصویب در مراجع قانونی آن،

۳- تهیه پیوست پدافند غیرعامل برای طرح‌های حساس جدید کشور و الزام به رعایت و اجرای آنها پس از تصویب کمیته دائمی پدافند غیرعامل از منابع دستگاه مربوط آن.» اما با این حال، آیا این مهم در پروژه‌های عمرانی استان همدان مورد توجه قرار می‌گیرد؟

به طور کلی به کارگیری تمهیدات و ملاحظات پدافند غیرعامل علاوه بر کاهش هزینه‌ها، کارایی دفاعی پروژه‌های شهری را در زمان تهاجم دشمن بسیار افزایش خواهد داد بدین سان توجه به مباحث تاب آوری و ایمن سازی در سایه پدافند غیرعامل رنگ دوباره ای به خود می‌گیرد.

در استان همدان این روزها شاهد صحبت از پروژه‌های بزرگی چون پارک چند هکتاری در کنار سد اکباتان، پروژه پیچ زندان، ساخت مجموعه گردشگری با همکاری شرکت ترکیه‌ای و مواردی از این دست هستیم اما به راستی آیا توانسته‌ایم در این زمینه پیوست‌های پدافندی و زیست محیطی را ضمیمه آنها سازیم؟

ضرورت توجه به موضوع پدافند غیرعامل در تاب آوری مراکز خرید، ایمن سازی مدارس، ارتقای سطح امنیت گردشگران و مواردی از این دست قابل تأمل است ضرورت توجه به موضوع پدافند غیرعامل در تاب آوری مراکز خرید، ایمن سازی مدارس، ارتقای سطح امنیت گردشگران و مواردی از این دست نیز قابل تأمل است بدین سان نیاز است تا در استان همدان، بار دیگر فهرستی از پروژه‌های حیاتی، مهم و حساس را لیست کرده و اقدامات لازم در راستای پیوست‌های پدافندی آنها را شاهد باشیم.

پیوست پدافند غیرعامل، ضرورتی اجتناب ناپذیر در این مسیر است که می‌توان با مجموعه تدابیری در این راستا، قبل از وقوع هر نوع مخاطره‌ای وارد کار شد، مدیریت بحران‌ها را تسهیل کرد و شاهد کاهش اثرات حاصل از هر نوع مخاطرات محیطی بود بدین سان امید است تا در پروژه‌های عمرانی و شهری استان همدان برنامه ریزی های لازم، بحران سنجی ها و پتانسیل‌های مخاطره آفرینی هر محدوده شناسایی و بر لزوم داشتن پیوست پدافندی آنها تاکید شود.

چنان که در بسیاری از استان‌های کشور، فارغ از تقسیم بندی طرح‌های عمرانی در سه بُعد مهم، حیاتی و حساس، تمام طرح‌های عمرانی شأن را لازم به داشتن پیوست پدافند غیرعامل می‌دانند، امید است تا استان همدان نیز در این مسیر وارد کار شود تا شاهد این باشیم که با رویکردهای فناورانه و دانش پایه در برابر تهدیدات احتمالی مقابله و وارد کار شده است.

طرح جامع پدافند غیرعامل در سطح استانی و شهرستان همدان قریب به ۷۵ درصد تدوین و نهایی شده که امید است با نهایی شدن این طرح‌ها، از آنها به عنوان نقشه راه و عمل در استان همدان یاد شود و همواره در برنامه ریزی ها و بازنگری پروژه‌های استان همدان بدان توجه و بر مبنای آنها گام برداشته شود چراکه یکان یکان ما در برابر آیندگان مسئولیم و نباید با کوچک‌ترین بی توجهی به مسائل حیاتی، زمینه را برای نفوذ تهدیدات مهیّا و سرمایه ملی را به جای صیانت، دچار مشکلاتی سازیم تا با این روند، ایمن سازی و امن سازی فضای محیطی را برای شهروندان میسر و با رعایت استانداردها موجبات توسعه استان همدان را فراهم آوریم.

*کارشناس ارشد پژوهش اجتماعی