حجت الاسلام دکتر فیرحی نماد مردم سالاری و حق پویی

چکیده :او همیشه برای من و دوستانم اسطوره و اسوه اخلاقی بود و سیره سیاسی او عین سیره اخلاقی اش بود . خوب به یاد دارم با دوستان انجمن مطالعات سیاسی حوزه نزد دکتر فیرحی رفتیم و تازه متوجه شدیم در گذشته او که خود یتم بود حاضر شده راننده ناجوانمردی که در یک روز غمگین مادرش را به زیر ماشین گرفته و به بهانه رساندن آن مادر مهربان به بیمارستان متاسفانه در اطراف شهر رها کرده و دست به یک اقدام غیر انسانی زده بود را در روز اعدام بخشیده...

مسعود پورفرد

ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست

دکتر فیرحی در زمره عالمان دینی بود که علاوه بر تحصیلات در سطح عالی حوزه، بنابر ضرورتی که تشخیص داده بود، موفق گردید در سنگر دانشگاه تهران نیز ادای وظیفه کند. او تدوینگری دموکراسی و مردم سالاری را برگزید تا تزکیه و رشد معنوی را با دانش اسلامی و تجربه قرین سازد. از قرائت مردم سالاری دین‌گریز اجتناب و از فهم تعارض‌آمیز دین و مردم سالاری پرهیز می کرد بر اساس ایستارهای علمی خود مهم‌ترین مدافع برابری را دین می‌دانست و همین ایده ها، در کتاب مردم سالاری دینی اینجانب با مشورت او به نظم در امد و در خور تقدیر شد. در تقویت ارکان دموکراسی از کارهای خوب ایشان در کتاب در آستاته تجدداست .این کتاب بیان دینی از آزادی و دموکراسی در مکتب تشیع را فراهم ‌کرد . مرحوم فیرحی در امر مردم سالاری متاثر از مرحوم نایینی بود، بسیار به مرحوم نایینی علاقمند بود و حامی افکار و اندیشه‌های او بود حضورش در میان دانشجویان و اساتید در خط مقدم دانش پژوهی به گواه دانش پژوهان قم و تهران به جامعه علمی دلگرمی و امید می داد. در بیست سال دفاع از آزادی و مردم سالاری کنار عاشقان واژه حق مداری ایستاد و به نماد مبارزه حق مداری تبدیل شد. او نه تنها نماد و نشانه دفاع از مردم سالاری تلقی می شد بلکه همه هستی اش دفاع از نقش مردم در نظام دانایی دینی بود. آن استاد بزرگوار به همراه دانش پژوهان انجمن مطالعات سیاسی حوزه در ظلمت ناشی از رسوبات فرهنگ تقلیدی و جاهلیت مدرن به نورافشانی پرداختند و با درک درست از واقعیت های اجتماعی و شناخت ضرورت های زندگی سیاسی- اجتماعی، سعی در احیای فرهنگ اسلامی در محیط دانشگاه و حوزه های علمیه نمودند و درسخنرانی ها و جلساتی که با دانش پژوهان داشتند کوشیدند تا بی اعتباری فرهنگ سلطه گر مدرن و اصالت دادن به مواریث فرهنگی را در قالب دموکراسی و مردم سالاری دینی به اثبات برسانند.

در سیره سیاسی- اجتاعی او باید گفت در اقامه نمودن براهینی مقنع و متقن سیاسی به میزان بسیاری توفیق داشت. مشیء او در تحلیل گفتمان های سیاسی ، اعتدالی، ایجابی و جریان ساز در حوزه و دانشگاه بود. سویهای مثبت و مفیدی داشت که می توان آن را از دل منظومه رفتاری او استخراج و استحصال کرد. اگر گفتمان فکری –سیاسی فیرحی در سه ضلع یک مثلث قابل ترسیم باشد. انگاه یک ضلع ان سیره اخلاق محوری درمواجهه فعال با بی اخلاقی موجود ،ضلع دیگرش سیره سیاسی –اجتماعی با مشی اعتدالی وضلع سوم ان وفاداری مجتهدانه به مواریث فرهنگی و احیای آثار علمای سلف همچون مرحوم آیت ا لله نائینی بود.

او همیشه برای من و دوستانم اسطوره و اسوه اخلاقی بود و سیره سیاسی او عین سیره اخلاقی اش بود . خوب به یاد دارم با دوستان انجمن مطالعات سیاسی حوزه نزد دکتر فیرحی رفتیم و تازه متوجه شدیم در گذشته او که خود یتم بود حاضر شده راننده ناجوانمردی که در یک روز غمگین مادرش را به زیر ماشین گرفته و به بهانه رساندن آن مادر مهربان به بیمارستان متاسفانه در اطراف شهر رها کرده و دست به یک اقدام غیر انسانی زده بود را در روز اعدام بخشیده است. او واقعا از نظر اخلاقی اسوه گذشت و جوانمردی بود

همچنین رفتار اعتدالگرایانه ایشان در دعواهای جناحی نیز نمود داشت و معتقد بود وارد روزمرگی سیاسی و درگیریهای جناحی نشوید بلکه هروقت هرکدام حق گفتند،حمایت کنید. به قول اقبال لاهوری اگر به وحدت اقبالی نشود

” در جهان آواره ای بیچاره ای وحدتی گم کرده ای، صد پاره ای” .

پی گیری وحدت سیاسی از سوی او و استقبال بزرگان عرصه دانش از آن، مدیون چندین عامل مهم بود. شخصیت فردی فیرحی، دانایی و آگاهی داشتن عمیق از دانش سیاسی و حوزوی، دوستداران عاشق و حقیقی ایشان ، گفتمان سیاسی اعتدال در سیاست ، مشی صبورانه و محبت آمیز ایشان، مردمی بودن او و تهذیب نفس اش که تجلی عملی او در زندگی، ساده‌زیستی و قناعت پیشگی اش بود و در نتیجه از دلبستگی به زخارف دنیوی رها شده و دیگران را بر خود مقدم می نمود و خود به‌ اندکی از متاع دنیا اکتفاء می کرد.
روحش شاد ویادش در عمل گرامی باد.