پژوهش های علوم انسانی دارای بنیادهای ناظر به واقع نیستند

به گزارش خبرگزاری مهر، ابراهیم دادجو در حاشیه نشست علمی مجازی «آسیب شناسی پژوهش در علوم انسانی» از سلسله نشست‌های همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» که ظهر یکشنبه از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به کلی نگری به عنوان یکی از آسیب‌های پژوهش‌های علوم انسانی گفت: اینکه باید مسأله محور پیش برویم در جای خودش درست است ولی باید به این مسأله هم توجه کنیم که چرا به سمت مسأله محور کردن پژوهش‌ها حرکت نمی‌کنیم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عدم ساختن یا بنا نهادن بنیادهای واقع گرایانه را یکی از علل عدم توجه به مسائل در پژوهش دانست و این مسأله باعث شده که پژوهشگران ما به ویژه در حوزه علوم انسانی از کارهای جزئی مسأله محور فراری باشند، افزود: در ارتباط با نوع پژوهش و روش بحث کردن هرچند می‌گوئیم نباید همه پژوهش‌های ما بنیادین و موضوع محور باشد ولی در ارتباط با همین مسأله یعنی چرایی نرفتن به سمت پژوهش‌های مسأله محور، باید به صورت بنیادین بحث کنیم و بگوییم که ما در بنیادها مشکل داریم.

وی با بیان اینکه اگر بنیادهای ناظر به واقع نباشد در مسأله محوری و موضوع محوری گیر می‌کنیم، ادامه داد: در اینجا هم دیگر نمی‌توانیم در حل مسائل جامعه اسلامی پژوهش‌های جدیدی داشته باشیم چون بنیان‌های فکری آن چنانکه باید باشد نیست، بنابراین اگر به جامعه منتقل شدیم می‌توانیم مسائلی را طرح بکنیم که به درد جامعه و کل مردم و یا حداقل جامعه علمی ما بخورد.

وی با تأکید بر اینکه ما در عرصه علوم انسانی دچار فرسودگی در پژوهش شده‌ایم، گفت: پژوهش‌های پراکنده و جزیره‌ای زیادی در مراکز مختلف تحقیقاتی کشور تولید می‌شود که نمی‌دانیم چه بهره‌هایی می‌خواهیم از آنها ببریم؟ و از آنجا که ناظر به واقع نیست، نتیجه گیری مطلوبی نمی‌گیریم.

پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مجامع پژوهشی ما در سیطره کمیت اسیر شده‌اند، افزود: وقتی در یک مرکز پژوهشی کار کنیم که از ما کمیت می‌خواهند نه کیفیت و کمی دیدن در وزارت علوم و خودما به این دلیل است که بنیادهای مسأله محوری را حل نکرده‌ایم و چون واقع بینانه عمل نکرده‌ایم به رگه‌های پایین‌تر رسیده‌ایم که پژوهشگران زیادی داریم ولی مسائل هنوز حل نشده است.

وی افزود: ما دارای مبانی رئالیستی خوبی در عرصه علوم انسانی نیستیم و در نهایت پیشنهاد این است که پژوهش‌های ما ناظر به واقع باشد و باید از پژوهش‌های پراکنده اجتناب کنیم که این مسأله نیازمند بررسی بیشتر است.