وزارت صمت وبانک مرکزی مخالف ارز۴۲۰۰تومانی

مدافعان چه کسانی هستند؟

وزارت صمت وبانک مرکزی مخالف ارز۴۲۰۰تومانی

عصر اعتبار- دولت در حالی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ تداوم پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی را پیش‌بینی کرده است که بانک مرکزی و وزارت صمت به عنوان دو راس مهم تیم اقتصادی دولت، به صراحت با آن اعلام مخالفت کرده‌اند.

نسخه قابل چاپ دوشنبه ۰۱ دی ۱۳۹۹ - ۱۰:۱۰:۰۰

به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از مهر، فرودین 97 بود که در پی بالا رفتن نرخ دلار اسحاق جهانگیری در قاب تلویزیون آمد و قیمت دلار را 4,200 تومان اعلام و هرگونه خرید و فروش در غیر از این قیمت را قاچاق اعلام کرد. جهانگیری اظهار کرد: دولت مصمم است به مردم اطمینان دهد که قادر است اقتصاد کشور را باثبات، با اطمینان و قابل پیش‌بینی اداره کند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که نرخ دلار از فردا (سه‌شنبه) برای تمام فعالان اقتصادی و برای رفع همه نیازهای قانونی و اداری آنان، نیازهای خدماتی مسافران، دانشجویان، محققان و دانشمندانی که برای کارهای تحقیقاتی خود به ارز نیاز دارند، 4,200 تومان باشد و با این عدد و رقم، به همه نیازهای ارزی کشور از طریق بانک مرکزی و صرافی‌ها و بانک‌های تحت کنترل بانک مرکزی پاسخ داده خواهد شد.

در پی این تصمیم حجم بزرگی از ذخایر ارزی کشور به دلیل اختلاف قیمت این ارز با ارز بازار آزاد، به تاراج رفت و مقداری زیادی از این مبالغ هیچ گاه به بیت‌المال بازنگشت. در سال 97 به گفته معاون سازمان برنامه و بودجه، حدود 17.5 میلیارد دلار به کالاهای اساسی پرداخت شد تا مردم آسیب نبینند اما به گزارش دیوان محاسبات کشور، 4.8 میلیارد دلار از آن تسویه نشد. هرچند بنا بر توضیحات رئیس بانک مرکزی 1.8 میلیارد دلار از این عدد تسویه شد اما با این فرض بازنگشتن 3 میلیارد دلار، این رقم هم کوچک نیست.

علی رغم اینکه اغلب فعالان و کارشناسان اقتصادی و حتی تشکل بزرگ و شناسنامه دار تولیدی و وارداتی کشور به دفعات عواقب فسادآلود ارز ترجیحی را به دولت گوشزد کردند اما دولت کماکان جسارت کنار گذاشتن این تصمیم را ندارد و هنوز از واکنش بازار به حذف این ارز هراس دارد. در فساد و ناکارآمدی این تصمیم همین کافی است که دقیقاً از زمانی که تخصیص ارز ترجیحی به گوشت قرمز متوقف شد، قیمت آن در بازار کاهش یافت. یعنی تخصیص ارز 4200 به واردات این ماده پروتئینی، نه تنها منجر به پایین ماندن قیمت آن برای مردم نشده بود، بلکه به دلیل بروز فساد و سودجویی گسترده، باعث افزایش غیرمنطقی قیمت در بازار هم شده بود و به همین دلیل با حذف آن، تنش در بازار فرونشست و قیمت‌ها کاهش یافت. یکی از فسادهای محرزی که خبرگزاری مهر در همان بحبوحه به آن پرداخت، خروج حجم زیادی گوشت قرمز از شبکه توزیع رسمی و فروش غیرقانونی آن با قیمت ترجیحی به رستوران‌ها بود.

با این وجود دولت در سال 98 و 99 نیز از تصمیم خود برای توزیع از 4200 تومانی بازنگشت و این رقم را در بودجه سالانه قرار داد. دولت در بودجه سال 98، 14 میلیارد دلار با نرخ 4,200 تومان برای تأمین کالای اساسی در نظر گرفت و در بودجه 99 نیز 10.5 میلیارد دلار با نرخ ترجیحی را به واردات کالای اساسی اختصاص داد.

معادلات ارز ترجیحی اما در بودجه 1400 قدری پیچیده‌تر است. از طرفی نرخ تسعیر بودجه برای هر دلار 11 هزار و پانصد تومان در نظر گرفته شده و از طرف دیگر به گفته معاون سازمان برنامه و بودجه حدود 8 میلیارد دلار برای ارز 4200 تخصیص یافته است با توجه به پیش بینی ردیف بودجه‌ای در لایحه بودجه مبنی بر تعیین مصارف تغییر نرخ ارز ترجیحی به ETS (حدود 11 هزار و 500 تومان) به نظر می‌رسد دولت هنوز تصمیم خودش را برای نرخ ارز ترجیحی نگرفته است و صرفاً چند سناریو مطرح کرده است.

مخالفت بانک مرکزی و وزارت صمت با ارز 4200

نکته قابل توجه آنجاست که دو دستگاه اصلی در زنجیره ارز 4200 یعنی بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، هر دو مخالفت خود را با اختصاص این ارز اعلام کرده‌اند اما گویی رئوس تصمیم‌گیری دولت تصمیم دیگری دارند. عبدالناصر همتی در شهریور ماه 99 در گفتگویی بیان داشت: از ابتدا با ارز 4,200 تومان مخالف بودم و هستم اما تابع سیاست‌های دولت هستم زیرا قصد دولت دستیابی اقشار پایین جامعه به کالاهای اساسی است سال گذشته 15 میلیارد دلار کالای اساسی با ارز 4,200 تومان وارد شد و دولت نیز معتقد به حذف این ارز است، اما به آثار اجتماعی دقت می‌کند و با تدابیر اتخاذ شده به تدریج حل می‌شود.

علیرضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز دیروز در یک اظهارنظر صریح، ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور را دو نرخی بودن ارز دانست و خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی بیان کرد: نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی یک تصمیم انقلابی در خصوص حذف ارز 4200 و تک نرخی کردن ارز بگیرند.

وی اضافه کرد: در مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان نماینده تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی با سماجت به دنبال تک نرخی کردن ارز و حذف ارز 4200 بوده‌ایم که اکنون همگان منتظر تصمیم انقلابی مجلس در این خصوص هستند.

رزم حسینی در حالی انتظار حذف ارز 4200 را از سوی مجلس دارد که بنا بر گفته کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، مجلس حق قانونی برای ایجاد تغییرات اساسی در بودجه را ندارد و مشخص نیست در صورت حذف ارز ترجیحی توسط مجلس، شورای نگهبان چه واکنشی خواهد داشت و آیا مصوبه مجلس را تأیید خواهد کرد یا خیر.

به هر حال علیرغم تلاش دولت برای انداختن توپ به زمین مجلس، خود دولت باید برای حذف ارز 4200 تومانی تصمیم بگیرید و در حوزه اجرا، مقدمات لازم برای این کار را فراهم کند.