تغییرات آب و هوا: آیا چین جهش بزرگ به سوی اقتصاد سبزتر را در پیش دارد

تغییرات آب و هوا: آیا چین جهش بزرگ به سوی اقتصاد سبزتر را در پیش دارد

• مت مک‌گرت
• خبرنگار محیط زیست بی بی سی

۹ دقیقه پیش

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

آیا چین گامی مهم به سوی اقتصاد سبزتر بر خواهد داشت؟

چین روز جمعه از برنامه اقتصادی آینده خود در پکن رونمایی می کند که ممکن است مقابله با تغییر آب و هوا به عنوان یک هدف اصلی این برنامه عنوان شود.

برنامه پنج ساله چهاردهم حاوی طرح اصلی توسعه کوتاه مدت این کشور خواهد بود.

انتظار داریم این برنامه شامل تمهیدات جدی تری در زمینه محدود کردن تولید کربن در آلوده سازترین کشور آب و هوا در جهان باشد.

اما نگرانی در مورد تأثیرات اقتصادی می تواند مانع اصلی حرکت به سوی سیاست های سبزتر شود.

برنامه پنج ساله چیست؟

از سال ۱۹۵۳ ، هر پنج سال یکبار، چین سندی را تهیه می کند که اهداف دولت برای رشد اقتصادی، توسعه اجتماعی و سیاست خارجی طی نیم دهه بعد را مشخص می کند.

اساساً این برنامه ها شامل رویکرد سیاسی حزب کمونیست چین است و چارچوبی است که کلیه تصمیمات سیاسی را در سراسر تشکیلات دولتی و صنعتی نشان می دهد.

برنامه های توسعه برای چندین دهه مبنای رشد اقتصادی چین بوده است که اساسا بر استفاده از سوخت های فسیلی بنا شده و نتیجه آنها رشد سریع تولید ناخالص داخلی و افزایش سطح زندگی بوده است.

چرا مهم است؟

سوال اصلی برای دولت چین این است: آیا می تواند ضمن کاهش تولید گازهای گلخانه ای و گرم کننده آب و هوا که کل کره زمین را تهدید می کند، اطمینان یابد که اقتصاد به رشد خود ادامه خواهد داد؟

سپتامبر گذشته، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین با اعلام اینکه این کشور تا سال ۲۰۶۰ خالص تولید کربن خود را به صفر می رساند و سطح تولید کربن قبل از ۲۰۳۰ به حداکثر خواهد رسید باعث تعجب جهانیان شد.

صفر خالص به این معنی است که تولید گازهای گلخانه ای حتی الامکان متوقف می شود و در قبال آنچه که تولید می شود اقداماتی برای جبران آلودگی هوا صورت می گیرد.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

هنوز هم زغالسنگ منبع اصلی تولید برق در چین است و برای سال های متمادی همین وضعیت باقی خواهد بود

این برنامه پنج ساله جدید گامی حیاتی در این مسیر خواهد بود و برای تحلیلگران شاخص خوبی است که نشان دهد که این اهداف تا چه اندازه واقعی است.

علاوه بر ترسیم مسیر مورد نظر برای پنج سال آینده، چین همچنین یک سری اهداف بلند مدت را تا سال ۲۰۳۵ در نظر دارد.

ایزوبل هیلتون، بنیانگذار و مشاور ارشد موسسه گفتمان چینی گفته است: "آنچه می بینید چین در تلاش برای شناسایی فن آوری های آینده است."

او می افزاید: "اینها فنآوری های کم کربن هستند، و آنها تلاش می کنند اقتصاد را به سمت تولید محصولات گرانقیمت و جدید حرکت دهند و چین را به تأمین کننده کالاها و فنآوری های کم کربن برای جهانی که نگران تولید کربن است تبدیل کنند."

چه چیزهایی در برنامه جدید خواهد بود؟

تعدادی اهداف کلیدی در برنامه وجود دارد که تحلیلگران با مطالعه آنها اهداف موجود در این برنامه را ارزیابی می کنند.

ارقام اصلی مربوط به رشد کل اقتصاد و همچنین میزان کربن ایجاد شده نسبت به واحد تولید ناخالص داخلی در این میان مهمترین ارقام خواهد بود.

به احتمال زیاد اهدافی هم برای استفاده از سوخت غیر فسیلی در کل انرژی مصرفی هم در این برنامه وجود خواهد داشت.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

رئیس جمهور چین برنامه جدید در زمینه مصرف انرژی را اعلام می کند

علایمی که این برنامه برای مقامات و صنایع مناطق مختلف ارسال می کند به همان اندازه این ارقام مهم است،

لاوری میلی ویرتا ، تحلیلگر ارشد مرکز برای تحقیق در مورد انرژی و هوای پاک می گوید: "نکته اساسی در پنج سال آینده، زمینه سازی برای تنوع بخشیدن به فعالیت اقتصادی و تجاری آن دسته از شرکت های دولتی در مناطق است که به زغالسنگ وابستگی دارند و باید شامل متوقف کردن سرمایه گذاری در ایجاد نیروگاه های جدید فسیلی باشد."

او می افزاید: "پیش نیاز دیگر تعیین اهداف کاملا جاه طلبانه برای دست یافته به انرژی پاک است تا این نوع انرژی بتواند به میزان مورد نیاز برای پایان دهه رشد کند."

حداکثر تولید کربن

چین وعده داده که "قبل از سال ۲۰۳۰" به نقطه حداکثر تولید کربن برسد و پس از آن میزان تولید گازهای گلخانه ای به آرامی شروع به کاهش کند اما برخی از کارشناسان معتقدند که با اجرای برنامه پنج ساله جدید می توان گفت که هدف این کشور رسیدن به این حداکثر در زمانی کمی زودتر از آن سال است.

با این حال، بعید است که چنین هدفی به سند برنامه راه یابد.

به طور سنتی ، چین دوست دارد در مورد مسایل آب و هوایی هدفی کمتر از حد قابل تحقق تعیین کند.

منبع تصویر، ALEX PLAVEVSK

توضیح تصویر،

چین سازنده اصلی تجهیزات تولید پاکیزه برق در جهان است

لوری مایلیویرتا معتقد است که "اهداف احتمالی برای سهم انرژی غیر فسیلی و فسیلی در کل مصرف انرژی فرجه کافی برای افزایش تولید گاز گلخانه ای تا تقریباً ۱ درصد در سال باقی می گذارد."

او می افزاید: "با این حال، اگر اهداف انرژی پاک بلند پروازانه باشد و ثابت شود که رشد تقاضای انرژی آهسته تر از حد انتظار است، کاملاً امکان دارد که میزان انتشار گازهای گلخانه ای تا قبل از سال ۲۰۲۵ به اوج خود برسد."

بعضی تحلیلگران دیگر در این مورد پیشتر هم می روند.

لی شوو، کارشناس موسسه صلح سبز شرق آسیا معتقد است که: "براساس تجزیه و تحلیل ما، چین می تواند تا سال ۲۰۲۵ به حداکثر میزان تولید گازهای گلخانه‌ای برسد."

او می افزاید: "از نظر ما، هنوز چین ظرفیت بزرگی دارد که بتواند جدول زمانی رسیدن به حداکثر تولید کربن را از سال ۲۰۳۰ به سال ۲۰۲۵ انتقال دهد و من فکر می کنم این دیدگاهی است که در اکثر تحلیل های وزارتی در چین به اشتراک گذاشته شده است."

اگر این اتفاق بیفتد، تحولی عمده در تلاش برای کنترل افزایش دمای کره زمین در حد کمتر از ۲ درجه سانتیگراد در این قرن خواهد بود. مدتهاست که افزایش دما تا ۲ درجه یا ۱.۵ درجه به عنوان آستانه "خطر" برای گرمایش آب و هوای زمین عنوان شده است.

نقش زغالسنگ

روند مصرف زغال سنگ در چین یک مسئله مهم برای جهان است.

این کشور هر سال نیمی از کل زغالسنگ تولید شده در سراسر جهان را می سوزاند و گاز به شدت آلوده ساز آن را در هوا پخش می کند.

در سال ۲۰۲۰، سه چهارم نیروگاه های جدید زغالسنگی جهان در چین راه اندازی شد.

بنابراین در حالی که رهبران ارشد دولت مرکزی می گویند در نظر دارند کشور از مصرف زغالسنگ دور شود، واقعیت این است که نیروگاه های زغالسنگی بیشتری توسط دولت های منطقه ای ساخته می شود که مشتاق ایجاد فرصت های شغلی بیشتر هستند.

لوری مایلیویرتا گفت: "به نظر می رسد عزمی برای توقف ساخت نیروگاه های جدید زغالسنگی وجود ندارد و بنابراین محتمل ترین چشم انداز، ادامه افزایش ظرفیت نیروگاه های زغالسنگی همراه با رشد صفر یا منفی در تولید میزان تولید است یعی ایجاد ظرفیت مازاد و بلااستفاده."

تاثیر کرونا چه بوده است؟

ارقام منتشر شده در این هفته نشان داده که چین پس از کاهش رشد اقتصادی به خاطر کرونا بار دیگر به رشد اقتصادی بازگشت و در پایان سال گذشته، کل تولید کربن آن کشور بیشتر از سال قبل از آن بود.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

تجهیزات برق خورشیدی در آب

لی شوو تاکید دارد که "در سال ۲۰۲۰، تولید برخی از کالاهای اساسی صنعتی مانند فولاد، سیمان و آلومینیوم از سطح سال ۲۰۱۹ فراتر رفت. و این بسیار حیرت انگیز است." وی می افزاید: "رهایی اقتصاد چین از آثار شیوع بیماری کرونا تاکنون در جهت خلاف رشد اقتصاد سبز بوده و بنابراین برنامه پنج ساله پیش رو یک سند اساسی در این مورد است که چگونه این کشور شرایط جدید را با شرایط قدیم آشتی می دهد."

برخی دیگر معتقدند که تحول به سوی سیاست های سبزتر ممکن است کندتر از آن باشد که تصور می شود.

ژانگ شوویی، از مرکز تحقیقات انرژی دراوورلد می گوید: "چین ممکن است اهداف الزام آوری را برای نرخ کاهش تولید انرژی/کربن تعیین کند اما به احتمال زیاد این اهداف از نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کمتر است."

وی در گفتگو با رویترز گفته است: "من فکر می کنم این احتمال وجود دارد که سیاستگذاران به دلیل نگرانی در مورد امنیت انرژی، اهداف محدودتری را در زمینه مصرف انرژی زغالسنگی تعیین کنند."