فعالیت‌های پژوهشگاه علوم انسانی در مسیر دغدغه های شهید مطهری است

به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم گرامیداشت روز معلم و رونمایی از جدیدترین کتاب های طرح جامع اعتلاء، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی صبح امروز (یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد. در ادامه متن سخنان حسینعلی قبادی، رئیس  پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این مراسم می آید؛

دلت به وصل گل، ای بلبلِ صبا خوش باد        که در چمن، همه گلبانگ عاشقانه توست

۱- در روزی نام معلم و استاد را پاس می‌داریم که معلم معلمان عالم، مطلوبِ عاشقانِ جهان، جان جانان، امیرمومنان در سحر امروز؛ به وصال معشوق ازلی خویش دست یافت و از حریم اخلاص و عشق به شایستگی صیانت کرد.عطر فُزتُ و ربّ ِ الکعبه‌اش هنوز طنین‌افکن است. آری به تعبیر حافظ

یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب      کز هر زبان می‌شنوم، نامکرر است

و همو گوید:

حریم عشق را درگه، بسی بالاتر از عقل است   کسی آن آستان بوسد، که جان، در آستین دارد

که گویی مقتبس از این آیه شریفه قرآن کریم در فضیلت امیرالمومنین ‌باشد،

وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَاد
آری، از همین روی بود که حافظ در جایی دیگر فریاد برآورد که :

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند           واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی        آن شب قدر که این تازه براتم دادند

۲- شب‌های عظیمِ قدر را مغتنم می‌داریم و ضربت خوردن امام علی (ع) امام حکمت، اندیشه، آزادگی، تعقل به جهاد، مرّوت، تدبیر و خردورزی و معلم جاودانه همه اعصار را تسلیت می‌گویم.

۳- گرامی‌می‌داریم یاد استاد شهید مطهری را، روز شهادت استاد بی‌بدیل، پاره تن حضرت امام خمینی و معلم نمونه و محقق مساله‌شناس، آفریننده آثار راهگشای زمانه ‌ما، متفکر والا مقام و آینده پژوه، پژوهشگر با اخلاص، پشتوانه دغدغه‌داران دین‌مدار، پرچمدار موفق وحدت حوزه و دانشگاه و الگوی موفق اندیشه‌ورزی دینی. روز درس آموزی مجدد ماست.

۴- امتنان دارم بابت اجابت دعوت پژوهشگاه از سوی مقام عالی وزارت، جناب آقای دکتر غلامی و قبول زحمت برای رونمایی بیش از ۲۰دستاورد مهم طرح اعتلا که علاوه بر چاپ مقالات متعدد . نشستهای علمی امروز به صورت کتاب نشر پیدا می‌کنند و طرح‌های حوزه بومی و دینی پژوهشگاه و بهره‌ای که از بیانات ارزنده جناب وزیر خواهیم برد. حضور امروز ایشان، که نشانگر عنایت ایشان به حوزه علوم انسانی و ارادت‌ورزی به ساحت استاد شهید مطهری و مقام استاد و معلم است.

قدردانی می‌کنم از همه اعضای محترم هیات امنا، بویژه وزیر محترم، قائم مقام محترم ایشان جناب آقای دکتر باقری بابت واگذاری ماموریت به پژوهشگاه برای اجرای طرح جامع اعتلا، بویژه از معاون محترم وقت سازمان برنامه، جناب آقای دکتر واعظ مهدوی، بابت تامین اعتبار طرح اعتلا و افزایش بودجه پژوهشگاه ، همچنین نماینده فهیم و فرهیخته سازمان برنامه بودجه در هیات امنا، سرکار خانم مهندس یحیی پور.

۵- تبریک روز معلم به همه محققان پژوهشگاه  سپاسگزاری دارم از همه اعضای محترم پژوهشگاه به دلیل همدلی‌ها و فعالیت‌های سازنده و مشارکت موثر در تحقق برنامه توسعه پژوهشگاه بویژه به ثمر رساندن طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور.

۶- قدردانی از اعضای محترم هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه‌ها و موسسه‌های تحقیقاتی مختلف کشور که به عنوان اعضای شبکه نخبگانی پژوهشگاه در اجرای بخش‌های مختلف طرح جامع اعتلای علوم انسانی این پژوهشگاه مشارکت فعال داشته‌اند.

۷- تشکر از دانشمندان عضو کمیته علمی که از سرآمدان علوم انسانی کشور هستند.

۸- قدردانی از سخنرانان جلسه امروز، استاد فاضل حضرت حجت الاسلام والمسلمین استاد مهدوی‌راد و استاد اندیشه‌ورز جناب آقای دکتر افروغ، و از همه معاونت‌ها و بویژه معاونت محترم کاربردی‌سازی و فرهنگی پژوهشگاه سرکار خانم دکتر پارساپور که برنامه‌ریزی، ساماندهی و اجرای این برنامه ارزشمند را بر عهده داشته‌اند.

۹- از جناب آقای دکتر ملایی معاون محترم پژوهشی و جناب آقای دکتر قنبرلو بابت مشارکت فعال و پشتیبانی همه جانبه در برگزاری این مراسم گران‌ارج، سپاسگزاری می‌کنم و سلامت و توفیق همگان را از خدای بزرگ خواهانم.

۱۰- اعضای محترم شورای مدیران و مشاوران طرح اعتلا؛ اعضای محترم دبیرخانه طرح بویژه جناب آقای دکتر فوزی، رئیس محترم دبیرخانه و همکاران ایشان بویژه جناب آقای ذوالفقاری و جناب آقای دکتر رفیعی مدیر محترم انتشارات و جناب آقای محمدی معاون محترم ایشان، بخش‌های مختلف فناوری اطلاعات، جناب آقای مهندس صالحی، جناب آقای مهندس فنونی، سرکار خانم خیرخواه و دیگر همکاران گرامی.

۱۱- قدردانی از رئیس محترم حوزه ریاست، جناب آقای دکتر علوی پور و همکاران ایشان، مدیر محترم فرهنگی جناب آقای دکتر صادقی زاده و همکاران، مدیر محترم روابط عمومی و همکاران، که جملگی از حوزه ریاست گرفته تا مدیریت محترم و کارکنان شریف انتشارات و دبیرخانه طرح اعتلا در شرایط دشوار کرونایی با حضور مداوم در پژوهشگاه و با فعالیت شبانه روزی چند ماهه هم بخشی از دستاوردهای طرح اعتلا را به زیور طبع و نشر آراستند و هم در برگزاری این مراسم به حول و قوّه الهی به شایستگی و مجدّانه مشارکت داشتند.

۱۲- سپاس از الطاف الهی و اظهار خوشوقتی از به ثمر رسیدن بخشی از کوشش‌های آثار علمی پژوهشگاه علوم انسانی در زمینه‌های بومی و دینی علاوه بر در بخش طرح جامع اعتلا؛

از محتوای این آثار روشن می‌شودکه فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگاه در مسیر دغدغه‌ها و گفتمان استاد شهید مطهری به شمار می‌آید.

اکنون در روز بزرگداشت معلم و استاد و سالگرد شهادت استاد مطهری، به لطف الهی افزون بر دستاوردهای طرح اعتلا، شاهد رونمایی بیش از ۱۰ جلد از آثار فاخر حوزه دینی و بومی از پژوهشگاه نیز هستیم که جملگی با منظومه فکری و نظام اندیشگانی استاد شهید مطهری تناظر و همخوانی دارند.

اما در یک نگاه کلان درباره چگونگی همخوانی طرح اعتلا با اندیشه‌های استاد شهید مطهری؛ به اجمال می‌توان گفت: طرح اعتلا در همه ساحت‌های چهارگانه خود در مسیر استمرار مجاهدت علمی آن استاد فرزانه جایی می‌گیرد.

ساحت اول؛ شناخت، تحلیل و نقد مبانی علوم انسانی وارداتی؛

ساحت دوم؛ بازکاوی انتقادی سیر و ورود این علوم انسانی در ایران و رواج آن در مراکز علمی؛

ساحت سوم؛ نوع به کارگیری این دانش‌ها در جامعه؛

ساحت چهارم؛ ظرفیت و توانایی‌های علوم انسانی جدید و علوم دینی و بومی ما در حل مسائل و چالش‌های اجتماعی.

با ملاحظه این چهار ساحت، روشن می‌شود که مبانی فکری استاد شهید مطهری عمدتاً ناظر به همین زمینه‌ها بوده و پژوهشگاه نیز با تاسیس کرسی ویژه تخصصی مطهری پژوهی به این مهم اهتمام ویژه ورزیده است. بحمدالله برخی از مسئولان و مدیران طرح اعتلا نیز تخصیصاً به این مساله پرداخته‌اند.

۱۳- خوشبختانه در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی، پایگاه استواری برای این خط مشی و اجرای طرح جامع اعتلا در اسناد بالادستی می‌توان یافت – یعنی در نقشه جامع علمی کشور، برنامه پنجم و ششم توسعه، تاکید صریح و مستقیم وزیر محترم، برنامه توسعه راهبردهای پژوهشگاه و ماموریت ویژه هیات امنا به پژوهشگاه از جمله این اسناد بالادستی به شمار می‌آیند.

همچنین جای سپاس فراوان به درگاه الهی دارد که امروز شاهد به ثمر رسیدن کتاب "اتصال به ریشه و انطباق با زمان" هستیم.

عنوان این کتاب، همان منشور فکری استاد زنده یاد رئیس فقیه پژوهشگاه است که در آغاز مدیریت ایشان با همین رویکرد، طرح جامع اعتلای علوم انسانی طراحی و برنامه‌ریزی و ساماندهی شد.

از عنوان این کتاب نیز بر می‌آید که مرحوم دکتر آیینه‌وند نیز به درستی پوینده راه استاد شهید مطهری بوده‌اند و شاید بتوان گفت همه کوشش‌های استاد بزرگوار مرتضی مطهری نیز برای حفظ اتصال به میراث‌ها و ریشه‌ها و کسب قدرت بازآفرینی و عرضه متناسب آنها ناظر به چالش‌های امروز و پاسخگویی به جوانان و به تعبیر صریح خودشان "مقتضیات زمان" بوده است.

این کتاب، تحلیل جامع و روشمند آماری عملکرد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در دولت تدبیر و امید است که پایه‌ها و ارکان آن را می‌توان برنامه‌مداری، دانایی‌محوری، جامعه‌مداری، بومی‌گرایی، نظام‌مندسازی دانست.

که اجمالاً سر خط دستاوردهای این عملکردها را می‌توان اینگونه برشمرد:

۱- تدوین برنامه راهبردی اول و دوم، اصلاح و روزآمدسازی اساسنامه و برانگیختن اعصای هیات علمی به داشتن برنامه راهبردی پژوهشی و تلاش برای تحقق آن و تصویب اساسنامه جدید پژوهشگاه

۲- استقرار مدیریت دانایی‌محور و مدیریت مشورتی، تشکیل کمیته‌های و شوراهای متعدد به منظور بهره برداری حداکثری از خرد جمعی در پیشبرد اهداف پژوهشگاه

۳- تکمیل بنیان‌های قانونی ساختار پژوهشگاه و روزآمدسازی آن

۴- نظام‌مندسازی فرایندهای امور پژوهشی، تدوین انواع نظام‌نامه و شیوه‌نامه‌های مرتبط سامانه سیماپ و یکسان سازی فرایندهای امور پژوهشی

۵- صیانت از میراث فرهنگی و توجه به بازآفرینی میراث‌ها در طرح‌های تحقیقاتی

۶- استقرار مدیریت دستاورد محور و متنوع‌سازی خروجی­های علمی و تولیدات پژوهشگاه

۷- افزایش بیش از دو برابری سرانه تولید علم

۸- جامعه محوری اثرگذاری در عرصۀ سیاست‌گذاری در کشور با انتشار دائمی گزارش‌های راهبردی و توصیه‌های سیاستی، گسترش تلاش‌ها در راستای ترویجی‌سازی علوم انسانی و ارتباط مستقیم با جامعه و تاسیس مرکز نوآوری و راه اندازی استارتاپ‌ها

۹- گسترش همکاری با حوزه های علمیه در جهت تحقق حداکثری پیوند حوزه و دانشگاه

۱۰- اجرای طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور

۱۱- ارتقاء نقش آفرینی پژوهشگاه به منظور تقویت هویت دینی و بومی

۱۲- راه اندازی اولین قطب علمی زبان‌شناسی ایران، تأسیس دفتر کرسی‌های نقد، نوآوری و نظریه پردازی و گسترش فعالیت های آن تا ۱۲ کرسی در سال  و تاسیس مرکز نوآوری

۱۳- ساماندهی شبکه نخبگانی کارآمد و جلب همکاری بیش از ۳۰۰۰ نفر از اساتید دانشگاه‌های سراسر کشور در ۱۸ گروه تخصصی از طریق شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها

۱۴- تبدیل هیات ممیزه و هیات جذب پژوهشگاه به قطب هیات ممیزه و جذب موسسات پژوهشی علوم انسانی وزارت علوم

۱۵- بالا بردن سطح رفاهی و معیشتی کارکنان، و پرداخت جدول معیشتی سالانه کم‌نظیر نسبت به پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌های شهر تهران

۱۶- کسب ۲۶ جایزه ملی و بین المللی در سالهای ۱۳۹۴ – ۱۳۹۹

۱۷- توسعۀ قابل توجه پرتال جامع علوم انسانی و روزآمدسازی، ارتقاء و توسعۀ وب­سایت پژوهشگاه

۱۸- ورود پژوهشگاه به طرح تراز بین المللی

۱۹- توسعۀ انتشارات پژوهشگاه به واسطۀ استقرار سامانه های نشر، بهبود فضای نشر، بهبود چرخه توزیع و فروش کتاب

۲۰- مواجهه‌ای فعال با بحران پاندمیک کرونا و کسب مقام نخست کشوری از جهت پرداختن به آن از منظر مباحث اجتماعی و فرهنگی و فلسفی.