ریاضیات و علوم شناختی؛ چگونه ذهن جسمانی ریاضیات را خلق می‌کند

به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات آگاه ششمین چاپ کتاب «ریاضیات از کجا می‌آید: چگونه ذهن جسمانی ریاضیات را خلق می‌کند» نوشته جورج لیکاف و رافائل ای. نونیس و ترجمه جهانشاه میرزابیگی را با شمارگان ۲۲۰ نسخه، ۵۴۲ صفحه و بهای ۱۲۰ هزار تومان منتشر کرد.

چاپ نخست این کتاب سال ۱۳۹۶ با شمارگان ۵۵۰ نسخه و بهای ۴۵ هزار تومان منتشر شده بود و چاپ پیشین (پنجم) آن نیز سال ۹۹ با شمارگان ۱۱۰ نسخه و بهای ۱۰۰ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

در معرفی این کتاب خود نویسندگان در پیشگفتارشان نوشته‌اند: «ممکن است کسی فکر کند ماهیتِ ایده‌های ریاضی ساده و آشکار است، ایده‌هایی که ریاضی‌دانان آنها را آگاهانه اختیار می‌کنند. از این دیدگاه، نمادهای عادی و صوری در توصیفِ ماهیت و ساختارِ ایده‌های ریاضی چیزی کم ندارند. اگر این گفته درست باشد، حجت بر همگان تمام است. اما آنهایی از ما که ماهیتِ مفاهیم را از دیدگاه علوم شناختی مطالعه می‌کنیم، از پژوهش در آن رشته می‌دانیم که مطالعه ایده‌های انسان کارِ چندان ساده‌ای نیست.

ایده‌های انسان، تا حدِ خیلی زیادی، ریشه در تجربه حسی حرکتی ما دارند. ایده‌های انتزاعی انسان از سازوکارهای شناختی دقیقاً فرمول‌بندی‌پذیر، مانندِ استعاره‌های مفهومی که شیوه‌های استدلال را از تجربه حسی حرکتی وارد می‌کنند، استفاده می‌کند. این همواره یک پرسشِ تجربی بوده است که ایده‌های انسان، اعم از ریاضی یا غیره، دقیقاً چه‌گونه‌اند. پرسشِ مرکزی ما این است: علوم شناختی چه‌گونه می‌تواند دقتِ نظام‌مند علمی را، که خارج از دقتِ خود ریاضیات است، واردِ قلمرو ایده‌های ریاضی انسان بکند؟ وظیفه ما این است که به دقیق‌سازی آن‌چه خودِ ریاضیات نمی‌تواند کمک کنیم یعنی، ماهیتِ ایده‌های ریاضی.»

پس علوم شناختی ریاضیات از دو قسمت علوم شناختی و ریاضی تشکیل می‌شود. به عبارت دیگر در این رشته باید زبان شناسان شناختی و… ریاضیات بخوانند و دانش پیشگان رشته علوم پایه با علوم شناختی آشنا شوند. دانش‌پیشه‌های شناختی اشتیاق فراوان و دیرینی نسبت به ایده‌های ریاضی دارند. آنها در جایگاه متخصص در رشته‌هایی که ماهیت و ساختاری را مطالعه می‌کنند، می‌دانند که علیرغم پیشرفت چشمگیر در علوم شناختی و سنت طولانی در تاریخ و فلسفه، هنوز هیچ رشته‌ای از تحلیل ایده ریاضی از دیدگاه علوم شناختی وجود ندارد. کتاب حاضر با هدف بررسی این موضوع که چگونه می‌توان ذهن جسمانی ریاضیات را خلق کرد به رشته تحریر درآمده است.