از محکومیت حمید نوری تا سفر بایدن به منطقه : رهبران ایران در معرض تهدید قرار گرفته‌اند

تبلیغ بازرگانی

دو رویداد همزمان، هر چند در ظاهر متفاوت، جمهوری اسلامی ایران را از نو به یکی از موضوع‌های اصلی اخبار بین المللی بدل کردند : اولی محکومیت یکی از مقام های جمهوری اسلامی ایران، حمید نوری، به حبس ابد توسط دادگاه استکهلم به خاطر مشارکت در قتل عام دست کم پنج هزار زندانی سیاسی ایرانی در سال ١٣٦٧و دومی سفر مهم رئیس جمهوری آمریکا، جو بایدن، به خاورمیانه و گفتگوی او با رهبران اسرائیل و عربستان و دیگر کشورهای منطقه برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران.

اهمیت محاکمۀ حمید نوری و رأی دادگاه استکهلم در چیست؟ تا کجا محکومیت حمید نوری بستر محاکمۀ دیگر رهبران جمهوری اسلامی ایران را در دادگاه های مشابه فراهم کرده است، همانطور که دولت نوپای اسرائیل سال ها پس از دومین جنگ جهانی رهبران و مسئولان رژیم آلمان نازی را در اقصی نقاط جهان پس از دستگیری محاکمه و محکوم می کرد؟ آیا با سفر بایدن به خاورمیانه شاهد صف بندی جهانی تازه، بازگشت آمریکا به خاورمیانه و اتخاذ رویکردی جدید در قبال جمهوری اسلامی ایران هستیم. سه کارشناس و تحلیلگر مسائل ایران، منشه امیر، جمشید اسدی و جلال ایجادی به این پرسش ها و پرسش های دیگر پاسخ داده اند.

در آغاز جمشید اسدی در توضیح اهمیّت محکومیت حمید نوری گفته است : "محاکمه و محکومیت حمید نوری از سه جهت حائز اهمیت است : نخست به سرانجام رسیدن یک دادخواهی دربارۀ یک پروندۀ بزرگ ملی. دوم، نتیجۀ خود دادگاه به عنوان پیشینۀ دادگاه های مشابه بین‌المللی برای رسیدگی به جرایم مشابه دیگر مقامات جمهوری اسلامی ایران. و بالاخره سوم این که از این پس همۀ رؤسای حمید نوری، تمام کسانی که در جریان کشتار زندانیان سیاسی در سال ١٣٦٧ به او دستور داده‌اند قابل پی گرد و محاکمه از سوی محاکم و دادگاه های بین المللی هستند."  

در خصوص این پروندۀ بزرگ دادخواهی، جلال ایجادی نیز با اشاره به محاکمه و محکومیت حمید نوری توسط دادگاه استکهلم گفته است : "در قضیه قتل عام زندانیان سیاسی در سال ١٣٦٧ جمهوری اسلامی ایران پیوسته بر این گمان بود که از یک مصونیت بزرگ برخوردار است و هرگز در این پرونده مورد بازخواست قرار نخواهد گرفت. با محاکمۀ حمید نوری این تصور رژیم ایران درهم شکست و یکی از کارگزاران – یا بهتر است بگویم آدم کشان – آن به مدت ٩ ماه توسط یک دادگاه بین المللی محاکمه و سپس مجرم شناخته شد و در نهایت به جرم شرکت در قتل، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی به حبس ابد محکوم شد." به گفتۀ ایجادی "محاکمۀ حمید نوری شکست جمهوری اسلامی و پیروزی مردم ایران است. از این پس هیچیک از رهبران درجه اول حکومت اسلامی ایران قادر نیست با خیال راحت به کشورهای غربی و اروپایی سفر کند و با خطر دستگیری و محاکمه به اتهامات مشابه روبرو نشود."

روزنامه نگار قدیمی منشه امیر نیز معتقد است که "محاکمه و محکومیت حمید نوری نشان می دهد که در جهان معاصر جنایاتی نظیر کشتار زندانیان سیاسی سال ١٣٦٧ نه فراموش می‌شود نه بدون مجازات می ماند." امیر می افزاید : "رهبران ایران باید از محاکمۀ حمید نوری تا دیر نشده عبرت بگیرند و بدانند که از این پس جان شان و سرنوشت شان در خطر خواهد بود. آنان با اعمال جنایتکارانه‌شان حتی خانواده‌های خود را به خطر می‌اندازند و بهتر است تا دیر نشده از این حکومت فاصله بگیرند و بدانند که راه رستگاری نه کشتن مردم، بلکه پیوستن به صفوف مردم است."

در خصوص سفر رئیس جمهوری آمریکا به خاورمیانه منشه امیر تصریح کرده است : "درست است که نفس سفر رئیس جمهوری آمریکا به اسرائیل تازگی ندارد. ولی آنچه سفر اخیر بایدن به اسرائیل و منطقه را نسبت به گذشته متمایز می کند این است که اسرائیل می‌خواهد هشدار آخر خود را دربارۀ مسئلۀ ایران به آمریکا بدهد. اکنون یک سال و نیم است که رهبران اسرائیل در گفتگوهای رسمی، غیررسمی و مخفیانۀ خود به آمریکا می گویند : وقت آن رسیده که گزینۀ نظامی علیه حکومت ایران به اجرا گذاشته شود."

در ادامه منشه امیر افزوده است : "حتی آنچه در توافق امضاء شده میان رئیس جمهوری آمریکا و نخست وزیر اسرائیل آمده، فی نفسه تازگی ندارد. کلیه موارد مندرج در این سند قبلاً نیز گفته شده است. با این حال، آنچه اینبار تازگی دارد این است که سند جدید را مثلاً پرزیدنت اوباما یا پرزیدنت بایدن از یک طرف و بنیامین نتانیاهو یا یائیر لاپید از طرف دیگر امضا نکرده اند : سند جدید به اسم رئیس جمهوری آمریکا و نخست وزیر اسرائیل امضاء شده صرف نظر از این که چه کسانی در لحظه در هر یک از دو کشور در مسند امور هستند."

دیگر نکته تازه در سفر بایدن به منطقه، به گفتۀ روزنامه نگار ساکن اورشلیم، بارز شدن نخستین نشانه های تغییر و تجدید نظر در ارزیابی آمریکا در قبال مسئله و اهمیت خاورمیانه است  به طوری که جو بایدن "پیش از ترک اسرائیل به مقصد عربستان، خروج سربازان آمریکایی از منطقه را اشتباه خواند" که به گفتۀ وی  "یک خلاء مهم را در پی داشته است" و این که اکنونرئیس جمهوری آمریکا "قصد دارد این خلاء را پرکند."

در تصدیق این سخن جلال ایجادی نیز گفته است : "در واقع، از نو شاهد صف‌بندی تازه ای در خاورمیانه هستیم و در این صف بندی تازه جمهوری اسلامی ایران با قرار گرفتن در کنار روسیه از مدت ها قبل تصمیم خود را گرفته است. این تصمیم یا انتخاب در رویکرد رژیم اسلامی ایران در قبال برجام نیز قابل رؤیت است. برای اروپا و آمریکا برجام تقریباً پایان یافته است. هدف روسیه و ایران تقویت موقعیت خود در شرایط فعلی و از خلال همکاری های همه جانبه است، هر چند جبهه ای که حکومت ایران قصد دارد با روسیه تشکیل بدهد با ضعف ها و شکنندگی های بزرگی روبرو است."

جمشید اسدی نیز با اشاره به اختلاف رویکرد اسرائیل و آمریکا در برخورد با خطر جمهوری اسلامی ایران، افزوده است : "آمریکا، اروپا و اسرائیل دربارۀ خطر رژیم ایران با یکدیگر هم رأی هستند. اختلاف آنان بر سر نوع برخورد و انتخاب مناسب ترین روش در مواجهه با این خطر است. حساسیت اسرائیل نسبت به تهدیدهای رژیم اسلامی ایران علیه اسرائیل و مردم این کشور قابل فهم است، زیرا آنان نزدیکتر از اروپا و آمریکا به ایران هستند و بیشتر در معرض تهدیدهای رژیم اسلامی قرار دارند."

با این حال،به گفتۀ جمشید اسدی "جنگ میان ایران و اسرائیل به یک معنا شروع شده است و از خطر جنگ به خود جنگ رسیده است گیرم که این جنگ هنوز جنگی پنهان باشد." جمشید اسدی در ادامه ابراز امیدواری کرده است که در این "جنگ" "اسرائیل به همین نوع عملیاتی که تاکنون انجام داده بسنده کند و وارد جنگ تمام عیار با ایران و زدن ضربۀ مستقیم به این کشور نشود، آنهم به این دلیل ساده که اسرائیل و ایران دو ملت تاریخی هستند و باید در تاریخ بلند مدت با یکدیگر زندگی کنند و زندگی خواهند کرد و مبادا چنین حمله ای از جانب اسرائیل برای صیانت از امنیت شهروندان خود خاطرۀ تلخی میان خواهران و برادران اسرائیلی و ایرانی به وجود آورد. "

در پاسخ به این ملاحظات، منشه امیر، گفته است : "اگر اسرائیل چاقوی رژیم ایران را زیر گلوی خود احساس کند، چاره‌ای جز اقدام کردن ندارد. اما، اقدام اسرائیل علیه تأسیسات اتمی، موشکی و تعرضی رژیم ایران خواهد بود و ارتش اسرائیل همواره ثابت کرده است – حتی در عملیات خود علیه حماس در غزه – که می کوشد کمترین آسیب جانی به طرف مقابل وارد آورد. یعنی ملت ایران مطمئن باشد که اگر اسرائیل روزی تصمیم بگیرد علیه رژیم ایران دست به عملیاتی بزند بیشترین کوشش آن این خواهد بود که آسیبی به ملت ایران نرسد. زیرا، اسرائیل می‌خواهد در آینده با ملت ایران دوستی و روابط دوستانۀ گذشتۀ خود را ازسربگیرد."

منشه امیر در پایان افزوده است که "جنگ سرد تازه ای در دنیا در حال شکل گرفتن است میان ایالات متحد آمریکا و کشورهای اروپایی از یک طرف و روسیه و چین از طرف دیگر و در این بین حکومت نابخرد جمهوری اسلامی نیز در حال گرویدن به جبهۀ روسیه و چین است." به گمان منشه امیر "جنگ اوکراین بسیاری از معادلات و داده ها را تغییر داده و باعث شده که آمریکا و اروپا دریابند که هنوز به نفت خاورمیانه نیاز دارند به طوری که اکنون آقای جو بایدن در جریان سفر اخیرش به اورشلیم علناً گفت که ایالات متحد آمریکا در تلاش خود برای ترک کردن خاورمیانه مرتکب اشتباه شد و پیوستن جمهوری اسلامی ایران به اردوی شکست خوردۀ روسیه میل بازگشت آمریکا به منطقه را بیش از پیش تقویت کرده است."

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید