سهرابی : برنامه‌های توسعه قبلی امتداد برنامه‌های عمرانی قبل از انقلاب است

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، حامد سهرابی، پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس در گفتگو با دانشجو به بررسی الزامات فرهنگی برنامه هفتم توسعه پرداخت.

سهرابی ابتدا درباره وضعیت فعلی برنامه هفتم توسعه گفت: فرایند تدوین و اجرایی شدن برنامه توسعه به این صورت است که ابتدا سیاست‌های کلان نظام از سوی مقام معظم رهبری به دولت ابلاغ می‌شود و دولت به تدوین احکام برنامه می‌پردازد و بر اساس آن، بودجه معین می‌شود.

سیاست‌های کلی چند ماه پیش از سمت مقام معظم رهبری ابلاغ شد و الان برنامه هفتم توسعه در مرحله تدوین احکام است و کارگروه‌های تخصصی مربوط به آن تشکیل شده است. اتفاق خوبی که در فرایند تدوین برنامه توسعه هفتم رخ داده این است که با ابتکار سازمان برنامه و بودجه، برخلاف دوره‌های قبل، در برنامه هفتم از دستگاه‌ها خواسته شد که در تدوین برنامه مشارکت کنند.

حامد سهرابی در توضیح این که در این خصوص از کدام دستگاه‌ها دعوت شده است، ادامه داد: چهار بخش اصلی در حوزه فرهنگ در برنامه توسعه وجود دارد: «زنان و خانواده»، «فرهنگ، هنر، رسانه و فضای مجازی»، «ورزش و جوانان» و «گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی». برای بررسی هر یک از این چهار بخش، از دستگاه‌های مرتبط دعوت شد تا مشارکت داشته باشند. مثلاً در خصوص رسانه و فضای مجازی، صدا و سیما یکی از این دستگاه‌ها است. البته صدا و سیما در همه کارگروه‌ها نماینده دارد، چرا که تمام این بخش‌ها پیوستی رسانه‌ای دارند. همچنین در برخی کارگروه‌ها از بخش‌های مردمی دعوت می‌شود. در مجموع تلاش شده که همه دستگاه‌ها درگیر شوند.

وی در پاسخ به این سؤال که «گروه شما در مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص برنامه هفتم، چه رویکردی دارد و کدام الزامات فرهنگی‌ را مدنظر قرار داده است؟» ضمن اشاره به نقد و بررسی برنامه‌های توسعه قبلی توسط مرکز پژوهش‌ها تصریح کرد: برنامه‌های توسعه در واقع امتداد برنامه‌های عمرانی قبل از انقلاب است. گرچه ریل‌گذاری مقداری تغییر کرده اما نظام کل برنامه‌ریزی، همان شاکله و چارچوب را دارد و از همین لحاظ با ادبیات توسعه‌ای که از سمت مقام معظم رهبری مطرح است، بعضاً مورد نقد هم واقع شده است.

 او با تأکید بر بی‌نسبت بودن احکام برنامه‌های توسعه با سیاست‌های کلان نظام افزود: حداقل فایده‌ای که سیاست‌های کلان نظام می‌توانست داشته باشد، ایجاد وحدت رویه بود که متأسفانه این امر کمتر محقق می‌شود. علت این مسأله هم در گرایش‌های سیاسی دولت‌ها و هم به دلیل اقتضائات سازمانی دستگاه‌های فرهنگی است که نیاز به فراهم کردن بودجه دارند.ندی

سهرابی برای حل این معضل، پیشنهاد سیاستی خود را این چنین طرح کرد: باید تدوین برنامه در حوزه فرهنگ، بیرون از دولت اتفاق بیفتد تا درگیر گرایش‌های سیاسی نشود؛ و جایگاه پیشنهادی قرارگاه فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

دبیر گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو در پرسش دیگر خود گفت: «پیشنهادات ایجابی گروه شما در خصوص ایده فرهنگی برنامه توسعه چیست؟»

حامد سهرابی در پاسخ به این سؤال سه محور اصلی پیشنهادی را بیان کرد: اولاً دستگاه‌ها حداقل یک بند را در احکام برنامه هفتم به تحول ساختاری دستگاه خودشان اختصاص دهند. این ایده تحولی برگرفته از بیانات مقام رهبری در بیانیه گام دوم است. محور دوم پیشنهادی در خصوص نوع توجه به مقوله‌ی «تولید» است. تولید نباید انحصاری فهم شود. همه اعضای جامعه باید به نیروی مولد تبدیل شوند. اگر مشارکت فرهنگی افراد را داشته باشیم، حتی باعث تحول ساختاری هم خواهد شد.

وی در توضیح محور دوم اضافه کرد: برای مثال یارانه‌ای که در بخش کتاب داده می‌شود، وقتی به جای ناشرین، به مصرف‌کنندگان تعلق بگیرد، رغبتی در مصرف‌کننده ایجاد می‌شود و از سویی ناشران هم فعال‌تر می‌شوند.  این رویکرد در بخش‌های دیگر هم باید محقق شود. مثلاً در حوزه رسانه، حاکمیت بسترسازی کند و با فراهم کردن پلتفرم‌ها (همان بن‌سازه یا سکو)، مردم خودشان تولید محتوا کنند. مصرف‌کننده خود مردم باشند و تولید‌کننده هم باز مردم باشند. این گونه اصلاً دستگاه‌ها هم لازم نیست دائم نگران کمبود بودجه و... باشند. در این شرایط دولت به جای ورود در تولید محتوا، تنها دست به تنظیم مقررات و بسترسازی بزند.