چالش‌های گذار از مادرانگی سنتی به مدرن

ایسنا/خراسان رضوی اگر مادر هستید احتمالا بارها احساس کرده‌اید بین دنیای شما و دنیای فرزندان‌تان کیلومترها فاصله است؛ یا حرف هم را متوجه نمی‌شوید یا احتمالا نمی‌توانید آنچه در ذهن دارید به خوبی به او منتقل کنید. این مساله ریشه بسیاری از تعارضات، تنش‌ها و شکاف‌هایی می‌شود که در رابطه والد و فرزند رخ می‌دهد، اینکه آنها دنیای هم را نمی‌توانند به خوبی درک کنند.

مادری که در فضای سنتی برایش مادری شده، بسیاری از کلیشه‌های جامعه بر او غلبه کرده و احساسات سرکوب شده زیادی دارد چطور می‌تواند در دنیای مدرنی که سرعت تحولات در آن در حد چشم بهم زدنی است مادری مطلوب و کافی برای فرزندش باشد؟ آیا نسخه به‌روزرسانی شده‌ای از مادر وجود دارد که هم خودش را راضی نگه دارد و هم فرزندش را؟ اینها محور گفت‌وگوی ایسنا با فریده مدرس‌زاده، فعال اجتماعی و تسهیل‌گر کارگاه‌های مهارت فرزندپروری است.

او در پاسخ به این سوال که نقش مادری در زمانه‌ ما دچار کلیشه‌هایی است که موانعی را در مسیر فرزندپروری قرار می‌دهد، این موانع چگونه قابل تبیین و برطرف شدن است؟ اظهار کرد: به نظر می‌رسد جامعه‌ کنونی در گذر زمان و طی کردن مسیر دختری تا مادری و به عبارتی مسیر تربیت‌پذیری تا تربیت‌کنندگی سیر تطور زیادی داشته است.

کلیشه مادری ۲۰ سال پیش، دست مادران را برای مواجهه با نسل جدید خالی گذاشته است

وی افزود: حالا اگر در گذار پرورش فرزند تمام هم و غم سیستم آموزشی اعم از مادر و مربی و جامعه القاء یک نقش(مادری) در یک مقطع زمانی و نه پرورش یک انسان رشدیافته برای تمامی اعصار یا حداقل طبق فرمایش امام‌رضا(ع) برای روزگارِ خودش باشد، طبیعی‌ است که اجرای کلیشه‌ مادریِ ۲۰ سال پیش، امروز دستان مادر را در مواجهه با نسل جدید خالی می‌گذارد.

این تسهیل‌گر کارگاه‌های مهارت فرزندپروری افزود: ورود به عصر مدرنیته و تحول پرشتاب ارتباطات و انفجار اطلاعات سرعت تحرک نسلی را افزایش داده است، چنانچه اگر پیش‌تر تفاوت نسل را مثلاً ۲۵ سال در نظر می‌گرفتند؛ امروز از دهه هشتادی و دهه نودی‌ها سخن می‌گویند و این سرعت در ایجاد تفاوت و حتی شکاف بین مادریِ دیروز و امروز تاثیرگذار است و بازهم طبیعی است که مادر امروزی با تربیت دیروزی در مواجهه با نسل نو مادری دست خالی‌ست.

مدرس‌زاده با اشاره به اینکه مادری در روزگار سنت احتمالاً با از خودگذشتگی به انجام می‌رسیده است، ادامه داد: یک الگوی پیشینی برای زندگی وجود داشته و یک الگوی جدید که مادر با اغماض از الگوی قدیمی و فداکاری، الگوی جدید را کج‌دار و مریز می‌پذیرفته است. اما مادر امروز هزار و یک انتخاب برای سبک زندگی دارد. از انتخاب لوازم فرزند گرفته تا انتخاب مدرسه، سبک آموزشی و ...  .

این فعال اجتماعی اضافه کرد: حالا این انتخاب‌ها را نمی‌توان با صرفاً فداکاری مدیریت کرد. ضمن اینکه مواجهات کودک امروز با دنیا نیز مواجهات متفاوتی از کودک دیروز است و این خود تفاوت‌های چشمگیر در جهان‌نگری کودک و والد ایجاد می‌کند. کودک امروز هیچ تصوری از دنیای بدون موبایل یا دنیای بدون اینترنت و رسانه ندارد و نمی‌شناسد. این تحولات خود موجب ایجاد نیازها و تمایلات متفاوتی در کودک می‌شود که در جهان ذهنی مادر احتمالاً شناخته شده نیست یا به‌طور خوشبینانه تازه مورد توجه قرار گرفته است.

مدرس‌زاده در پاسخ به این سوال که یعنی از خودگذشتگی در مادر امروزی کمرنگ شده یا حد و مرزی پیدا کرده؟ اصلاً تفاوت مادر دیروز و امروز در همین ویژگیِ کلیشه‌ شده چیست؟ گفت: تاکید می‌کنم که در صدد مقابل هم قرار دادن مادر سنتی و امروزی نیستم. بلکه تلاشم این است که فهم و شناخت دقیق‌تری از مادری دیروز و امروز ارائه کنم.

مادر امروزی نقش‌های متفاوتی را تجربه می‌کند

این تسهیل‌گر کارگاه‌های مهارت فرزندپروری خاطرنشان کرد: شاید موقعیت زن سنتی به گونه‌ای بوده که در نظام مردسالار گذشته امکان یافتن هیچ هویتی جز همسری و مادری برایش فراهم نبوده و به همین دلیل در پرورش فرزندش به سوی آمال و آرزوهای تحقق‌نیافته‌ خودش از هیچ خدمتی فروگذار نمی‌کرده و نمی‌خواسته فرزندش زندگی او را تکرار کند، اما برای مادر امروز یافتن هویتی جز این و به‌دست آوردن موفقیت‌هایی در خارج از چارچوب والد و فرزندی امری ممکن‌ است و دیگر مادری تنها منصه‌ بروز خویشتنِ مادر نیست؛ به عبارتی مادری که مستقلانه نقش‌های متفاوت را تجربه می‌کند توانایی پرورش فرزند مستقل دارد و دیگر او را به دنبال آرزوهای تحقق‌نیافته‌ خودش نمی‌فرستد و احتمالاً نیازی به ازخودگذشتگی با آن تعریف گذشته را ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که حالا این مادر با چالش‌های جدید از قبیل احساس درک‌نشدن نوجوانان در جملاتی از قبیل" مامان تو اصلا منو درک نمی‌کنی یا نمی‌فهمی من چی میگم" چه می‌کند؟ بیان کرد: اغلب ما وقتی لوازم برقی می‌خریم یا حتی لباس نو می‌خریم به کاتالوگ یا برچسب شست‌وشوی آن دقت و مطالعه‌اش می‌کنیم اما کمتر کسی پیش از فرزندآوری به الزامات تربیتی آن فکر می‌کند و تمهیدی برای آن می‌اندیشد. می‌خواهم بگویم در فرزندپروری با موجودی به نام انسان مواجهیم.انسانی با تمام نیازها و غرایز و امیال که ما قرار است به عنوان والد او را با تمام ساحت‌های وجودی‌اش آشنا کنیم. آیا ما خودمان با تمام ساحت‌های وجودی خودمان آشنا هستیم؟ آیا اصلاً تمام ابعاد روانی ما برای خودمان قابل پذیرش هست که حالا از فرد دیگری آن را بپذیریم؟

فاصله‌ من با فرزندم از فاصله‌ من با خودم نشات می‌گیرد

مدرس‌زاده با بیان اینکه فاصله‌ من با فرزندم از فاصله‌ من با خودم نشات می‌گیرد، تاکید کرد: برای والدگری صحیح، به‌روز و کمتر فرساینده، نیاز به خودشناسی داریم. باید پیش از آنکه والد فرزندمان باشیم، والد خودمان باشیم و طبیعتاً خودشناسی نیاز به دانش، آگاهی و مهارت دارد و در این مسیر هم نیاز به راهبر، متخصص و هم مطالعه و یادگیری وجود دارد.

انتهای پیام