بشار اسد در کانون توجه نشست اتحادیه عرب قرار دارد

بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه برای شرکت در سی‌ودومین اجلاس اتحادیه عرب در شهر جده عربستان سعودی پنج‌شنبه شب ۲۸ اردیبهشت / ۱۸ مه وارد این شهر شد.

خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) گزارش داد که اسد صبح جمعه ۲۹ اردبهشت / ۱۹ مه در حاشیه شرکت در این اجلاس با قیس سعید، رئیس جمهوری تونس دیدار کرد.

اسد در این دیدار از عادی شدن روابط سوریه و تونس استقبال کرد و بر ضرورت تقویت این روابط در سطوح سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تأکید کرد.

او همچنین از دستاوردهایش در میدان‌های جنگ سخن گفت و آن را پیروزی «علیه تروریسم و ​​جلوگیری از مداخله خارجی» نامید و گفت هدف نیروهای خارجی این بود که سوریه چند پاره شود، اما «مردم هرگز مداخله در امور خود را نپذیرفتند».

این نخستین حضور بشار اسد در نشست اتحادیه عرب در بیش از یک دهه گذشته است. اتحادیه عرب ۱۷ اردیبهشت / ۷ مه با بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی حاضر در اتحادیه موافقت کرد.

اتحادیه عرب در پایان سال ۲۰۱۱ رژیم سوریه را به‌دلیل سرکوب خیزش مردمی که به جنگی ویرانگر تبدیل شد، اخراج کرد.

امارات متحده عربی که در سال ۲۰۱۸ روابط خود را با سوریه احیا کرده بود، نقش ویژه‌ای در شرکت مجدد دمشق در اجلاس اتحادیه عرب ایفا کرد. اما خبرگزاری رسمی اماراتی (WAM) روز جمعه گزارش داد، شیخ محمد بن زاید، رئیس امارات متحده عربی و حاکم ابوظبی در این اجلاس شرکت نخواهد کرد و برادرش شیخ منصور بن زاید نماینده او خواهد بود.

سازمان ملل ابراز امیدواری کرد که مشارکت بشار اسد در نشست اتحادیه عرب به پیشبرد روند سیاسی و اجرای قطعنامه شورای امنیت مربوط به حل بحران سوریه کمک کند.

فرحان حق، معاون سخنگوی دبیرکل سازمان ملل گفت:

ما امیدواریم که شرکت‌کنندگان در اجلاس سران کشورهای عرب از این فرمول برای تشویق طرف‌های سوری به‌ویژه دولت سوریه به‌منظور پیشبرد تلاش‌های صلح مطابق با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت استفاده کنند.

قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۵ برای پایان دادن به جنگ سوریه تصویب شد. این قطعنامه بر آتش‌بس و حل و فصل سیاسی بحران سوریه تأکید دارد و در آن انتخابات آزاد و تشکیل یک دولت وحدت ملی در سوریه پیش‌بینی شده است.

در همین حال، وزارت امور خارجه آمریکا از شرکت بشار اسد در نشست اتحادیه عرب ابراز ناخرسندی کرد و گفت واشنگتن روابط خود با این کشور را عادی نخواهد کرد و نباید به سوریه اجازه بازگشت به اتحادیه عرب داده می‌شد.

وزارت خارجه آمریکا افزود تحریم‌های وضع‌شده علیه سوریه همچنان باقی خواهند ماند و آمریکا تلاش خواهد کرد تا شرایط برای بازگشت امن پناهندگان سوری فراهم شود.

«الوطن»، روزنامه حامی دولت سوریه اعلام کرد که بشار اسد احتمالاً در جریان سفر خود به جده با «چند رهبر دیدارهای دوجانبه» خواهد داشت.

اجلاس اتحادیه عرب در شرایط تنش‌زدایی در منطقه‌ برگزار می‌شود. در ماه‌های اخیر پادشاهی سعودی و رقیب بزرگ منطقه‌ای آن، جمهوری اسلامی ایران روابط خود را از سر گرفتند و ریاض به‌تازگی خدمات کنسولی خود را با دمشق احیا کرد.

میزبان این نشست همچنین تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای یافتن راه حلی به‌منظور پایان دادن به درگیری‌های منطقه‌ای، از جمله یمن به‌کار می‌گیرد. عربستان سعودی بیش از هشت سال است که درگیر این جنگ است و از دولت یمن در برابر شورشیان حوثی مورد حمایت ایران پشتیبانی می‌کند.

عربستان سعودی همچنین در تخلیه هزاران غیرنظامی از سودان، صحنه نبردهای مرگبار در یک ماه اخیر، نقش مهمی ایفا کرده است و نمایندگان طرف‌های درگیری در سودان با میانجی‌گری عربستان سعودی به گفت‌وگو نشستند.

روزنامه سعودی الشرق الاوسط به‌نقل از خالد منزلاوی، معاون دبیرکل اتحادیه عرب در امور سیاسی نوشت افزون بر درگیری‌های خاورمیانه انتظار می‌رود سی‌ودومین نشست اتحادیه عرب به مسائل بین‌المللی بیشتری مانند جنگ اوکراین و «بحران اقتصادی در جهان» بپردازد.

منزلاوی با بیان این‌که اتحاد کشورهای عربی می‌تواند «صدای آن‌ها را نه‌تنها در منطقه، بلکه در سرتاسر منطقه به گوش همه برساند»، افزود: «جهان در شرایطی که نقشه روابط بین‌الملل دوباره ترسیم می‌شود، مرحله پرخطری از تاریخ را پشت سر می‌گذارد.»

عربستان سعودی، بزرگترین اقتصاد جهان عرب و بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان، به‌تازگی روابط خود را با چین تقویت و سیاست نفتی خود را هم با روسیه هماهنگ کرده است. این کشور در سوی دیگر، روابط نزدیک خود را در زمینه امنیتی با آمریکا، شریک قدیمی‌اش همچنان حفظ کرده است.

اتحادیه عرب اخیراً بر لزوم ایفای «نقش رهبری» در دستیابی به توافق در سوریه تأکید کرده بود. جنگ سوریه تقریباً متوقف شده است اما حدود نیم میلیون کشته و میلیون‌ها آواره و پناهنده برجای گذاشته است.

سوریه به‌نوبه خود بر روی عادی‌سازی کامل روابطش با کشورهای عربی، به‌ویژه عربستان سعودی برای تأمین هزینه‌های سنگین بازسازی حساب باز کرده است.

از سوی دیگر کشورهایی مانند قطر که از آغاز جنگ در سوریه به‌شدت با اسد مخالفت کرده‌اند، تمایل زیادی به نزدیک شدن به دمشق ندارند. با این حال گفته می‌شود که شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر در اجلاس اتحادیه عرب ریاست هیئت کشورش را برعهده خواهد داشت.