دعایی دلباخته و مرید امام خمینی بود

به گزارش خبرنگار مهر، آئین بزرگداشت اولین سالگرد درگذشت حجت الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی دیروز سه‌شنبه ۹ خرداد در مؤسسه اطلاعات برگزار شد.

آیت الله العظمی جوادی آملی، مرجع تقلید در پیامی تصویری به این مراسم، گفت: انسان خواسته‌ای دارد و نمی‌داند که از چه راه به آن خواسته برسد؛ همه ما علاقه مندیم که عمر طولانی و بابرکت داشته باشیم و در درازمدت بمانیم. این علاقه ماست و این علاقه در نهاد و نهان همه ما غرس شده است. آیا این یک علاقه یاوه و بیهوده است یا راه صحیح دارد؟ با اینکه می‌دانیم کسی عمر طولانی به آن معنایی که در آرزوهای ما هست ندارد! این یک راه صحیح دارد که اگر کسی آن راه را طی کند، به مقصد می‌رسد.

وی ادامه داد: اینکه فرمودند: «العُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِیَ الدَّهرُ »[۱] یعنی مردانی در جهان زندگی می‌کنند که کار ماندنی دارند. این کار که می‌ماند، یعنی صاحب کار زنده است، چون این فعل بدون فاعل نخواهد بود و این اثر بدون مؤثر نیست. ممکن نیست اثر بماند و مؤثر رفته باشد، وگرنه رابطه قطع خواهد شد. اگر نوشته‌های مرحوم کلینی، شیخ صدوق، شیخ طوسی، مرحوم بوعلی، خواجه نصیر و سایر بزرگان همچنان زنده است، معلوم می‌شود که ارواح تابناک اینها همچنان زنده‌اند و همه اینها شاگردان اهل بیت (علیهم الصلاه و علیهم السلام) اند و اگر راهنمایی‌های امام صادق و امام باقر و سایر ائمه (صلوات الله علیهم اجمعین) مانده است معلوم می‌شود که ارواح مطهر اینها زنده است.

این مرجع تقلید شیعیان، افزود: ممکن نیست که اثر بماند و مؤثر از بین رفته باشد. چه انسان بداند و چه نداند، این کتاب، اثر علمی خود را دارد. این موجود، زنده است و این موجود، اثر آن بزرگوار است، پس او زنده است.

وی گفت: گاهی ممکن است خود صاحب اثر به حسب مرگ طبیعی در روی زمین نباشد اما در عین حال که بدن و جسد سرد شد و خاک شد، ارواح، طیب و طاهر زنده باشند و این عرض ادب‌ها که ما به حضور بزرگان می‌کنیم و به آنها سلام می‌کنیم، نشانه آن است که آنها زنده‌اند. وقتی به بارگاه ائمه (علیهم السلام) مشرف می‌شویم عرض می‌کنیم من شهادت می‌دهم که شما کلام ما را می‌شنوید، معنایش همین است.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی، ادامه داد: بنابراین مطلب اول آن است که انسان می‌تواند به آن خواسته درونی خود پاسخ مثبت بدهد و عمر طولانی داشته باشد؛ تا آن اثر، آن مقال، یا آن مقالت زنده است، مؤثرش زنده است و فیض می‌برد و فائز می‌شود.

این مرجع تقلید شیعیان، افزود: مطلب دوم آن است که این اختصاصی به یک رشته خاص ندارد یا به قول، مخصوص نیست، فعل هم همین طور است. فرشی را که یک هنرمند برای مراکز مذهب بافت، تا آن فرش هست، تا تار و پود آن فرش سالم است، او زنده است؛ شعر نابی را که یک هنرمند در مدح مردان الهی به ویژه اهل بیت (صلوات الله علیهم اجمعین) سروده، زنده است؛ راهنمایی‌هایی که کرد سخنرانی‌هایی که کرد موضع گیری هایی که کرد، اگر حق بود زنده است و تا زنده است صاحبش هم زنده است.

وی گفت: مطلب بعدی آن است که در بین دوستان انقلاب و یاران انقلاب، مردان بزرگی بوده و هستند که اینها هم صدق قابلی دارند هم صدق فاعلی دارند؛ هم حُسن فعلی دارند هم حُسن فاعلی دارند یعنی کار خوب را با نیت خوب انجام دادند. اینها کسانی اند که تا آن کار خوب هست و تا اثر آن نیت خوب هست، اینها زنده‌اند. مرحوم حجت الاسلام والمسلمین دعایی (رضوان الله تعالی علیه) وقتی که در قم طلبه بود، در موضع گیری هایش، در نشر پیام‌های انقلابی امام (رضوان الله علیه)، در سایر کارهایی که بزرگان حوزه انجام می‌دادند، اعلامیه‌هایی که می‌دادند، خوب بررسی می‌کرد منتشر می‌کرد، نگهداری می‌کرد، جاسازی می‌کرد و می‌رساند؛ صادقانه این کار را می‌کرد و اگر حوادث تلخی هم برای او پیش می‌آمد، لله تحمل می‌کرد.

این مرجع تقلید شیعیان، ادامه داد: وقتی امام (رضوان الله تعالی علیه) به نجف وارد شدند، به هر وسیله‌ای بود خودشان را به حضور امام رساندند، آنجا در خدمت امام در حوزه علمی نجف فداکاری می‌کردند تبلیغات انجام می‌دادند و بعد از اینکه انقلاب به ثمر رسید و امام (رضوان الله تعالی علیه) رهبری انقلاب را بر عهده گرفت، مأموریتی را از طرف نظام اسلامی در همان عراق پذیرفتند، سفیر ایران اسلامی در عراق شدند و رسالت سفارت را انجام می‌دادند.

آیت الله العظمی جوادی آملی، افزود: در جمع وقتی درباره سیره و سنت مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آقای دعایی فکر می‌کنید می‌بینید تا آنجا که مقدورش بود تا آنجا که در وُسع علمی او و عملی او می گنجید، می‌کوشید که پیرو نظام اسلامی وتابع امام باشد خیرخواه مردم باشد، هدایت کند یا حمایت کند و تا آنجا که مقدورش بود سعی می‌کرد نه بیراهه برود نه راه کسی را ببندد.

سخنران بعدی این مراسم محمد جواد ظریف بود که گفت: دعایی نمونه الفت بود که مهمترین عامل قدرت ما در برابر بیگانگان است. آنچه به این کشور، مردم و نظام قدرت داده یکپارچگی مردم است و دعایی کسی بود که در این یکپارچگی کسی را حذف نمی‌کرد و بر همه نماز می‌خواند. همه را جزئی از قدرت ملی کشور می‌دید و همین عامل باعث شد تا برای سیاست خارجی کشورمان نمونه باشند.

وی افزود: او نمونه کنشگری مرزی و نترسیدن از کسانی بود که از هر طرف به او وسط باز و سازشکار می‌گفتند. این انقلابی بزرگ در زمان شاه سخنگوی صدای انقلاب بود ولی همزمان در برابر همه تواضع داشت و همه را دور خود جمع می‌کرد. بزرگترین عامل بازدارندگی در برابر مخالفین خارجی همین مردم هستند و همین توان مردمی است که می‌تواند در شرایط سخت ما را از فشارهای خارجی مصون بدارد.

وزیر پیشین امور خارجه گفت: از مرحوم دعایی آموختم لازمه انقلابی بودن دور ریختن افراد نیست، بلکه جذب حداکثری و فراخواندن همه به زیر علم انقلاب است. دعایی نماد رواداری، همراهی، همدلی و پذیرش دیگران بود و ما امروز برای مقابله جهانی به چیزی بیش از این نیاز نداریم.

سید عباس صالحی مدیر مسئول فعلی روزنامه اطلاعات نیز در این گرامیداشت، گفت: دعایی دلباخته و مرید امام بود. از همان نخست در مغناطیس امام گرفتار شد و این تا پایان حیات با مرحوم دعایی بود. مرحوم دعایی می‌گفتند که امام فردی بود هرچه به او نزدیک می‌شدیم بخشی از شخصیتشان آشکار تر و بزرگ‌تر می‌شد. مرحوم دعایی از ابتدای دهه ۴۰ تا پایان حیاتش این عشق و دلدادگی اش به امام، آرمان او، بیت او آشکار بود. تا جایی که واپسین روزهای حیاتش با ایام ارتحال امام همزمان شد.

وی افزود: مرحوم دعایی وکیل مطلق امام بود. در کتاب «اجازات» آمده که حدود ۴۳۰ نفر از امام اجازه وجوهات دارند که فقط ۱۲ نفر از آنها اجازه مطلق دارند، یعنی وکالتشان به گونه‌ای است که گویا در گرفتن و تصرفات جای امام نشسته‌اند. مرحوم دعایی در زمره این ۱۲ نفر قرار داشت. یعنی امام در میان انبوهی از یارانش دعایی و این ۱۱ نفر را دارای این مرتبه دیده بودند.

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دعایی محرم خانوادگی امام قرار گرفته بود. کسانی ممکن است معتمد باشند، ولی محرم خانوادگی چیز دیگری است. ایشان روایت کردند که از همان سال‌های نخست، امام کاغذی برای همسرشان نوشته بودند و بدون اینکه آن را ببندند به مرحوم دعایی می‌دهند. چنین محرمیتی را حضرت امام برای مرحوم دعایی قائل بودند. علاوه بر آن امام در خلوت شخصی خودشان دعایی را راه داده بودند. دعایی همچنین معتمد امام در حوزه‌های مختلف بود. امام مرحوم دعایی را به عنوان معتمد خود در سفارت عراق قرار دادند.