چرا برنامه هفتم توسعه به "انشقاق اجتماعی" بی‌تفاوت است؟

آفتاب‌‌نیوز :

مهدی خراطیان، مدیر اندیشکده احیای سیاست در کشور در این رابطه به آفتاب‌نیوز گفت: نسبت به فراز‌های کلی برنامه هفتم توسعه در زمینه‌های مختلفی اعم از سیاست خارجی، انرژی، ... اظهارنظر‌ها و انتقادات تخصصی مختلفی طرح شده است، دلیل آنکه بنده در خصوص روح کلی  و ساختار حاکم بر این برنامه واژه جنازه و میت را به کار می‌برم آن است که با روح زمانه، وضعیت داخلی، پیرامونی و بین‌المللی هیچ ارتباط معناداری برقرار نمی‌کند.

وی افزود: کشور ما گرفتار انواع مشکلات اقتصادی بغرنج است، ما مخصوصاً بعد از رخداد‌های اعتراضی یک سال اخیر با انشقاقات اجتماعی متنوعی رو به رو شدیم، انتظار این است که سیاستگذار نسبت به این مسائل یک بازتاب و بازنمایی داشته و متوجه باشد که در چه شرایطی در حال سند نویسی است. همچنین پیرامون کشور بحث جنگ کریدور‌ها مطرح است، رقابت کلان چین و آمریکا، بحث انرژی‌های تجدید پذیر و تحولاتی که در حوزه روابط بین الملل با سرعت بسیار زیاد در حال رخ دادن است و این سند مانند یک میت هیچ واکنش درخوری به این تحولات از خود نشان نداده است.

مدیر اندیشکده احیای سیاست گفت: فقدان روح و انسجام در این سند به اوج رسیده است. سند نسبتی با وضع موجود کشور برقرار نمی‌کند. وقتی کشوری سال‌ها است نتوانسته رشد اقتصادی مطلوبی را تجربه کند، چگونه بدون آنکه پارادایم‌های فاندامنتال تغییر اساسی کرده باشد، شما رویاپردازانه رشد اقتصادی ۸  درصد را برای سال‌های پیش رو در نظر می‌گیرید، اعداد عجیب دیگر نیز در حوزه نرخ بیکاری مطرح شده است.

خراطیان اظهار کرد: سند واکنشی به تحولات اساسی پیش رو مثلاً مانند هوش مصنوعی نشان نداده است، تنها قید شده که قوه قضاییه باید از این فناوری استفاده کند، بسیار عجیب است که نسبت به چنین مسئله بسیار کلیدی حداقل ۱۰_۲۰ صفحه مطلب قوی قید نکرده باشید. در این سند به جای نسبت‌یابی و مفصل‌بندی مباحث کلیدی تنها آمده است که فلان کار و بهمان کار به اصطلاح انجام شود. به صورت کلی حوزه عمل و سندنویسی دچار انتزاع شده است، مثلاً نمی‌خواهیم بپذیریم که رشد مداوم ۸ درصد برای اقتصاد فعلی ما با منطق فاصله دارد. فقدان ابتکار در اسناد توسعه معضل دیگری است که نیاز به عارضه‌یابی دارد. عربستان سعودی به تازگی یک سند کلان توسعه تدوین کرده است که در آن یک نسبت‌یابی متوازن و بسیار واقع‌بینانه می‌توان دید. در سند سعودی مثلاً گفته شده که الان جایگاه ما در زمینه مشارکت زنان به شکل واقع‌بینانه این مقدار است و با این ابزار‌ها باید به فلان جایگاه برسد، در تمام زوایای سند آن‌ها می‌توان تعقل و واقع‌بینی را دید و به نظر می‌رسد در مشورت با مشاوران خبره و صاحب تفکر تهیه و تدوین شده است.  

مدیر اندیشکده احیای سیاست گفت: متاسفانه به نظر می‌رسد سازمان برنامه و بودجه توان خود برای سندنویسی در چنین بستر‌های را از دست داده است، شاید بروکراسی آن مجموعه، مهاجرت پژوهشگران نخبه، کارمندپروری و امثالهم از علل این موضوع باشد. سازمان برنامه و بودجه در اثر برخی فشار‌ها تنها سازمان بودجه است. در دوره احمدی‌نژاد به ویژه این سازمان عملاً منهدم شد. بودجه‌پاشی تحت فشار برخی ذینفعان به دستور کار اصلی این نهاد بدل شده و سازمان به پخش کننده پول میان عده‌ای از ذینفعان تبدیل شده است. عده‌ای لابی‌هایی دارند و یک بکش‌بکش برای سهم بیشتر اتفاق می‌افتد. نمی‌توان از چنین نهادی انتظار داشت که یک سند صاحب روح و تئوری مادر درون خود پرورش دهد. آثار عناصر خلاق و اهل فکر در اسناد توسعه‌ای کشور چندان مشهود نیست. ما یک انقلاب در حوزه اندیشکده‌ای و سیاستگذاری لازم داریم.