گفت‌وگوی مهمی با محمدرضا تاجیک - Gooya News

این نسل خشن در دامان همین نظم و نظام پرورش یافته است | این نسل خشن در دامان همین نظم و نظام پرورش یافته استتئوری تغییر را ضمیمه‌ی قدرت کنید | پوزیسیون است که نظم و نظام را به هم می‌ریزد نه اپوزیسیون

محمد توکلی و آسیه توحیدنژاد، انصاف نیوز: «محمدرضا تاجیک»، نظریه‌پرداز و استاد دانشگاه خطاب به اصحاب قدرت گفت: اگر به تداوم قدرت‌تان می‌اندیشید تئوری بقا حکم می‌کند که تئوری تغییر را ضمیمیه‌ی قدرت کنید و به تغییر بیندیشید.

آقای تاجیک در گفت‌وگویی تفصیلی با انصاف نیوز درباره‌ی جریانات میانه‌رو می‌گوید: جریاناتی که حالت میانه‌رو داشتند اگر نتوانند یک نوع تحول جدی داشته باشند نمی‌توانند در شرایط کنونی و آینده‌ی ما به مثابه‌ی یک آلترناتیو نقش‌آفرین باشند.

این تحلیلگر سیاسی با بیان اینکه «این پوزیسیون داخلی است که دارد نظم و نظام و هنجارها را به هم می‌ریزد» گفت: پارادوکس جامعه‌ی ما این است که پوزیسیون آن نقش اپوزیسیون را بازی می‌کند و اپوزیسیون آن در خیلی جاها در حکم پوزیسیون است.

متن کامل گفت‌وگوی انصاف نیوز با محمدرضا تاجیک را می‌توانید در ادامه بخوانید:

انصاف نیوز - برخی از تحلیلگران اعتراضات پس از انقلاب سال ۵۷ را با توجه به نوع مطالبه‌شان به سه دسته‌ی اقتصادی (سال‌های ۷۲، ۷۳، ۹۶ و ۹۸)، سیاسی(تیر ۷۸ و پس از انتخابات ۸۸) و اجتماعی (۱۴۰۱) تقسیم می‌کنند. شما چه نوع دسته‌بندی‌ای از مقاطع مختلف اعتراضات در چهار دهه‌ی اخیر دارید؟

محمدرضا تاجیک: قطعا رویکرد تحلیلی من متفاوت از این نوع دسته‌بندی است. نوعی تقلیل‌گرایی (reductionism) در این نوع نگاه می‌بینم. وقتی تلاش می‌کنیم جنبش‌های اجتماعی را طبقه بنیاد (class base) کنیم و براساس نوعی علت‌العلل آنها را دسته‌بندی کنیم در واقع به شکلی آنها را تحریف می‌کنیم.

جنبش‌های اجتماعی مبتنی بر منطق تعین چندجانبه‌اند؛ مبتنی بر تعین چندعاملی (overdetermination) هستند و نه determination. عوامل گوناگون در جنبش‌‌های اجتماعی نقش بازی می‌کنند. مضاف بر اینکه جنبش‌های اجتماعی عمدتا درون ماندگارند به این معنی که با شرایط خودشان یک رابطه‌ی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری دارند؛ یعنی یک رابطه‌ی دیالکتیکی یا دیالوگی دارند.

برای توضیح سیرت و شکل‌بندی صورت جنبش ۱۴۰۱ به نظریه‌های جدیدتری نیاز داریم

بنابراین اینکه چه شرایطی چه چیزی را اقتضا می‌کند نمی‌تواند درست باشد چون ما شرایط تک‌ساحتی نداریم. شرایط مجموعه‌ای پیچیده از علل و عوامل گوناگون احساسی، اجتماعی، معرفتی، تاریخی، قومی، جنسیتی و... است.

ممکن است بعضی عوامل در بعضی شرایط پررنگ‌تر شود ولی این به این معنا نیست که می‌توان این جنبش را در پرتو آن علل و عوامل توضیح داد. جنبش‌های پساانقلابی ما همین گونه‌اند.