سوزن دوزی هنری شگفت‌انگیز در دستان خلاق زنان سیستانی و بلوچ

 صنایع دستی یکی از ظرفیت‌های بسیار خوب میراث فرهنگی به شمار می‌رود که می‌تواند در اقتصاد و گردشگری هر استان تأثیر زیادی داشته باشد.

در این زمینه تقریباً هر شهر استان دارای صنایع دستی مخصوص به خود است که ریشه در فرهنگ، سنت‌ها، آیین‌ها و حتی سبک زندگی کهن مردمان آن دیار دارد.

سیستان و بلوچستان نیز از این حیث مستثنی نبوده و صنایع دستی این خطه پهناور قدمتی به بلندای تاریخ جهان دارد به گونه‌ای که تمدن چندین هزار ساله این صنایع برای هر توریستی که وارد این دیار می‌شود یا قصد سفر به آنجا را دارد مهم است.

از سوی دیگر تنوع صنایع دستی این منطقه از دیگر دلایلی است که همواره مورد توجه توریست‌ها و گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرند که از جمله آن می‌توان به سوزن دوزی، قالی بافی، گلیم بافی، سفالگری، حصیربافی، پرده بافی، چادربافی، نمدمالی، خراطی، سکه دوزی و آینه دوزی، پریواردوزی، توردوزی، خامه دوزی و سیاه دوزی و... اشاره کرد.

یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها و در واقع فاکتوری که در همه‌ی هنر‌ها و صنایع دستی سیستان و بلوچستان دیده می‌شود استفاده از متریال‌هایی است که تاریخ، ذوق و طبیعت مردمان این منطقه را نشان می‌دهد، در واقع این سه عنصر، سرچشمه‌ی تمام صنایع دستی سیستان و بلوچستان می‌باشند و به آن‌ها روح و طراوت می‌بخشند.

در بین تمامی آثار صنایع دستی یکی از مهمترین موارد هنر رودوزی است که در برگیرنده سکه دوزی، سوزن دوزی، خامه دوزی است، این هنر از زیباترین صنایع دستی و هنر‌های زنان بلوچ و حاصل تخیلات و آرزو‌های ﺁن‌ها بوده که نسل به نسل از مادران به دختران به ارث رسیده است.

اسپکه، بمپور، فنوج، ایرانشهر، پیپ، مته سنگ، چانف نیکشهر، روستا‌های ایرندگان و مارندگان خاش، جالق، سوران، گشت، کله‌گان سراوان و زاهدان عمده‌ترین مراکز سوزن دوزی سیستان و بلوچستان هستند.

مهم‌ترین ابزار این هنر، سوزن، قلاب و نخ‌های رنگی است که بر روی پارچه‌های ساده، کار می‌شود، این هنر و صنایع دستی بسیار پرکاربرد بوده و از آن در سفره‌های عقد و عروسی، رومیزی، لباس، کوسن، روتختی، جانماز و.. استفاده می‌شود.

فاطمه نرماشیری یکی از بانوان سوزن دوز در شهر بمپوربا اشاره به اینکه سوزن‌دوزی یکی از رودوزی‌های منحصر به فرد خصوصاً در جنوب سیستان و بلوچستان است، بیان کرد: این هنر برخوردار از ظرافت دوخت و تنوع رنگ بوده و بیانگر ذوق، سلیقه، سنت و هنر دستان زنان است.

او مدت زمان فعالیت خود در عرصه صنایع دستی را چهار سال عنوان کرد و گفت: علاقه بنده و از سوی دیگر اشتغال برای زنان بی‌سرپرست و بدسرپرست و مددجویان بهزیستی و کمیته امداد باعث شد به این عرصه روی بیاورم و هم اینک در حوزه صنایع دستی حصیربافی، سکه دوزی و سوزن دوزی مشغول بکار باشم.

این بانوی کارآفرین با تأکید بر این مطلب که تاکنون بیش از ۱۰۰ کارآموز حرفه حصیربافی، سکه دوزی و سوزن دوزی را فراگرفته‌اند، افزود: پس از کسب دوره‌های آموزشی این صنعتگران با تولید دست ساخته‌های خود اقدام به فروش محصولات در نمایشگاه‌ها و یا بهره‌گیری از ظرفیت فضای مجازی کرده و از این طریق امرار معاش می‌کنند.

او با بیان اینکه میراث فرهنگی در این عرصه حامی صنعتگران است، ادامه داد: خواسته ما حمایت متولیان از صنعتگران است در این زمینه رؤسای ادارات و سازمان‌ها می‌توانند با خرید صنایع دستی و اهدای آن در مسابقات و جلساتی که دارند علاوه بر معرفی صنایع دستی استان به معیشت و اقتصاد خانواده‌های این صنعتگران نیز کمک کنند.

نرماشیری تأکید کرد: برپایی نمایشگاه‌ها دیگر خواسته و انتظاری است که از متولیان امر داریم چرا که یاریگر ما در فروش محصولات است، علاوه بر توریست‌هایی که اقدام به خرید صنایع دستی می‌کنند، تاکنون در نمایشگاه‌های زیادی مانند استان تهران، اصفهان، همدان و... شرکت کرده‌ایم که استقبال مردم و خرید محصولاتمان انگیزه کار را برایمان دو چندان کرده است.

این بانوی کارآفرین در خصوص نحوه فروش و بازاریابی محصولات، اضافه کرد: برای عرضه و فروش هنر‌های تولیدی‌مان از ظرفیت فضای مجازی بهره گرفته‌ایم و در این زمینه اقدام به فروش صنایع‌دستی در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و تلگرام کرده‌ایم.

باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان