بافت تاریخی شیراز، پس از چند دهه تخریب خانه‌های زندیه و قاجاریه، در دستور کار ثبت ملی قرار گرفت

بافت تاریخی شیراز، پس از چند دهه تخریب خانه‌های تاریخی این منطقه ازجمله بناهای مربوط به دوران‌های زندیه و قاجار، سرانجام روز دوشنبه دوم مرداد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خبرگزاری‌های رسمی ایران گزارش دادند که ثبت ملی بافت تاریخی شیراز در جلسه‌ای با حضور معاون وزیر میراث فرهنگی و برخی دیگر از مقام‌های دولتی و کارشناسان در محل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صورت گرفت.

بر اساس این گزارش، این ثبت محدوده‌ای به مساحت «۳۶۰ هکتار از بافت تاریخی شهر شیراز» را شامل می‌شود که در آن «۴۱۰ اثر ثبتی و ۲۵۰۰ بنای تاریخی» واقع است.

بیشتر در این باره:

«نگرانی‌های شدید» از شروع تخریب بافت تاریخی شیراز با مجوز ابراهیم رئیسی

در دهه‌های گذشته با وجود هشدارهای متعدد کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی، تخریب بافت تاریخی شیراز به‌دلیل تصمیم‌های شماری از دستگاه‌ها و مقام‌های جمهوری اسلامی ادامه داشت.

بافت تاریخی شیراز در شرایطی به ثبت ملی رسید که این بافت سال‌ها به‌دلیل اجرای طرح‌های مختلف عمرانی تعدادی از خانه‌های تاریخی خود را از دست داده است.

به‌گزارش خبرگزاری مهر، در سال‌های اخیر نیز اجرای طرح‌هایی از جمله طرح بین‌الحرمین، طرح ۵۷ هکتاری و در نهایت طرح ۳۶۰ هکتاری، نگرانی‌ها دربارهٔ تخریب این بافت تاریخی را بیشتر کرده بود.

این خبرگزاری در گزارش خود قصد مسئولان جمهوری اسلامی را متهم کرد که قصد داشتند انسجام بافت تاریخی شیراز را از بین ببرند و «تنها به حفظ تک‌دانه‌ها اکتفا کنند».

خبرگزاری ایسنا نیز نوشت که سابقه تخریب بافت تاریخی شیراز به دههٔ ۶۰ باز می‌گردد و این تخریب در دههٔ ۷۰ سرعت گرفت.

بیشتر در این باره:

بافت تاریخی شیراز «با خاک یکسان شد»

بر اساس گزارش این خبرگزاری، حدود ۸۰ هزار مترمربع از بافت تاریخی این شهر به طور کامل نابود و به پاساژ و هتل و ساختمان اداری تبدیل شده است.

در دههٔ هشتاد نیز «طرح توسعه حرم شاهچراغ» که به طرح «‌۵۷ هکتاری» معروف شد، در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد ،در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسید.

ایسنا اضافه کرد در جریان اجرای طرح‌ ۵۷ هکتاری، «شمار زیادی از خانه‌های دوران زندیه و قاجاریه تخریب شد».

این طرح بعداً به‌دلیل مغایرت‌ با طرح «جامع شهر شیراز» منتفی شد، اما روزنامهٔ «شرق» چاپ تهران اواسط بهمن سال ۱۴۰۱ گزارش داد که ابراهیم رئیسی در سفر استانی پاییز سال ۱۴۰۰ با اجرای این طرح و تخریب بافت تاریخی شیراز موافقت کرده است.

پس از آن هم روزنامهٔ «سازندگی» چاپ تهران در بیستم بهمن ۱۴۰۱ در گزارشی از نقش مهم محمدرضا رضازاده، استاندار پیشین فارس و همسر انسیه خزعلی، معاون ابراهیم رئیسی، در این طرح خبر داد.

بیشتر در این باره:

نگرانی از توسعه حریم شاهچراغ به قیمت نابودی خانه‌های تاریخی شیراز

این گزارش از آقای رضازاده به‌‌عنوان «نخستین و مهم‌ترین چهره» در پروژه تخریب بافت تاریخی شیراز نام برد و افزود که رضازاده از زمان استانداری فارس، همکاری خود را با «تولیت آستان احمد بن موسی و سید علاءالدین حسین» آغاز کرده و در پاییز ۱۴۰۰ با جلب رضایت عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، و رستم قاسمی، وزیر وقت راه و شهرسازی، درخواست تخریب بافت تاریخی شیراز را به ابراهیم رئیسی منتقل کرده است.

در خرداد امسال، دبیر «پویش ملی نجات بافت تاریخی شیراز» از آغاز روند تخریب ۱۵ خانهٔ دیگر در بافت تاریخی شیراز خبر داده و گفته بود که مأموران به تعداد دیگری از خانه‌های این منطقه که هنوز تخلیه نشده‌اند نیز وارد شده و ساکنان آنان را تهدید کرده‌اند.

روزنامهٔ «شرق» هفتم خرداد ماه گزارش داد که پس از مدتی وقفه در تخریب خانه‌های بافت تاریخی شیراز به‌دلیل واکنش‌های گسترده در شبکه‌های اجتماعی، بار دیگر روند تخریب بخشی از خانه‌های بافت تاریخی شیراز آغاز شده است.

در همین حال مؤید محسن‌نژاد، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس، تخریب جدید در بافت تاریخی شیراز را رد کرد اما به وب‌سایت خبری روزنامهٔ شرق گفت «در و پنجره‌های یک خانهٔ خالی از سکنه» واقع در روبه‌روی مسجد جامع عتیق مورد سرقت قرار گرفته و نیروهای یگان حفاظت و شهرداری به آن‌جا اعزام شدند تا ورودی خانه را مسدود کنند.

بر اساس گزارش‌های رسانه‌های ایران و رادیو فردا؛ م.ت/ر.ش