ناقوس مرگ در جنگل‌های هیرکانی / شکارچیان در گاو بانگی به سراغ مرال‌ها می‌روند

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو،‌ استان گلستان به سبب برخورداری از شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی از زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌های مختلفی بهره‌مند است که هر یک از این بوم سازگان‌ها میزبان یک یا چند نوع ارزشمند حیات وحش هستند.
به عنوان مثال در جنگل های هیرکانی گلستان جانورانی همچون خرس قهوه ای، پلنگ، گرگ، مرال، شوكا، قوچ و میش، كل و بز، گربه جنگلی، گراز، خارپشت، خرگوش، شغال، سنجاب و گوركن به چشم می خورد که در این بین مرال یا گاووحشی به عنوان یك گونه بومی و منحصر به فرد حمایت شده از جایگاه بسیار با اهمیتی برخوردار است. این گونه ارزشمند به سبب شمایل و هیبت ظاهری به ویژه در جنس نر مورد اقبال و توجه بسیاری از شکارچیان و متخلفان قرار دارد. این افراد از هر فرصتی برای شکار و کشتار مرال ها استفاده می‌کنند که یکی از این بزنگاه ها، فصل جفت گیری مرال ها و به اصطلاح گاو بانگی است.

در فصل گاوبانگی شکارچیان با حضور در زیستگاه‌های مرال و با تقلید صدا و تحریک مرال های نر، ‌مبادرت به کشتار آنها می کنند که در همین راستا محیطبانان برای حفاظت بهینه از این گونه ارزشمند، دل به اعماق جنگل های هیرکانی می زنند. محیط_بانان محیط زیست چند هفته متوالی با دوری از فرزند و خانواده برای حفاظت از جمعیت مرال ها عازم جنگل های هیرکانی شده و با احداث کومه هایی از شاخه درختان و نایلون ( به اصطلاح چادر گاوبانگی) همسایه مرال ها می شوند تا از آنها حمایت کنند و نگذارند مرال ها اسیر طمع ورزی شکارچیان متخلف شوند.

حبیب الله دستبند یکی از محیط_بانان با سابقه گلستانی در خصوص فصل گاو بانگی به خبرنگار دانشجو اظهار کرد: مرال‌ها در فصل جفت گیری كه از اواسط شهریور آغاز و تا اواخر مهرادامه دارد رفتارهای خاصی از خود بروز داده و با نعره هایی كه سر می دهد مبادرت به ایجاد قلمرو می كند كه به آن گاوبانگ می گویند.

وی گفت: گاوهای نر با این طریق ماده ها را دراین قلمرو گرد هم آورده و به شدت از قلمرو خود در برابر نرهای دیگر حراست می كند.

به گفته دستبند، در این هنگام اگر گوزن نر دیگری وارد این محدوده شود، صدایی می كند كه گوزن صاحب قلمرو، خود را رسانده و او را از منطقه خارج می كند.

این محیطبان گلستانی که ۳۰ سال سابقه حراست از حیات وحش را در کارنامه دارد، ادامه داد: با توجه به این موارد، شكارچیان نیز در این ایام با استفاده از وسایل خاصی صدای گوزن را تقلید می كنند و گوزنهای نر را به طرف خود كشیده و آنها را شكار می كنند.

او افزود: براین اساس محیطبانان هر ساله با برپایی چادهای گاوبانگی در نقاط مختلف زیستگاهی این گونه حمایت شده،‌ اقدام به حفاظت از نسل آن و همچنین سرشماری این حیوان ارزشمند می كند.

دستبند گفت: به منظور جلوگیری از دسترسی شكارچیان به گوزن زرد و یا مرال درفصل گاوبانگی (جفت گیری) چادرهای برای سكونت شبانه روزی مأموران در این فصل در جنگلهای گلستان ایجاد می شود تا محیط بانان امكان حفظ و حراست از این گونه را داشته باشند

علی بیانی یکی از کارشناسان محیط زیست گلستان در گفتگو با خبرنگار دانشجو اظهار کرد:  مرال یا گوزن قرمز یكی از نمادهای تنوع زیستی جنگل های هیركانی و از گونه های حمایت شده در زیستگاه های استان گلستان است كه از جنگل های بندرگز و نوكنده درغرب تا پارك ملی گلستان در شرق مشاهده می شود.

وی كه سابقه خدمت در مناطق مختلفی از استان را در كارنامه خود دارد، افزود: مناطق جنگلی جهان نمای كردكوی، منطقه عمومی چلچلی در حوزه گرگان، دهنه های زرین گل و محمد آباد درعلی آباد، منطقه شش آب در رامیان و منطقه لوه در گالیكش تا محدوده عمومی پارك ملی گستان از مهمترین زیستگاه های مرال در استان است.

بیانی ادامه داد: اگر نیمه های شهریور تا اواخر مهرماه از اطراف جنگل های میان بند و یا بالادستی سلسه جبال البرز در جنوب استان گلستان گذر كنیم ؛ صدایی شبیه به صدای گاوهای محلی از دل این زیستگاه ها به گوش می رسد كه فریاد مرال های نر (گاوهای جنگلی) برای تعیین قلمرو و مبارزه طلبی است.

وی تصریح کرد: این برهه زمانی موسوم به گاو بانگی است، هر چند این صدا و ندای زندگی برای تجدید نسل و استمرار بقای مرال های امری غریزی، لازم و حیاتی است؛ اما در بسیاری از موارد با گلوله سودجویان و شكارچیان پاسخ داده می شود.

بیانی ادامه داد: من بارها در فصل گاو بانگی شاهد جنگ و نزاع مرال ها با هم بوده ام، جنگ هایی كه در آن یكی از مرال های نر زخمی یا دچار شكستگی شاخ شده و از بیم جان فرار را بر قرار ترجیح می دهد.

وی افزود: در هنگامه گاو بانگی مرال نر برای تعیین قلمرو به جنگ دیگر نرها می رود و با ایجاد صدایی شبیه صدای گاو اهلی گوزن های ماده را در محدوده خود جمع می كند.

بیانی اضافه كرد: مرال نر بیشتر در بلندی و روی تخته سنگی به سر دادن بانگ اقدام می كند و در این هنگام برخی از شكارچیان غیرمجاز با رصد و رهگیری این صداها به جانور نزدیك و آن را شكار می كنند.

به گفته وی، برخی شكارچیان نیز با تقلید بانگ این حیوان به وسیله دمیدن در لوله های پلاستیكی و شاخ گوزن های افتاده، باعث جذب مرال ها شده و بی رحمانه آنها را شكار می كنند

مهدی تیموری، رئیس پارک‌ملی و ذخیرگاه زیستکره گلستان هم می گوید: برای پویایی و استمرار حضور مرال راهکاری بجز تقویت مشارکت های مردمی در حفظ و حراست از این گونه ارزشمند وجود ندارد زیرا نیروی انسانی محدود سازمان محیط زیست و گستردگی زیستگاه ها و البته مهمتر از همه متمرکز شدن فعالیت سودجویان در شب امکان موفقیت در جلوگیری از کاهش دست اندازی به حیات وحش را کاهش داده است

وی گفت: حدود یک هفته از استقرار چادرهای سیار و ثابت گاوبانگی در پارک ملی گلستان می گذرد و خوشبختانه گزارش های مطلوبیت از ثبت صدا مرال به ما گزارش شده است.

تیموری گفت: با اصلاح شیوه های سنتی مدریت پارک مدیریت و مشارکت جوامع محلی در اداره پارک ملی ، شاهد دستاوردهای بسیار مطلوبی در پارک ملی گلستان بوده ایم که از آن جمله می توان به سیر صعودی جمعیت وحوش از جمله مرال ها در سالهای اخیر اشاره کرد.

تیموری توضیحات کامل تری در خصوص گاو بانگی داد و گفت: در فصل گاوبانگی اگر گوزن نر صدای گوزن نر دیگری را در محدوده قلمرو خود بشنود با سرعت به سمت صدا حرکت می کند تا مهاجم را از قلمرو خود خارج کند.

وی افزود: این عصبانیت گوزن نر همچون پاشنه آشیل بزرگ ترین نقطه ضعف و عامل شکار حیوان محسوب می شود چرا که شکارچیان با تقلید صدای گوزن نر به وسیله ابزارهایی همچون شاخ قوچ، کدو و غیره گوزن عصبانی را به  تیررس خود کشیده و شکار می کنند.

تیموری ادامه داد: همچنین در فصل گاوبانگی، گوزن های نر جوان که موفق به تعیین قلمرو نشده اند از قلمرو نرهای بزرگ تر رانده شده و به حاشیه مناطق جنگلی پناه آوده و به آسانی در تیررس شکارچیان گرفتار می شوند.

رییس پارک ملی گلستان افزود: علاوه بر آن، گوزن ها در فصل جفتگیری به دلیل ترشح هورمون از هوشیاری و تمرکز بالایی در شناسایی و فرار از دام شکارچیان برخوردار نبوده و به آسانی طعمه شکارچیان می شوند.

وی یادآور شد: به دلیل آسیب پذیر شدن گوزن ها در فصل گاوبانگی، محیط بانان زیستگاههای مرال در مناطق جنگلی گلستان به ویژه پارک‌ملی گلستان اقدام به برپایی پست های موقت گاوبانگی به وسیله چادر در نقاط حساس کرده و حفاظت از گوزن ها را تشدید می کنند و این در حالیست که در سایر ایام سال، شکار مرال به دلیل پوشش انبوه زیستگاه های جنگلی و هشیاری گوزن ها با مشقت بیشتری همراه است.

گفتنی است؛ استان گلستان با اقلیم متنوع و مساحتی بالغ بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع و ۱.۹ میلیون نفر جمعیت؛ همزمان ساحل دریا، جنگل، کوهستان، دشت و کویر را با هم دارد و به همین دلیل از تنوع گیاهی و جانوری برخوردار است.