تاوان تکرار سیل در انتظار مدیران خاطی / سیل گلستان قربانی می‌گیرد؟

به گزارش خبرنگار گروه استان های خبرگزاری دانشجو،  "مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد" ضرب المثلی که گلستانی‌ها با آن انس و الفت بسیار دارند. هر بار که هواشناسی صحبت از ورود سامانه ناپایدار جوی به این استان می‌کند چشم و دل مردم می‌ترسد و ناخودآگاه یاد سیل‌های ویرانگر سال ۱۳۸۰  با ۵۰۰ کشته یا سیل ۱۳۹۸ با ۴۸ هزار میلیارد ریال خسارت می‌افتند.

همه ساله و در دولت‌های مختلف اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند لایروبی رودخانه‌ها، مقاوم سازی و جابجایی خانه‌های فرسوده در معرض سیل یا توسعه طرح‌های زهکشی اراضی برای مهار این رخداد یا کاهش خسارت‌های آن اجرا می‌شود و فعالیت‌های مداخله‌ای مختلفی برای مدیریت سیلاب در مناطق بالا دست و کوهپایه‌ای گلستان مانند توسعه طرح‌های جنگلداری آبخیزداری و تقویت پوشش گیاهی و حتی احداث سازه‌های فیزیکی در دستور کار قرار می گیرد اما با این وجود سیلاب همچنان می‌آید.

در آخرین فقره از این سیل‌ها بارش‌های ۱۶ آبان ماه در شرق گلستان موجب آبگرفتگی ده‌ها روستا، مسدود شدن و قطع آب آشامیدنی بیش از ۲۰ روستا و جان باختن دو نفر از مردمان کلاله و گالیکش در شرق گلستان شد.

علی محمد زنگانه استاندار گلستان پس از ۲ روز در مناطق سیل زده حاضر شد و پس از بازرسی از مناطق حادثه دیده، با استناد به مشاهدات میدانی و گزارش کارشناسان، وقوع سیل اخیر را به بی‌توجهی به عدم رعایت حریم بستر رودخانه‌ها، کم توجهی و مسامحه دهیاران و مدیران اجرایی پیوند زد؛ موضوعی که بسیاری از متولیان و بومیان آن را تایید می‌کنند.

خشم رود امری طبیعی است

عبدالقادر جهانتیغ یکی از مردم سیل زده گالیکش به خبرنگار دانشجو گفت: به ساخت و سازهای غیر مجاز در نواحی جنگلی توجه نمی‌شود و برای به دست آوردن پول بیشتر، هر روز، خانه رود تخریب می‌شود با این رویه باید منتظر خشم طبیعت باشیم.

 وی گفت: به بهانه‌های مختلف رودخانه تاراج می شود؛ استمرار فعالیت کارخانه‌های شن و ماسه و حتی خانه‌سازی در بستر و پیرامون رودها امری عادی شده است و دهیاران و مدیران نظارتی  عملکرد مطلوبی ندارند.

جان تیغ گفت: اگر فردی که در داخل و پیرامون رودخانه ویلاسازی می‌کند به دادگاه معرفی شود این اتفاق تکرار نمی‌شود؛ وقتی با متخلفان برخورد نمی‌شود، شاهد افزایش روزافزون ویلاها و مسدود شدن بستر رودخانه‌ها با دیوار و ساختمان هستیم.

وی ادامه داد: انسداد رودخانه‌ها موجب انحراف آب به سمت منازل مسکونی و دیگر اطراف رودخانه می‌شود.

۳۸ خانه باید نوسازی شوند

مدیرکل مدیریت بحران گلستان به خبرنگار دانشجو اظهار کرد: در سیل اخیر گلستان ۱۷ روستا در شهرستان‌های گالیکش، کلاله و گنبدکاووس و شهر کلاله گرفتار سیلاب شده و گل و لای وارد معابر و خیابان‌های شده که پیگیری برای حل مشکلات این مناطق ادامه دارد.

نعمت‌الله حاجی‌زاده گفت: سیل به ۱۰۶ خانه خسارت زده که از این تعداد ۳۸ مورد باید نوسازی شده و ۶۸ واحد نیازمند تعمیر هستند.

ساخت‌وسازها غیر مجاز منجر به خرابی و حرکت گل و لای شد

همچنین مدیر کل دفتر امور روستایی استانداری گلستان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو اظهار کرد: در بررسی‌های میدانی و کارشناسی انجام شده از سیل اخیر، مشخص شد که مسیر سیلاب و روان آب‌ها از راه اصلی خود خارج و وارد حریم روستا و حریم شهر شده است.

سیدکمال محب حسینی افزود: بخشی از هدایت ناصحیح توسط ساخت و سازهایی انجام شده که در بستر و یا مجاورت بستر رودخانه احداث شده‌اند.

وی ادامه داد: قسمتی از پیامدهای مخرب سیل اخیر ناشی از ساخت و سازهای غیر مجاز به وجود آمده است به نحوی که پس از برخورد روان آب‌ها و سیلاب‌ها به ابنیه غیر مجاز، تغییر مسیر ایجاد شده و باعث خرابی و حرکت گل و لای در مسیر شده است.

وی گفت: دهیاران پیش قراولان مدیریت محلی روستا و یک مدیر مردمی هستند که به استناد قانون مکلف به اجرای برخی وظایف هستند.

محب حسینی ادامه داد: اظهارات اخیر استاندار گلستان دایر بر این موضوع است که در برخی از مناطق شاهد ساخت و سازهای غیر مجازی هستیم که شاید قدمت ۲۰ تا ۳۰ سال داشته باشند. بنا به اظهارات ایشان باید این مباحث رسیدگی شود و بر اساس یک سیکل و پروسه قانونی تعیین تکلیف شود.

برای مدیران متخلف ترک فعل و اعلام جرم شود

مدیر کل دفتر امور روستایی استانداری گلستان گفت: باید با تکیه بر مطالعات منطقه‌ای بررسی شود اگر مدیرانی در دستگاه‌های مختلف برای این ساخت و سازها مجوزی صادر کرده‌اند برای آنها ترک فعل صادر شود.

وی افزود: بازدیدهای میدانی از مناطق سیل زده اخیر حکایت از آن دارد که اگر برخی ساخت و سازها در برخی مناطق نبود، خسارت‌های سیل بسیار کمتر بود؛ هرچند این امر یک فرایند شناسی نیست و در بازدید میدانی به این نتیجه رسیده‌ایم که باید توسط کارشناسان آب منطقه‌ای و کارشناسان ستاد مدیریت بحران استان بررسی شود.

محب حسینی افزود: در برخی نقاط روستای استان ساخت و سازهای غیر مجاز داریم که امور اراضی و جهات کشاورزی مجموعه دفتر امور روستایی و دستگاه قضایی به طور جد در تلاش هستند تا با این متخلفان برخورد کنند؛ هرچند تعداد این ساخت و سازها ، قابل توجه است.

وی افزود: در حوزه مقابله با ساخت و سازهای غیرمجاز در برخی مناطق استان شاهد دستاوردهای خوبی هستیم؛ به عنوان مثال در روستای زیارت ساخت و سازها به صفر رسیده و در چند روستای دیگر هم کاهش ساخت و سازها نزدیک به مطلوب است.

مدیر کل دفتر امور روستایی استانداری گلستان ادامه داد: در سالیان گذشته به دلایل مختلف کمیته انضباطی دهیاران و کارکنان دهیاری‌ها چندان فعال نبوده است؛ اما تلاش داریم تا بر اساس مر قانون به گزارش‌های مردمی و یا سایر مراجع و همچنین گزارشات رسیده شورای اسلامی روستاها در خصوص عملکرد دهیاران و کارکنان دهیاری‌ها دقت نظر بیشتری داشته باشیم.

۷۰ پرونده تخلف برای دهیاری‌های گلستان تشکیل شد

محب حسینی در خصوص اقدامات انجام شده در راستای برخورد با تخلفات و یا جرایم دهیاران روستاهای گلستان ادامه داد: حدود ۱۰ دهیار در مناطق مختلف گلستان عزل شده اند؛ و برای ۷۰ نفر از عوامل دهیاری‌های استان( دهیاران و کارکنان دهیاری‌ها) تشکیل پرونده شده است.

محب حسینی گفت: تیم‌های ده گردشی در بخشداری‌های مختلف استان فعال شده تا علاوه بر برخورد جدی با ساخت و سازهای غیر مجاز در مناطق روستایی نسبت به صیانت از اراضی یکپارچه زراعی و باقی استان که نقش بسزایی در امنیت غذایی منطقه دارند، نقش آفرینی کنند.

مدیران و دهیاران متخلف در بخش ساخت وساز عزل شوند

 استاندار گلستان در جلسه مدیریت بحران شهرستان کلاله اظهار کرد:مدیران استانی و شهرستانی باید از تغییر کاربری اراضی ملی و زراعی و ساخت و ساز غیرمجاز در آن جلوگیری کنند؛ فرمانداران و مدیران باید ساخت و سازهای غیرمجاز منطقه خود را بررسی و برای متخلفان چه اشخاص حقیقی و چه اشخاص حقوقی تشکیل پرونده دهید و مدیرانی را که هم اکنون نیز مسوولیت دارند، عزل کنید.

زنگانه گفت: مردم چه گناهی کردند که باید تاوان ساخت و سازهای غیرمجاز و سیلاب‌های ناشی از آن پرداخت کنند، ساخت و سازهایی که علت اصلی آن از کم توجهی در انجام وظایف قانونی و نظارتی نشات می‌گیرد بالاخص از سوی دهیاران روستاها.

وی گفت: در یکی از روستاهای گلستان حدود ۱۸۰ واحد مسکونی غیرمجاز احداث شده، دهیار این روستا کجا بوده است؟

زنگانه گفت: مقابله با ساخت و سازهای غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه و عدم تخلیه نخاله در مسیر رودها و مناطق سیل‌خیز را مهمترین اقدامات پیشگیرانه در حوزه مقابله با سیلاب دانست.

بر اساس این گزارش، کارشناسان بر این باورند که بروز سیل در استان گلستان دلایل و علل متعددی دارد. اما یقیناً دست‌اندازی و دستبرد به طبیعت به ویژه رودخانه‌ها نقش بسزایی در تکرار این رخداد پر خسارت در استان گلستان دارد یقیناً افزایش نظارت و کنترل از عرصه‌های طبیعی و جلوگیری از بروز تخلف به ویژه ساخت و سازهای غیر مجاز می‌تواند از وقوع چند باره سیلاب در استان جلوگیری کند که در این مبحث اصلی بر عهده دهیاران و مدیر دستگاه‌های اجرایی در حوزه جهاد کشاورزی منابع طبیعی آب منطقه‌ای و محیط زیست است.