کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» را بخوانید!

کتاب برای اولین بار در۱۹۳۴ میلادی منتشر شد. انتشارات امیرکبیر امسال، جدیدترین چاپ این کتاب سه جلدی را منتشر کرد و تصمیم گرفت با تولید محصولات خلاقانه و تازه‌تر از کتاب، برای شناساندن جایگاه آن به اهل کتاب تلاش کند. «جواهرخوانی» با همین هدف متولد شد. پادکستی ۲۰قسمتی که درهر قسمت یکی از نامه‌های نهرو به ایندیرا را باصدای اسماعیل باستانی به گوش مخاطبانش می‌رساند. به بهانه هفتاد‌و‌چهارمین سالگرد تأسیس این انتشارات،‌ نگاهی کرده‌ایم به نظرات بیان شده ازسوی رهبر انقلاب به این کتاب ارزشمند.

۱- بیانات در دیدار مبلغان و طلاب حوزه‌های علمیه سراسر کشور ۱۴۰۲.۰۴.۲۱
شما چطور لیبرالی هستید، آزادیخواهی هستید، آزاداندیشی هستید که مثلا یک ملت چندمیلیونی مثل هند را سال‌های متمادی، بیش از صد سال، استعمار می‌کنید، در تصرف خودتان نگه می‌دارید، همه‌ دارایی‌هایش را از او بیرون می‌کشید، تبدیلش می‌کنید به یک ملت فقیر؟ اینها حرف‌های نهرو است؛ نهرو ــ جزو مبارزان هند که بعد هم نخست‌وزیر هند شد ــ می‌نویسد و شرح می‌دهد که هند قبل از آمدن انگلیس‌ها، وارد شدن انگلیس‌ها، چه بود و بعد از آمدن آنها چه شد.

۲- بیانات در دیدار دانشمندان، متخصصان، کارشناسان و مسئولان صنعت هسته‌ای کشور ۱۴۰۲.۰۳.۲۱
انگلیسی‌ها کشورهای شبه‌قاره‌ هند را سال‌های طولانی ضعیف نگه داشتند. اگربه کتاب نگاهی به تاریخ جهان که نهرو، نخست‌وزیر اسبق هند که مرد مطلع و دانشمندی بود، نوشته مراجعه کنید، او شرح می‌دهد که هند قبل از ورود انگلیس‌ها چه بود و بعد از ورود انگلیس‌ها چه شد، چقدر عقب رفت، چقدر تهیدست شد؛ استعمار این است. پس بنابراین، یک نوع استضعاف این است که یک قدرتی یک ملتی را عقب نگه دارد که چیز بدی است، چیز خطرناکی است. از این خطرناک‌تر، نوع دوم استضعاف است و آن، این است که یک ملت خودش باور کند که ضعیف است، باور کند که بی‌عرضه است، باور کند که نمی‌تواند؛ این خیلی خطرناک است.

۳- بیانات در دیدار مردم اصفهان ۱۴۰۱.۰۸.۲۸
هند را اینها بیچاره کردند؛ شما این کتاب نهرو ــ نگاهی به تاریخ جهان ــ را اگر بخوانید درست توجه می‌کنید که چه اتفاقی افتاده؛ و خیلی کشورهای دیگر؛ چین را، جاهای دیگر را [بیچاره کردند]. حالا ایران، استعمار مستقیم به آن صورت نشد، اما اینجا هم هر چه توانستند کردند، با منطق لیبرال‌دموکراسی؛ یعنی گفتند آزادی و دموکراسی، آزادی و مردمی؛ با این عنوان، کشورها را تسخیر کردند؛ هم علیه آزادی، هم علیه مردمی بودن کشورها، هر چه توانستند کردند.

۴- بیانات در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر تحصیلی ۱۴۰۱.۰۷.۲۷ 
هندوستان یک کشور با آن عظمت را، با ده‌ها برابر سطح جغرافیایی جزیره‌ انگلیس ــ [البته] نه فقط هند؛ هند و پاکستان و بنگلادش امروز، [یعنی] شبه‌‌قاره‌ هند را ــ آمدند تصرف کردند، کشورهای حول و حوش را هم [مثل] همین میانمار ومانند آنجاها را تصرف کردند، صنایع ملی این کشورها راازبین بردند. شما این کتاب نگاهی به تاریخ جهانِ نهرو رابخوانید. متأسفانه شماها کتاب کم می‌خوانید؛ این نگاهی به تاریخ جهان، نوشته‌ نهرو است؛ اوشرح داده کیفیت ورود انگلیس‌ها رابه هند واین‌که درهند چه کار کردند.

۵- بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی ۱۳۹۵.۰۲.۱۶ 
 نهرو در خاطرات خودش می‌گوید قبل از آن‌که انگلیس‌ها بر هند تسلط پیدا کنند، هند یک تمدن پیشرفته، نسبت به آن زمان، داشت؛ حتی صنعت پیشرفته داشت، محصولات پیشرفته داشت؛  انگلیس‌ها وارد شدند، حاکمیت آن کشور بزرگ و پهناور را به دست گرفتند و آن را به عقب برگرداندند، برای این‌که خودشان رشد کنند. دولت کوچک و دورافتاده‌ انگلیس بر اثر غارت منابع یک کشور بزرگی مثل هند به قدرت رسید؛ آن کشور را به خاک سیاه نشاندند. این استعمار است، این حاکمیت شهوت و غضب است.

۶- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان ۱۳۹۶.۰۳.۱۷
شما ملاحظه کنید این کتاب نگاهی‌به‌تاریخ‌جهان نهرو را؛ نهرو شرح می‌دهد وقتی انگلیس‌ها وارد هند شدند، هند از صنعت برخوردار بود؛ صنعت پیشرفته به‌حسب آن زمان ــ این را نهرو در نگاهی‌به‌تاریخ‌جهان ذکر می‌کند ــ یعنی محصولات پیشرفته‌ صنعتی آن روز را داشت؛ کشورهای دیگر هم همین‌جور. انگلیسی‌ها وقتی وارد هند شدند، جلویش را گرفتند؛ یعنی کاری کردند که اصلا صنعت بومی هند متوقف شود و عقبگرد کند تا نیاز پیدا کنند به صنایع وارداتی و تولیدات انگلیسی؛ اصلا برنامه‌ریزی کردند برای این. در همه‌جا این اتفاق افتاد. در ایران هم همین اتفاق افتاد. البته فرق ایران، هند و بعضی جاهای دیگر این است که در ایران استعمار رسمی‌ای وجود نداشت؛ نفوذ بود، استعمار نبود؛ [اما] در هند، استعمار رسمی بود. دوگانه‌ پیشرفت و توقف.

۷- بیانات در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور ۱۴۰۰.۰۸.۲۶
 نهرو در این خاطراتش، در [کتاب] نگاهی به تاریخ جهان، می‌گوید که قبل از این‌که انگلیس‌ها وارد هند شوند، هند از لحاظِ 
صنایعِ داخلی خودش-صنایع آن روز، اوایل قرن نوزدهم- یک کشور خودکفا بود؛ انگلیس‌ها که وارد شدند، اول کمپانی هند شرقی، بعد هم دولت انگلیس، وضع را به جایی رساندند که هندی‌ها احساس می‌کردند که جز با مصنوعات انگلیسی و خارجی امکان زندگی وجود ندارد؛ انکار توانایی‌های یک ملت.

۸- بیانات در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری ۱۳۹۴.۰۸.۲۰
 قدرت‌های اروپایی این توفیق را پیدا کرده بودند که چند صباحی زودتر از فلان کشورها، مثلا فرض کنید که به اسلحه‌ خودکار آتشی دست پیدا کنند؛ همین موجب شد که یک کشوری مثل انگلیس - مثلا یک جزیره‌ دورافتاده - بتواند بر کشور عظیمی مثل هند مسلط بشود. بروید نگاهی به تاریخ جهان را بخوانید - نوشته‌ نِهرو است - ببینید بر هند چه گذشته؛ البته فقط آن کتاب نیست، خیلی در این زمینه [کتاب] هست‌.

۹- بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها ۱۳۹۲.۰۵.۱۵ 
 نگاه کنید به نوشته‌ نهرو در «نگاهی به تاریخ جهان»؛ او تشریح می‌کند پیشرفت‌های علمی و فنی موجود در هند را پیش از ورود انگلیس‌ها. بنده تا قبل از این‌که این مطلب را از نگاه آدم مطلعی مثل نهرو - که آن روز این را نوشته بود - بخوانم، از چنین مسأله‌ای مطلع نبودم. یک کشوری درمسیر علمی معقول و صحیحی حرکت می‌کند، بعد می‌آیند به کمک علم و به کمک سلاح این کشور را تصرف می‌کنند، بی‌دریغ انسان‌ها را می‌کشند، منابع ثروت را از بین می‌برند وخودشان را بر او تحمیل می‌کنند. ثروت را از هند بیرون می‌کشند، می‌روند در کشور خودشان سرمایه‌گذاری می‌کنند، ذخیره درست می‌کنند. انگلیس‌ها آمریکا را با پولی که از هند به دست آوردند، گرفتند.

۱۰- بیانات در دیدار نخبگان جوان ۱۳۸۹.۰۷.۱۴
 شما ملاحظه کنید اینها در هند چه کردند، در چین چه کردند. در قرن نوزدهم، انگلیسی‌ها در هند فجایعی آفریدند که من یقین دارم - شما جوان‌ها کمتر هم به تاریخ و به این چیزها اهمیت می‌دهید - یک‌هزارمِ آنچه را که اتفاق افتاده، شما در تبلیغات و در حرف‌ها نشنیده‌اید. «نهرو» در کتاب خودش می‌نویسد اینها آمدند هند. به گفته‌ او، در دورانی که هنوز انقلاب صنعتی نشده بود و ماشین‌های بزرگ به وجود نیامده بود، شبه‌قاره‌ هند از لحاظ صنعت، یکی از کشورهای پیشرفته‌ دنیا بوده است. اینها برای این‌که کار خودشان را پیش ببرند، صنعت هند را نابود کردند؛ طبقه‌ متوسط هند را نابود کردند؛ پیدایش حرکت به سمت دانش و صنعت را با انواع و اقسام تضییق‌ها متوقف کردند؛ یک بیماری مزمن در کالبد یک ملت به وجود آوردند و تزریق کردند؛ که هنوز که هنوز است، بعد از گذشت تقریبا ۱۵۰ سال از شروع این کارها در هند، این بیماری در آنجا علاج نشده است.