دستاورد ترکیه از به تعویق انداختن عضویت سوئد در ناتو چه بوده است؟

هرچند این تاخیر‌ برخی از کشورهای عضو ناتو را ناامید کرد اما از سوی دیگر موجب شد آنکارا بتواند برخی امتیازات را به دست بیاورد.

 رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در ماه مه سال ۲۰۲۲ میلادی با درخواست سوئد و فنلاند برای پیوستن به ائتلاف نظامی ناتو مخالفت کرد. این کشورهای حوزه اسکاندیناوی، پس از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین، خواستار پیوستن به این سازمان شدند.

ترکیه پیشنهاد با عضویت فنلاند در ناتو در ماه آوریل موافقت کرد که به تصویب پارلمان این کشور رسید اما سوئد را همچنان منتظر نگه داشته است.

آنکارا از استکهلم خواسته است تا اقدامات بیشتری را برای سرکوب گروه‌های به گفته آن‌ها «تروریست‌»، انجام دهد.

سوئد و فنلاند چه امتیازاتی داده‌اند؟

در نشست سال گذشته ناتو در مادرید، ترکیه تفاهم‌نامه‌ای را با سوئد و فنلاند امضا کرد که از این دو کشور خواسته بود، ممنوعیت‌ها علیه صنایع دفاعی این کشور را لغو کنند و اقداماتی علیه اعضای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و جنبش موسوم به «گولن» که آنکارا فتح‌الله گولن، رهبر آن را مسئول کودتای سال ۲۰۱۶ می‌داند، انجام دهند.

سال گذشته استکهلم ممنوعیت صادرات تجهیزات نظامی به ترکیه را بدون اینکه اشاره‌ای به جزئیات شرکت‌ها یا محصولات فاش کند، لغو کرد.

• سناتور فرانسوی به ظن تلاش برای تعرض جنسی به همکارش از طریق خوراندن مواد مخدر بازداشت شد
• نشست وزرای خارجه ناتو در بروکسل؛ ترکیه به باد انتقاد گرفته شد

در ماه ژوئن نیز لایحه جدیدی برای مبارزه با تروریسم ارائه کرد که عضویت در سازمان‌های تروریستی را غیرقانونی می‌کند.

در ماه‌های اخیر، یک دادگاه عالی در سوئد، از استرداد دو فرد ترک تبار که آنکارا می‌گوید «گولنیست‌» هستند، ممانعت کرد. دادگاه تجدیدنظر اما فردی را به تلاش برای حمایت مالی از حزب پ‌ک‌ک، که از سوی اتحادیه اروپا و متحد‌انش یک گروه تروریستی شناخته می‌شود، تایید کرد.

از سوی دیگر گونار استرومر، وزیر دادگستری ترکیه در واکنش به انتقادها در ترکیه و سایر کشورهای مسلمان به سوزاندن قرآن گفت که سوئد در حال بررسی است که بداند آیا می‌تواند قوانین را تغییر دهد و از سوزاندن کتاب مقدس مسلمانان در ملاء عام جلوگیری کند یا نه.

فنلاند نیز به نوبه خود، سال گذشته موافقت کرد که اعطای مجوز صادرات تسلیحات به ترکیه را به صورت موردی بررسی کند.

سایر اعضای ناتو چه کرده‌اند؟

زمانی که اردوغان در کنفرانس ناتو در ماه ژوئیه به سوئد چراغ سبز نشان داد، کانادا عضو دیگر ناتو، بی سر و صدا با از سرگیری مذاکرات با ترکیه درباره لغو کنترل صادرات قطعات هواپیماهای بدون سرنشین از جمله تجهیزات نوری موافقت کرد.

هلند نیز محدودیت‌های ارسال تسلیحات به ترکیه را لغو کرد.

همچنین در ماه ژوئیه، پس از دیدار بین رهبران ترکیه و سوئد، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو اعلام کرد ناتو یک هماهنگ کننده ویژه برای مبارزه با تروریسم ایجاد خواهد کرد. او در ماه اکتبر، دستیار خود، توماس گافوس را به این سمت منصوب کرد.

• پلیس فرانسه رهبر یک «فرقه چند ملیتی یوگا» را به اتهام سواستفاده جنسی از شاگردان زن بازداشت کرد
• اعضای اتحادیه اروپا بر سر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای صنعتی به توافق اولیه دست یافتند

پیش‌شرط عضویت سوئد در ناتو برای فروش جنگنده‌های اف‌ـ۱۶

یک روز پس از چراغ سبز اردوغان برای پیوستن سوئد به ناتو در ماه ژوئیه، کاخ سفید اعلام کرد به رایزنی با کنگره آمریکا در خصوص فروش جنگنده‌های اف-۱۶ به ترکیه ادامه خواهد داد.

ترکیه عضو ناتو، در اکتبر ۲۰۲۱ میلادی تقاضای خود برای خرید ۴۰ فروند جنگنده اف‌ـ۱۶ و نیز کیت‌ها و قطعات برای نوسازی ۷۹ فروند از هواپیماهایش به ارزش ۲۰ میلیارد دلار را مطرح کرد.  

اردوغان پیشنهاد سوئد برای ناتو را نیز به پارلمان ترکیه فرستاده است و می‌گوید که واشنگتن به نتیجه رسیدن توافق خرید جنگنده‌ها مشروط به تایید عضویت سوئد در ناتو می‌کند. 

پذیرفتن عضو جدید در ناتو مستلزم موافقت تمامی اعضای ناتوست.  

درخواست آنکارا برای خرید جنگنده‌های آمریکایی به دلیل سنگ‌تراشی ترکیه در گسترش ناتو و سابقه حقوق بشر این کشور با مخالفت‌هایی در کنگره آمریکا روبرو است. آنکارا از آن زمان به جای جت‌های آمریکایی، خرید جت‌های یوروفایتر را مطرح کرده است.

• نخست وزیر سوئد: به شدت نگران عواقب استمرار قرآن‌سوزی در کشور هستم

وضعیت فعلی سوئد در پیوستن به ناتو چیست؟

اگرچه مجارستان نیز بعنوان عضو ناتو و اتحادیه اروپا، سوئد را همچنان در انتظار عضویت در ناتو نگاه داشته است اما ترکیه عنوان مانع اصلی است. 

توبیاس بیلستروم، وزیر امور خارجه سوئد در نشست روز چهارشنبه ناتو در بروکسل، گفت هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه «تاریخی را ارائه نکرد»، اما گفته است پیوستن این کشور به ناتو «در عرض چند هفته» تصویب خواهد شد.

 یک مقام آمریکایی نیز به طور جداگانه گفت، آقای فیدان گفته است که احتمالاً این اتفاق تا قبل از پایان سال رخ خواهد داد.

پارلمان ترکیه از اواسط ماه نوامبر بررسی پروتکل الحاق سوئد به ناتو را آغاز کرده است.

هنگام ارائه این لایحه به پارلمان در ماه اکتبر، آقای اردوغان گفت که تلاش خواهد کرد تا تصویب آن را تسهیل کند اما وی افزود که استکهلم هنوز اقدام کافی علیه شبه نظامیان کرد انجام نداده است.

الحاق سوئد مستلزم رای موافق تمام ۳۱ عضو ناتو است.

به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید 

با این وجود تحلیلگران می‌گویند که جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه می‌تواند روابط آمریکا و ترکیه را تیره و گسترش ناتو را پیچیده‌تر کند.

پس از اینکه اردوغان گفت حماس یک سازمان تروریستی نیست، بلکه یک گروه آزادی‌بخش است که برای حفاظت از سرزمین‌های فلسطینی می‌جنگد، ۴۷ نماینده کنگره آمریکا از دولت خواستند که ترکیه را به خاطر نقشش در حمایت از حماس پاسخ‌گو کند.