امام خمینی در انتخابات مجلس به چه کسانی رأی داد؟ فردی یا لیستی؟

در این گزارش به اجمال به بررسی دوره های زمانی پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در دهه ۱۳۶۰ و متغییرهای سیاسی حاکم بر آن دوران که در انتخابات سه دوره مجلس شورای اسلامی و اولین دوره مجلس خبرگان رهبری نمود یافت، پرداختیم.

پاسخ به این سوال که آیت‌الله سید روح‌الله موسوی خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی به کدام لیست‌های انتخاباتی یا به کدام چهره‌های سیاسی رای دادند، چهل و چهار سال بعد توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی داده شد.

حجت‌الاسلام حمید انصاری در اردیبهشت ۱۴۰۲ با خارج کردن چهار سند تاریخی از حالت طبقه‌بندی شده و انتشار آنها در رسانه‌ها ابهامات بسیاری را درباره موضع سیاسی بنیانگذار فرزانه انقلاب اسلامی نسبت به جریان‌های سیاسی همسو و غیر همسو را رفع کرد.

مجلس اول

اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی که کشور آبستن حوادث مختلف سیاسی و اجتماعی بود با مدیریت خوب امام خمینی و همکاری و مشارکت حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز تهران، دفتر همکاری مردم با رئیس‌جمهور بنی‌صدر، گروه سیاسی همنام متشکل از نهضت آزادی و چند گروه سیاسی همسو، جبهه ملی، جریان سیاسی شورای معرفی کاندیداهای انقلاب و ترقی‌خواه نزدیک به سازمان مجاهدین خلق، حزب توده، گروه سیاسی جاما و گروه سیاسی جنبش مسلمان مبارز با معرفی لیست‌های انتخاباتی برگزار شد.

در این انتخابات هر یک از گروههای مورد اشاره لیست مستقل و مورد تاییدشان را منتشر کردند اما در عین حال از کاندیداهای ائتلافی نیز حمایت کردند و نام آنان را در لیستهای انتخاباتی خود درج کردند.

در این انتخابات سید محمد موسوی خوئینی‌ها از سوی ۴ تشکل حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، تشکل سیاسی جاما و جنبش مسلمان مبارز، علی اکبر معین‌فر از سوی حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، گروه سیاسی همنام کاندیداهای ترقی‌خواه، حجت‌الاسلام علی گلزادی غفوری از سوی جامعه روحانیت مبارز، دفتر رئیس‌جمهور، کاندیداهای ترقی خواه و گروه سیاسی جاما، مهندس عزت‌الله صحابی از سوی حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، گروه سیاسی جاما و جنبش مسلمان مبارز، حجت‌الاسلام محمد جواد حجتی کرمانی از سوی حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، دفتر رئیس‌جمهور بنی‌صدر و گروه سیاسی جاما، دکتر حسن حبیبی از سوی جامعه روحانیت مبارز، دفتر رئیس‌جمهور بنی‌صدر و گروه سیاسی هم نام، فخرالدین حجازی از سوی حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز و دفتر رئیس‌جمهور، محمدعلی رجایی از سوی حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، و گروه سیاسی همنام، کاظم سامی از سوی دفتر رئیس‌جمهور بنی‌صدر، گروه سیاسی جاما و جنبش مسلمان مبارز، محمدعلی هادی نجف آبادی از سوی حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز و دفتر رئیس‌جمهور بنی‌صدر، حجت‌الاسلام محمدجواد باهنر از سوی حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز، دکتر مصطفی چمران از سوی جامعه روحانیت مبارز و گروه سیاسی همنام، حجت‌الاسلام سید علی حسینی خامنه‌ای، محمد باقر حسینی لواسانی و گوهرالشریعه دستغیب از سوی حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز، حجت‌الاسلام مهدی شاه آبادی از سوی جامعه روحانیت مبارز و دفتر رئیس‌جمهور بنی‌صدر، حجت‌الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی، علی‌اکبر ولایتی، حبیب‌الله عسکر اولادی و حجت‌الاسلام ‌هادی غفاری از سوی حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز، ابراهیم یزدی از سوی جامعه روحانیت مبارز و گروه سیاسی همنام مورد حمایت قرار گرفتند.

همچنین سعید امانی، سید حسن آیت، مهدی بازرگان، مریم بهروزی، علی‌اکبر پوراستاد، سید رضا زواره ای، هاشم صباغیان، اعظم طالقانی، حسین کمالی، حجت‌الاسلام محسن مجتهد شبستری، حجت‌الاسلام محمد کاظم موسوی بجنوردی، عبدالمجید معادی‌خواه، احمد مولایی و علی‌اکبر ناطق نوری فقط از سوی یک تشکر سیاسی مورد حمایت قرار گرفتند.

همچنین عاطفه صدیقی همسر محمدعلی رجایی، عباس شیبانی، تقی سید خاموشی، یدالله سحابی، محمدهاشم رهبری، حجت‌الاسلام سید محمود دعایی نیز از سوی هیچ جریان سیاسی حمایت نشد.

راه یافتگان به مجلس اول در این دوره از انتخابات از ۳۰ کرسی نمایندگی شهر تهران تکلیف ۱۸ کرسی در مرحله اول و ۱۲ کرسی در مرحله دوم روشن شد.

مرحله اول و دوم انتخابات اولین دوره مجلس به ترتیب در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ و ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ برگزار شد که در مرحله اول ۱۸ نفر و در مرحله دوم ۱۲ نفر به مجلس راه یافتند.

این دوره انتخابات علاوه بر دو مرحله اول و دوم، برای جایگزین کردن نمایندگان شهید یا مستعفی که برای تصدی مناصب دولتی و یا به دلایل دیگر استعفا داده بودند، چهار مرتبه در تاریخهای ۵ تیر و ۲ مرداد و ۱۰ مهر ۱۳۶۰ و ۱۹ آذر ۱۳۶۱ انتخابات میان دوره ای برگزار شد.

در اولین مرحله انتخابات مجلس فخرالدین حجازی، حسن حبیبی، مهدی بازرگان، علی‌اکبر معین‌فر، حجت‌الاسلام سید علی حسینی خامنه‌ای، حجت‌الاسلام محمد جواد باهنر، حسن آیت، حجت‌الاسلام ‌هادی غفاری، حجت‌الاسلام علی گلزادی غفوری، حجت‌الاسلام سید محمد خوئینی‌ها، محمدعلی رجایی، حجت‌الاسلام ناطق نوری، حجت‌الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم یزدی، اعظم طالقانی، مصطفی چمران و عزت‌الله سحابی وارد خانه ملت شدند.

مرحله دوم اولین دوره مجلس شورای اسلامی که در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۹ برگزار شد محسن مجتهد شبستری، گوهرالشریعه دستغیب، علی‌اکبر ولایتی، کاظم سامی، یدالله سحابی، محمدباقر حسینی لواسانی، محمدعلی هادی نجف آبادی، عبدالمجید معادی خواه، حبیب‌الله عسکری، محمد کاظم موسوی بجنوردی، ‌هاشم صباغیان و حجت‌الاسلام مهدی شاه آبادی حائز اکثریت قاطع آرا شدند و به مجلس راه یافتند.

سند اول

براساس دست نوشته به جا مانده از امام خمینی ایشان در مرحله اول انتخابات این دوره مجلس شورای اسلامی به حجت‌السلام سید علی خامنه‌ای، علی‌اکبر ‌هاشمی رفسنجانی، محمدجواد حجتی کرمانی، سید محمد خوئینی‌ها، محسن مجتهد شبستری، مهدی شاه‌آبادی، علی‌اکبر ناطق نوری، ‌هادی غفاری، محمدجواد باهنر، علی گل‌زاده غفوری و آقایان عبدالمجید معادیخواه، احمد مولائی، محمدعلی هادی نجف‌آبادی، مهدی بازرگان، فخرالدین حجازی، حبیب‌الله عسگراولادی، سید حسن آیت، یدالله سحابی، عزت‌الله سحابی، سید محمدکاظم موسوی بجنوردی، علی‌اکبر معین‌فر، حسن ابراهیم حبیبی، سعید امانی همدانی، محمدعلی رجائی، صباغیان، محمود مانیان، ابراهیم یزدی، مصطفی کتیرائی، علی‌اکبر ولایتی و علی‌اصغر مروارید رای دادند.

۱۶ نفر از این لیست شامل حجج اسلام خامنه‌ای، ‌هاشمی رفسنجانی، حجتی کرمانی، خوئینی‌ها، ناطق نوری، غفاری، باهنر و گلزاده غفوری و آقایان بازرگان، حجازی، آیت، سحابی، معین‌فر، حبیبی، رجایی و یزدی در مرحله اول به مجلس راه یافتند. از جمع ۱۲ نفره راه‌یافتگان به این مجلس در مرحله دوم نیز ۹ نفر شامل آقایان معادیخواه، مجتهد شبستری، شاه‌آبادی، ‌هادی نجف‌آبادی، عسکراولادی، سحابی، موسوی بجنوردی، صباغیان و ولایتی که به احتمال قریب به یقین اسامی آنان در فهرست ۱۲ نفره رای امام خمینی هم بود.

به احتمال زیاد آقایان احمد مولایی و سعید امانی که نام‌شان در لیست ۳۰ نفره امام در مرحله اول بود با توجه به اینکه ایشان در جمع ۲۴ نفری که از سوی وزارت کشور برای انتخاب ۱۲ نفر از آنها در مرحله دوم اعلام شد حضور داشتند که نامشان در لیست ۱۲ نفره امام بود.

ضمنا در سند دوم اسامی ۴ نامزد منتخب امام خمینی که در چهارمین مرتبه از انتخابات میان‌دوره‌ای اولین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد، وجود دارد.

سند دوم

دومین سند منتشر شده توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی مربوط به دست‌خطی شامل ۱۴ کاندید انتخابات اولین دوره خبرگان رهبری و چهار نفر نامزدهای چهارمین مرحله انتخابات میاندوره‌ای اولین دوره مجلس شورای اسلامی که در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد، است.

در این انتخابات ۱۴ نماینده استان تهران در مجلس خبرگان رهبری شامل محمد امامی کاشانی، محمدباقر اسدی خوانساری، احمد بیدگلی آذری معروف به آذری قمی، محمدباقر باقری معروف به باقری‌کنی، سید علی حسینی خامنه‌ای، محمدعلی حقی، سید ‌هادی خسروشاهی، حسین راستی، غلامرضا رضوانی، محمدصادق صادق گیوی معروف به صادق خلخالی، یوسف صانعی، علی‌اکبر فیض الهی معروف به علی مشکینی، محمد محمدی دعویسرایی معروف به محمدی گیلانی، محمد محمدی نیک معروف به ری‌شهری، میرکریم موسوی کریمی معروف به عبدالکریم موسوی اردبیلی، سید مجید مهاجری معروف به ایروانی و اکبر ‌هاشمی بهروانی معروف به اکبر هاشمی رفسنجانی بودند.

که امام امت به حجج اسلام و آیات عظام علی مشکینی اردبیلی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، احمد آذری قمی، محمد امامی کاشانی، سید علی خامنه‌ای، علی‌اکبر ‌هاشمی رفسنجانی، حسین راستی کاشانی، محمد محمدی گیلانی، غلامرضا رضوانی، یوسف صانعی، مهدی باقری کنی، محمدباقر خوانساری، سید عبدالمجید ایروانی و خلخالی صادق رای دادند.

ایشان همچنین به آقایان تقی خاموشی، احمد مولائی، محمدهاشم رهبری و اکبر پوراستاد برای ششمین دوره نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی رای دادند.

حوادث دهه ۶۰

انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی همانند مجلس اول در دو مرحله برگزار شد با این تفاوت که سه سال و نیم از حمله سراسری ارتش رژیم بعث عراق به کشورمان گذشته بود و ایران در جنگی تمام عیار با دشمنان غربی و شرقی قرار داشت.

اولین مرحله این انتخابات در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۶۳ و دومین مرحله آن در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۳ برگزار شد.

در حد فاصل سال‌های تشکیل اولین دوره مجلس تا شروع رقابت‌های انتخاباتی دومین دوره مجلس شورای اسلامی اتفاقات بسیار بدی افتاد از جمله زاویه گرفتن و جدایی گروه‌ها و جمعیت‌های سیاسی و اجتماعی، شخصیت‌ها و احزاب مخالف و ضد انقلاب با رهبر نظام جدید سیاسی ایران و انقلاب اسلامی شد.

با آشکار شدن تدریجی تنفرهای جریان‌های ایدئولوژیک مذهبی و غیرمذهبی تندرو از امام و انقلاب، حوادث خونبار دامنه‌داری اتفاق افتاد. اولین جنایت، ترور مردم عادی و شخصیت‌ها و کارگزاران نظام توسط گروهک تروریستی فرقان و بعد گروهک تروریستی منافقین بود.

تروریست‌های ضدانقلاب

ترور شخصیت‌ها توسط گروهک تروریستی فرقان به صورت فردی انجام شد از جمله حذف فیزیکی آیت‌الله دکتر مرتضی مطهری و سپهبد سید محمدولی قرنی اما با زاویه پیدا کردن سید ابوالحسن بنی‌صدر، مسعود رجوی و موسی خیابانی با امام و انقلاب ترورها از تیر ۱۳۶۰ شکل گروهی پیدا کرد. حادثه ترور هفتم تیر حزب جمهوری اسلامی و هشتم شهریور دفتر نخست‌وزیری در سال ۱۳۶۰ موجب حذف تعداد قابل توجهی از کارگزاران و مدیران میانی نظام جمهوری اسلامی شد.

انفجار حزب جمهوری اسلامی موجب به شهادت رسیدن آیت‌الله سید محمد بهشتی رییس دیوانعالی کشور و ۷۳ نفر از نمایندگان مجلس و مسوولان عالیرتبه سیاسی، قضایی و اجرایی و انفجار دفتر نخست وزیری موجب قتل رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر شد اما سازمان منافقین در انجام این جنایت‌ها متوقف نشد بلکه موجی از انفجارها و ترورها را به راه انداخت.

موازی با جنایت گروهک‌های تروریستی ضد انقلاب نهضت آزادی، گروه سیاسی همنام، بخش از جریان ملی مذهبی، حزب خلق مسلمان به رهبری آیت‌الله سید محمدکاظم شریعتمداری و شخصیت‌ها و جریان‌های سیاسی ضد انقلاب از جمهوری اسلامی فاصله گرفتند.

با پافشاری و اصرار گروه‌های ضدانقلاب بر اقدام مسلحانه و گسترش دامنه جنایت علیه نظام و مردم، امام خمینی و کارگزاران و مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی ناگزیر به برخورد قاطع با آنان و گروههای تجزیه‌طلبِ دست به اسلحهِ در استان‌های آذربایجان، کردستان و سیستان و بلوچستان که در پی براندازی جمهوری اسلامی بودند، شدند.

سند سوم

قرار گرفتن کشور در این شرایط موجب انشقاق در طیف‌های سیاسی آن زمان و شکل‌گیری گروه‌ها و تشکل‌های سیاسی روحانی و غیر روحانی متعدد در داخل نیروهای انقلاب شد. نتیجه پوست‌اندازی‌ها و تغییرات فکری و سیاسی درون‌حزبی تشکل‌های سیاسی مکتبی موجب تولد گروه‌های چندگانه جریان‌های سیاسی و به دنبال آن چند دستگی در بدنه افکار عمومی ایران شد.

بر خلاف اولین دوره انتخابات مجلس در سال‌های ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ که انجمن‌های اسلامی دانشگاهها و بعد دفتر تحکیم وحدت به سفارت آمریکا در ایران هجوم بردند و ۴۴۴ روز کارکنان این سفارت را گروگان گرفتند یا در طول بیش از دو سال انقلابِ فرهنگی که موجب زدودن اساتید و جریان‌های فکری وابسته به شرق و غرب از دانشگاه‌ها شد، در دومین دوره انتخابات مجلس، تشکل‌های دانشجویی دچار پوست‌اندازی و رویش جریان‌های دانشجویی منتقد شد.

وقتی اسناد به جا مانده از امام خمینی از آن دوران را ببینید از استقبال ایشان از این جریانات تعجب می‌کنید.

حتی می‌توان فهمید ایشان حضور پر رنگ دانشگاهیان، دانشجویان و فرهنگیان به عنوان قشر پیشگام در دوران نهضت و بعد از آن در دوران انقلاب اسلامی در کنار و پابه‌پای روحانیون را در راستای مقابله با انحصارطلبی صاحب‌منصبان و به انحراف رفتن آنان مورد توجه قرار می‌دادند.

ایشان در این مقطع زمانی خطاب به افکار عمومی مردم ایران توصیه کردند: «مردم در سراسر کشور در انتخاب فرد مورد نظر خود آزادند؛ مجلس از مردم است و رأی نیز از آن مردم است؛ و احدی تحت فرمان مقام یا مقاماتی نیست.

لازم به تذکر است که اهالی محترم هر حوزه انتخابیه فرد یا افرادی را کانیدیدا نموده و برای آنان فعالیت صحیح قانونی و شرعی انتخاباتی نمایند و برای هر چه بهتر و پر شورتر شدن انتخابات هیچ حوزه‌ای برای حوزه دیگر کاندیدا تعیین ننماید و همچنین صلاحیت و عدم صلاحیت شخص و یا اشخاص کاندیدا را تأیید و تصدیق ننماید، دخالت در انتخابات هر حوزه به عهده خود آن حوزه می باشد... د. با تمام این اوصاف، تمامی افراد درصورت دارا بودن شرایط لازم، در تعیین کاندیدا و یا کاندیدا شدن آزاد و مختارند.»

انتخاب امام

انتخابات سراسری دومین دوره مجلس شورای اسلامی در دو مرحله در ۲۶ فروردین ۱۳۶۳ و ۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۳ برگزار شد.

اما در سومین سندی که اردیبهشت ۱۴۰۲ از سوی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی منتشر شد، رهبر فقید انقلاب اسلامی نام حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی، کمالی، حجت‌الاسلام موحدی کرمانی، فخرالدین حجاری، حجت‌الاسلام محمد یزدی، محسن میردامادی، حجت‌الاسلام شاه‌آبادی، ابراهیم اصغرزاده، حجت‌الاسلام دری نجف‌آبادی، انواری، عباس دوزدوزانی، حجت‌الاسلام کروبی، مصطفی معین، حجت‌الاسلام دعائی، حجت‌الاسلام حسن روحانی، محمد اصغری، دکتر شیبانی، حجت‌الاسلام هادی غفاری، زرگر، اسرافیلیان، جلال‌الدین فارسی، حجت‌الاسلام شیخ فضل‌الله محلاتی، عسکر اولادی، موسویانی، سعید امانی، لبانی، حجت‌الاسلام هادی نجف‌آبادی، خواهر دباغ حدیدچی، خواهر بهروزی و خواهر دستغیب را در برگه رای نوشته و به صندوق انداختند.

ایشان همچنین نام حجت‌الاسلام صادق خلخالی را در برگه رای انتخابات میان دوره‌ای مجلس خبرگان رهبری نوشتند و به صندوق رای انداختند.

سند چهارم

سومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در دو مرحله ۱۹ فروردین و ۲۳ اردیبهشت ۱۳۶۷ و در آخرین سال حیات امام خمینی برگزار شد.

در این دوره تاریخی نیز کشور از نظر سیاسی شاهد تحولات چشمگیری بود از جمله انحلال سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی در مهر ۱۳۶۵ و تعطیلی حزب جمهوری اسلامی در خرداد سال ۱۳۶۶ همچنین انشقاق در تشکل سیاسی جامعه روحانیت مبارز اتفاق افتاد.

جمعی از روحانیون عضو جامعه روحانیت مبارز تهران بعد از دیدارِ سید محمد موسوی خوئینی‌ها با امام خمینی، تشکل جدیدی به نام مجمع روحانیون مبارز را تشکیل دادند و هر دو گروه روحانی در سومین دوره مجلس لیست انتخاباتی مستقل دادند.

جامعه روحانیت مبارز نماینده جریان سیاسی سنت‌گرا ملقب به راست و مجمع روحانیون مبارز نیز نماینده جریان تحول‌خواه ملقب به چپ بود و رقابت اصلی در این دوره بین طرفداران این دو دیدگاه بود.

هیات‌های موتلفه اسلامی، بازماندگان جمعیت فدائیان اسلام، انجمن‌های اسلامی اصناف و بازار، انجمن اسلامی مهندسان و جامعه اسلامی دانشگاهیان در حمایت از جامعه روحانیت مبارز و دفتر تحکیم وحدت، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه، انجمن اسلامی معلمان ایران و تهران و خانه کارگر ایران و تهران در حمایت از مجمع روحانیون مبارز وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند.

جامعه روحانیت مبارز در مرحله اول سومین دوره انتخابات مجلس حجج اسلام محمد یزدی، محمدعلی موحدی کرمانی، علی‌اکبر ناطق نوری، قربانعلی دری نجف آبادی، مریم بهروزی، زهرا عباسی، سعید امانی، حبیب‌الله عسکر اولادی، سید رضا زواره‌ای، اسدالله بادامچیان، محمدرضا باهنر، محمدنبی حبیبی، کاظم سیفیان، سعید رجایی خراسانی، هاشم رهبری، احمد باقری، حسن غفوری‌فرد و محسن مجتهد شبستری را معرفی کرد.

کاندیداهای مجمع روحانیون مبارز نیز شامل عبدالواحد موسوی لاری، عیسی ولایی، هادی غفاری، مرتضی الویری، مرتضی کتیرایی، گوهر الشریعه دستغیب، نجفقلی حبیبی، محمد سلامتی، حسین مظفرنژاد، مرضیه حدیدچی دباغ، فخرالدین حجازی، حسین فروتن، ابراهیم اصغرزاده، سید محمد میرمحمدصادقی، سید محمد سعید تسلمی، جعفر نجفی علمی، عباس دوزدوزانی و عاتقه رجایی بود.

سه تشکل دفتر تحکیم وحدت، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه، انجمن اسلامی معلمان ایران و تهران و خانه کارگر ایران و تهران در عین حال ائتلاف مستضعفین و محرومین را تشکیل دادند. کاندیداهای این ائتلاف در ۲۵ گزینه با لیست انتخاباتی مجمع روحانیون مبارز در ۹ گزینه با جامعه روحانیت مبارز، اشتراک داشت.

شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز در مرحله دوم انتخابات سومین دوره مجلس شورای اسلامی نیز ۱۶ کاندید به اسامی محمد یزدی، محی‌الدین انواری، محمدعلی موحدی کرمانی، علی‌اکبر ناطق نوری، محسن مجتهد شبستری، قربانعلی دری نجف‌آبادی، حسن روحانی، عباسعلی عمید زنجانی و آقایان حبیب‌الله عسگراولادی، محمدرضا باهنر، محمدنبی حبیبی، حسن غفوری‌فرد، سعید امانی همدانی، سعید رجایی خراسانی، احمد باقری و مریم بهروزی را در قالب لیست انتخاباتی معرفی کرد.

طبق اعلام مقامات وقت وزارت کشور مشارکت کشوری مردم در سومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی ۶۷ درصد و مشارکت شهروندان تهرانی ۴۳ درصد بود.

بنیانگذار جمهوری اسلامی در این دوره انتخابات مجلس به صراحت نظامیان و ائمه جمعه را از دخالت در انتخابات نهی کردند.

شورای نگهبان در این دوره وظایف نظارتی خود را به تمامی مراحل انتخابات از ثبت‌نام تا تأیید و رد صلاحیت‌ها تسری داد. این اتفاق موجب ایجاد اختلافات جدی بین وزارت کشور، هیأت‌های اجرایی و فرمانداری‌ها با شورای نگهبان و هیات‌های نظارت شد.

البته اختلافات محدود به این مرحله نبود. در جریان شمارش آرا و اعلام نتایج انتخابات در حوزه‌های انتخابیه و تصمیم به بازشماری و ابطال نتایج انتخابات در تهران بار دیگر شدت گرفت تا جایی که امام خمینی ناگزیر از دخالت و معرفی حجت‌الاسلام محمدعلی انصاری به عنوان نماینده ویژه خود در هیات ویژه پنج نفره رسیدگی به انتخابات تهران شد که در نهایت با پیام هشدارآمیز امام و تعیین مهلتی مشخص برای شورای نگهبان، صحت انتخابات توسط این شورا تأیید شد.

امام خمینی در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی طی دو مرحله آقایان محمدابراهیم اصغرزاده، محمد اصغری، مرتضی الویری، محمدرضا باهنر، محمدسعید تسلیمی، نجفقلی حبیبی، فخرالدین حجازی، مرضیه حدیدچی دباغ، گوهرالشریعه دستغیب، عباس دوزدوزانی، احمد رباطی، سعید رجایی خراسانی، حسن روحانی، محمد سلامتی، عباس شیبانی، محمدعلی صدوقی، عاطقه رجایی، هادی غفاری، حسین فروتن، مرتضی کتیرایی، مهدی کروبی، حسین کمالی، حسین مظفرنژاد، مصطفی معین، عبدالواحد موسوی لاری، علی‌اکبر ناطق نوری، سید محسن نوربخش، اصغر نوروزی، عیسی ولایی و علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی را انتخاب کردند و در برگه رای سومین دوره مجلس شورای اسلامی نوشته و داخل صندوق رای انداختند.

منابع:

صحیفه امام، ج ۱۸، ص ۳۳۸

صحیفه امام، ج ۲۰ صص ۵۰۳ و ۵۰۴

صحیفه امام ج۲۱ صص ۳۱، ۳۴، ۳۵، ۳۶ و ۳۹

موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، حمید انصاری، ۴ اردیبهشت ۱۴۰۲، فهرست اسامی کاندیداهای مورد نظر امام خمینی

27218