تاریک و روشن بسکتبال ایران در دوران محمود مشحون

محمود مشحون، رئیس اسبق فدراسیون بسکتبال ایران که ۱۹ آذرماه در ۸۲ سالگی درگذشت، طی سه دوره و در مجموع به‌مدت ۲۳ سال ریاست فدراسیون را برعهده داشت.

در دورهٔ سوم، از ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۶، افتخارات بی‌سابقه‌ای ازجمله قهرمانی آسیا، صعود به مسابقات جهانی و بازی در المپیک نصیب تیم بسکتبال ایران شد. با این حال پس از آن‌که برادر او سکوتش را پس از حدود ۴۰ سال شکست، انتقادها به محمود مشحون نیز اوج گرفت.

برادر بزرگ‌ترش، کمال مشحون، از مفاخر تاریخ بسکتبال ایران، سال ۱۳۵۶ رئیس فدراسیون شد و تا وقوع انقلاب اسلامی در سال ۵۷ نیز این مسئولیت را بر عهده داشت، اما ترجیح داد جلای وطن کند.

نگاه برادرش محمود به انقلاب اسلامی متفاوت بود و سال ۵۸ به جای او پشت میز مدیریت فدراسیون نشست. با این حال این ریاست مانند اغلب پست‌های ورزشی آن سال‌ها دیری نپایید و سال ۵۹ به سر آمد.

محمود مشحون در سال ۶۸ به فدراسیون برگشت و این بار نزدیک به شش سال مسئولیت بسکتبال ایران را به عهده گرفت. بار سوم که سال ۸۱ به ریاست این فدراسیون رسید، طولانی‌ترین دورهٔ مدیریتش رقم خورد و تا ۹۶ بر این مسند نشست.

سال ۱۳۹۵

درخشش بسکتبال زنان ایران بدون حمایت فدراسیون

با تغییر رویکرد مسئولان حکومت ایران به ورزش و اهمیت مدال‌آوری، مشحون این فرصت را یافت تا مربیان خارجی متعددی را در تیم‌های ملی به کار بگیرد؛ مربیانی از نیجریه و صربستان تا اسلوونی و آلمان.

چهره شدن نسل طلایی با ستارگانی نظیر برادران نیکخواه بهرامی، حامد حدادی، اوشین ساهاکیان و مهدی کامرانی، بسکتبال ایران را به صدرنشینی در آسیا رساند.

اما با گذر سال‌ها، طولانی شدن مدیریت مشحون در سنین کهولت و بروز اشتباهات در سیستم اداری فدراسیون نارضایتی‌های گسترده‌ای را در پی آورد؛ ازجمله مقاومتش در برابر از سرگیری بسکتبال زنان، همچنین اشتباه در متن قرارداد درک بائرمن، سرمربی تیم ملی، که باعث شد او کار خود را در ایران ناتمام رها کند.

انتشار انتقادات خشم محمود مشحون را برانگیخت. او منتقدانش را به رسانه‌های «بیگانه» نسبت می‌داد و مانع از ورودشان به سالن‌ها می‌شد. مشحون علاوه بر درگیری لفظی با پیمان اسدیان در یک برنامهٔ تلویزیونی صداوسیما، از برخی کارشناسان زن و مرد بسکتبال‌ مانند افشین رضاپور و سعیده فتحی نیز شکایت کرد.

کمال مشحون، برادر محمود، پیش از انقلاب ۵۷ رئیس فدراسیون بسکتبال بود

در این میان، کمال مشحون، برادر بزرگ او، هم پس از نزدیک به چهار دهه سکوتش را شکست. کاپیتان ایران در نخستین دورهٔ بازی‌های آسیایی در تیر و مهر ۱۳۹۵ در بیانیه‌های سرگشاده مطالبی مطرح کرد که بازتاب فراوانی یافت. او ازجمله نوشت: «برادرزاده‌هایم، خواهرزاده‌هایم و حتی چوپان گاوداری محمود در فدراسیون مشغول کارند.»

فعالیت ورزشی مدیرعامل باشگاه کاله والیبال بود، اما سمت نایب‌رئیسی فدراسیون بسکتبال را به عهده داشت؛ به این دلیل که تهیهٔ بخشی از سوسیس و کالباس کاله به دامداری مشحون مرتبط بود.

کمال مشحون گفت: «مدیر اسبق دامپزشکی و جهاد کشاورزی قزوین به این خاطر رئیس هیئت بسکتبال قزوین شد که علوفهٔ گاوداری محمود مشحون را تأمین می‌کند.»

در دوران سرمربیگری ماتیچ، دعوت محمدرضا الف به تیم ملی جنجالی شد، زیرا گفته شد که پدرش دام‌های مشحون را به قصابی‌ها عرضه می‌کند. رستوران بزرگ تالار بسکتبال آزادی نیز گوشت مورد نیازش را از دامداری مشحون می‌خرید.

در موردی دیگر، شهردار ملارد رئیس هیئت بسکتبال این شهر شد، زیرا به‌گفتهٔ کمال مشحون، «یکی از گاوداری‌های برادرم آن‌جا واقع شده است.»

با اوج‌گیری مجدد انتقادات و افشاگری‌هایی که گاه راستی‌آزمایی‌شان ناممکن بود، او در ۷۶سالگی از فدراسیون بسکتبال رفت. در آخرین روز مدیریت محمود مشحون، شکست تاریخی بسکتبال ایران مقابل عراق در رقابت‌های انتخابی جام جهانی رقم خورد.

پس از محمود مشحون، تاکنون چهار نفر دیگر ریاست فدراسیون را به عهده گرفته‌اند. همگی آنان با انتقاداتی مشابه سال‌های پایانی دورهٔ مدیریت مشحون مواجه بوده‌اند، اما هیچ‌کدام در تکرار نتایج دوران طلایی بسکتبال ایران به موفقیت‌های سالیان ریاست محمود مشحون دست نیافته‌اند.

کمال مشحون، برادر محمود، در شهریور ۱۳۹۸ در بیمارستان آسیای تهران فوت کرد و محمود مشحون ۱۹ آذرماه امسال در ۸۲ سالگی درگذشت.

بیشتر در این باره:

بسکتبال ایران؛ ناکامی در جام جهانی و خداحافظی با حدادی