فنچ‌ها: یک گروه آلترناتیو راک زنانه، فراتر از مرزهای فرهنگی

گروه موسیقی «فنچ‌ها» ( The finches) گروه موسیقی ایرانی کمتر شناخته شده‌ای‌ست که بر ساخت موسیقی‌های جدید و بازسازی و بازاجرای آهنگ‌های گروه‌های دیگر متمرکز است. آهنگ‌های این گروه اکثراً به زبان انگلیسی هستند و تعدادی از آثار آنان نیز بی‌کلام است.

شعر، آن عاملی‌ست که موسیقی را وارد یک حوزه فرهنگی مشخص می‌کند و به آن یک هویت ملی می‌بخشد. از این نظر می‌توان گفت که آهنگ بدون شعر در مجموع به ارتباط با همه انسان‌ها، فارغ از ملیت و زبان آن‌ها و صرفاً از طریق موسیقی نظر دارد. در بسیاری از آهنگ‌هایی که «فنچ‌ها» ساخته‌اند این گرایش را می‌توان مشاهده کرد.

از آن‌ها تاکنون اجرای زنده‌ی «بین» (between) و مجموعه‌ی «شرم» (shame) و همچنین مجموعه‌ی کوچکی هم به اسم «روانی» Psychodelan  منتشر شده است.

«فنچ‌ها» اصولاً سبک‌محور نیستند اما در مجموع گرایش بیشتری به دو سبک موسیقی آلترناتیو راک و پانک راک دارند‌. گروه از سال ۲۰۱۹ و با انتشار آهنگ «اقیانوس» (ocean) کار خود را شروع کرده است.این آهنگ که پخش آن توسط کمپانی distrokid انجام شده است، یک آهنگ راک با تمپوی بالاست.

فنچ‌ها در تهران مستقرند و چهار عضو دارند: یک درامر، دو گیتاریست و یک نوازنده‌ی بیس. آن‌ها همه زن هستند. عسل مالکی و ژینا اردلان دو عضو اصلی گروه‌اند. آن‌ها  به در آمیختن سبک‌های موسیقی راک با یکدیگر شهرت دارند و از این نظر یک گروه «ایندی راک» نیز تلقی می‌شوند، هرچند در میان آثار آنها موسیقی آلترناتیو راک هم بسیار شنیده می‌شود.

«فنچ‌ها» گروهی جوان‌اند و طبعاً کارهای آن‌ها از حس و حال جوانی نیز سرشار است. همه این ویژگی‌ها و اجرای زنده موفقشان آن‌ها را به یک گروه خوش‌آتیه و خوش‌نام راک ایرانی تبدیل کرده است. شعار آن‌ها از پایداری نشان دارد: «ما به ساز زدن ادامه می‌دیم حتی اگه همه‌ی سیم هارو از جاشون در بیارن»

خرچنگ

خرچنگ از اندک آهنگ‌های فنچ‌ها به زبان فارسی‌ست: کاری وهم‌آلود که می‌بایست مخاطب را با خود به ناکجاها ببرد. این موسیقی هم مثل دیگر موسیقی‌های این گروه به صورت استودیویی و صدای سازها هم طبعاً به صورت زنده ضبط شده است.

«خرچنگ» یکی از نخستین کارهای این گروه است که در آوریل ۲۰۱۹ در بدو تشکیل گروه منتشر شد و در این مدت هم یکی از پرمخاطب‌ترین آهنگ‌های گروه بوده است.  

«خرچنگ» سازبندی مرسوم راک را دارد و صدای گیتار الکتریک و درامز در آن پررنگ است. درآمیختن صدای گیتار الکتریک به جلوه‌های صوتی کش‌دار در قسمت اول موسیقی به ساخته شدن فضای موسیقی کمک می‌کند. با وجود آنکه صدای ساز باس کمتر شنیده می‌شود، اما مبنای اصلی آهنگ و پیش برنده‌ی آن ترکیب همین ساز باس و درامز است.

گیتار الکتریک در جلوه دادن به این موسیقی نیز نقش پررنگی دارد؛ گاهی با عوض کردن ریتم گیتار گاهی با استکاتوهایی (جمله‌بندی/ آرتیکولاسیون) که به صورت کرشندو (قوی کردن تدریجی صدا) به موسیقی هیجان می‌بخشد. ضرب‌های مقطعی که با طی کردن فواصل گام کروماتیک حس سقوط و صعود را به وجود می‌آورند. ریتم گیتار بسیار فعال است ولی گیتار سولوی کوتاهی را در میانه می‌شنویم که می‌توانست قسمت درخشان آهنگ باشد اما گیتار سولو ساده است و به نظر می‌رسد قصد این بوده است که توجه بیشتری از قسمت‌های دیگر آهنگ دریافت نکند.

موسیقی، وقتی اوج می‌گیرد فضایی بی‌نظم و دیوانه‌وار را به وجود می‌آورد؛ قسمت‌هایی بسیار پر انرژی و نسبتا موفق که مخاطب را می‌تواند با خود همراه کند. همچنین متن ترانه به گونه‌ای نوشته شده که برداشت از آن یا به عهده‌ی خود مخاطب است یا ترانه در حال ارائه‌ی یک تصویر واحد است. برای مثال در قسمت پایانی ترانه یک بند مدام تکرار می‌شود که یک تصویرسازی خلاقانه است: «خرچنگ‌ها روی ساز ما میرن چپ و راست.»

این آهنگ البته با آخرین آثار منتشر شده از این گروه بسیار متفاوت است. در آلبوم»شرم» (shame)  که شامل آخرین کارهای منتشر شده از این گروه است، بیشتر با موسیقی الکترونیک تجربی و ترکیب موسیقی الکترونیک با موسیقی راک طرف هستیم. دو آهنگ از این آلبوم کاملا بی‌کلام هستند و دو آهنگ دیگر ترانه‌هایی انگلیسی‌زبان دارند. نحوه‌ی اجرای خواننده نیز در اکثر آثار به یکدیگر نزدیک است اما نکته‌ی مهم اجرا‌ی نسبتاً تمیز و هماهنگ با ویژگی‌های این سبک است که خواننده‌ی گروه در انجام آن به تسلط رسیده است.

گروه «فنچ‌ها» یکی از آهنگ‌های بسیار شنیده شده در حلقه‌ی دوستداران موسیقی ایندی راک را نیز باز اجرا کرده‌اند به اسم if I get high از گروه  nothing but the thieves؛ این بازاجرا که البته تا حدی هم سعی شده به اثر اصلی کاملاً نزدیک باشد و حال و هوایش حفظ شود نیز پس از «خرچنگ» یکی دیگر از آهنگ‌های بیشتر شنیده شده‌ی این گروه است.

فنچ‌ها اعلام کرده‌اند که آن‌ها نمی‌خواهند با کلام فارسی صاحب پیشینه‌ی فرهنگی مشخصی باشند و با این‌حال آن‌ها از حامیان جنبش زن، زندگی، آزادی بودند.