پژوهش تازه؛ صدها هزار ذرهٔ پلاستیکی در یک بطری آب نوشیدنی

نتایج یک پژوهش علمی جدید نشان می‌دهد که به‌رغم تصورات قبلی، آبی که در بطری‌های پلاستیکی فروخته می‌شود، حاوی صدها هزار ذرهٔ بسیار ریز پلاستیکی است که به‌تدریج وارد سلول‌های بدن انسان می‌شود.

به‌گزارش پایگاه داده‌های آکادمی ملی علوم آمریکا، حدود ۲۴۰ هزار ذرهٔ پلاستیکی بسیار ریز در بطری‌های آب یک‌لیتری وجود دارد که بیشتر این ذرات تاکنون ناشناخته بوده‌اند.

نخستین بار است که چنین پژوهشی دربارهٔ وجود نانوپلاستیک‌ها در بطری‌های آب انجام گرفته و موضوع مسمومیت ناشی از این ذرات پلاستیکی را بار دیگر برجسته کرده است.

براساس این گزارش، آبی که در بطری‌های پلاستیکی به فروش می‌رسد، حدود صد برابر بیشتر از میزانی که پیش از این تصور می‌شد، حاوی ذرات پلاستیک است.

تحقیقات قبلی تنها میزان میکروپلاستیک‌ها در آب بطری‌های پلاستیکی را بررسی کرده بود. میکروپلاستیک‌ها ذراتی هستند که بزرگی آن‌ها به اندازهٔ یک تا پنج هزار میکرومتر است درحالی‌که اندازهٔ نانوپلاستیک‌ها کمتر از یک میکرومتر است.

یک ميکرومتر (یا ميکرون) یک‌هزارم برابر از یک میلی‌متر کوچک‌تر است و یک نانومتر یک‌هزارم برابر کوچک‌تر از یک میکرومتر.

براساس این گزارش، خطر نانوپلاستیک‌ها بیشتر از میکروپلاستیک‌هاست، زیرا این ذرات بسیار ریز می‌توانند به سلول‌های انسان و جریان خون رخنه کنند و حتی وارد بدن جنین در زن حامله شوند.

دانشمندان از مدت‌ها پیش به وجود این نانوپلاستیک‌ها در آب بطری شک داشتند، ولی فناوری‌های مدرن برای شناسایی انواع گونه‌های این ذرات بسیار ریز را در اختیار نداشتند.

دانشمندانی که این پژوهش را انجام داده‌اند، ۲۵ لیتر آبی را که در بطری‌های پلاستیکی از طرف سه شرکت بزرگ آمریکایی به بازار عرضه می‌شوند، تجزیه و تحلیل کرده‌اند.

براساس تحقیقات این گروه از دانشمندان، در هر لیتر آب بین ۱۱۰ هزار تا ۳۷۰ هزار ذرهٔ بسیار ریز شناسایی شده که حدود ۹۰ درصد آن‌ها پلاستیک هستند.

در این پژوهش، دانشمندان هفت نوع پلاستیک را که در تولید بطری و یا فیلترینگ آب استفاده می‌شود، بررسی کرده‌اند.

نتایج تحقیقاتی هم که سال ۲۰۲۲ انجام شده بود، نشان می‌دهد که ذرات میکروپلاستیک موجود در آب بطری بیشتر از آب لوله‌کشی است.

در سال ۲۰۲۱ هم گزارشی منتشر شده بود که حکایت داشت حتی باز و بسته کردن بطری‌های پلاستیکی هم باعث ورود ذرات پلاستیکی بسیار ریز به آب درون بطری می‌شود.

سالانه بیش از ۴۵۰ میلیون تُن پلاستیک در جهان تولید می‌شود که بخش بزرگی از آن به زباله تبدیل و در زمین دفن می‌شود.

پلاستیک مانند چوب و کاغذ و دیگر موادی که برای بسته‌بندی به‌ کار می‌روند، به خودی خود در خاک، آب و به‌طور کلی در طبیعت از بین نمی‌رود، بلکه به ذرات بسیار ریز تبدیل می‌شوند و به چرخهٔ مصرف انسان برمی‌گردند.

بسیاری از کشورهای غربی و توسعه‌یافته استفاده از کیسه و یا لیوان پلاستکی و انواع بسته‌بندی‌های پلاستیکی را منع کرده‌اند، ولی همچنان سالانه میلیاردها لیتر آب فیلترشده در بطری‌های پلاستیکی به فروش می‌رسد.

در تازه‌ترین پژوهش جاری در این باره، مؤسسهٔ جنوبگان آرژانتین با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال حاضر پروژه‌ای را آغاز کرده‌اند که در آن برای تخمین ‌زدن حجم ریزپلاستیک‌ها در قطب جنوب از علوم هسته‌ای و مطالعهٔ ترکیب آب، رسوبات و حتی مدفوع پنگوئن‌ها استفاده می‌کنند.

این پژوهش مشترک بخشی از برنامهٔ پژوهشی گستردهٔ آژانس تحت عنوان «طرح فناوری هسته‌ای پلاستیک»است که هدف آن مطالعهٔ میزان آلودگی پلاستیکی در نقاط مختلف جهان است.

بیشتر در این باره:

پژوهش ریزپلاستیک‌ها با استفاده از فناوری هسته‌ای و مدفوع پنگوئن‌ها