در جبهه‌های جنگ اوکراین چه می‌گذرد؟ / پاشنه آشیل کی‌یف وضعیت را خطرناک کرده است

مهسا مژدهی: جنگ اوکراین و روسیه در آستانه دو ساله شدن است و کماکان هیچ‌یک از دو طرف، موفقیت چشم‌گیری به دست نیاورده‌اند. هفته گذشته دادستان سابق اوکراین مدعی شد تعداد کشته‌شدگان این کشور در جنگ دو ساله با روس‌ها از مرز ۵۰۰ هزار نفر گذشته است. او در ادامه ادعاهایش گفت اوکراین ماهانه ۳۰ هزار از نیروهای نظامی خود را از دست می‌دهد. تعداد افرادی که در داخل یا خارج از مرزهای اوکراین آواره شده‌اند حدود ۱۰ میلیون نفر برآورد می‌شود. در ماه دسامبر ایالات متحده در گزارشی مدعی شد روسیه تاکنون ۳۱۵ هزار کشته در جنگ داشته است. براساس گفته نهادهای امنیتی ایالات متحده این تعداد برابر با ۹۰ درصد از پرسنلی است که ارتش روسیه در ابتدای حمله، به جبهه‌های جنگ اعزام کرده است. با وجود این آمارهای هولناک مقامات رسمی هیچ‌یک از دو کشور تمایلی به اعلام تعداد کشته‌شدگان در جنگ ندارند. از انجایی که درگیری به پایان نرسیده و دورنمایی هم برای پایان آن دیده نمی‌شود، مسکو و کی‌یف اعلام آمار و ارقام کشته‌شدگان را مغایر با منافع خود می‌دانند.

در جبهه جنگ چه می‌گذرد؟

سرما روسیه و اوکراین را به عصر یخبندان کشانده است. تنها در اوکراین صدها شهر و روستا با مشکل قطع برق روبه‌رو هستند. همزمان با این اتفاق دو طرف به دنبال افزایش تجهیزات خود هستند. مثلا اوکراین این روزها درگیر دریافت سلاح از انگلیسی‌هاست. اوکراین و بریتانیا روز جمعه ۱۲ ژانویه در پی سفر ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا به کی‌یف توافقنامه‌ای پیرامون همکاری در امور امنیتی را به ثبت رساندند و انتظار می‌رود لندن حمایت خود را از اوکراین به طرز چشم‌گیری گسترش دهد. همزمان به گفته مقامات اوکراینی، این کشور قصد دارد جنگنده‌های قدیمی "A-۱۰" را که ارتش ایالات متحده از آن در دوران دهه ۱۹۷۰ میلادی در جنگ علیه ویتنام استفاده کرده است، به سامانه نیروی هوایی خود اضافه کند. گفته می‌شود این جت‌ها که برای پرواز در ارتفاع فوق‌العاده پایین ساخته شده‌اند، از قابلیت بالایی در انهدام تانک‌های جنگی در امور پیشتیبانی از نیروی زمینی، برخوردار هستند. پای آلمان هم در میان است.

سیاستمداران آلمانی از اولاف شولتس توقع دارند تا او جنگنده‌های تاروس را به دست زلسنکی بسپارد. اما دولت آلمان با وجود اینکه دست به تجهیز اوکراین زده، از ارسال تاروس برای ارتش این کشور امتناع می‌کند.

اگر بخواهیم وقایع اخیر میدانی را در روزها اخیر بررسی کنیم، باید بگوییم حملات دو طرف با شدت نسبتا زیادی ادامه دارد. روز شنبه ۲۳ دی‌ماه وزارت دفاع روسیه اعلام کرد در حمله‌ای همه‌جانبه با موشک‌های مافوق‌صوت و پهپاد، کارخانه تولید پهپاد و گلوله و باروت ارتش اوکراین هدف قرار گرفت.

تجزیه‌ اوکراین قطعی است/ پوتین با یک کار پیروز ماجراست

کارخانه تولید پهپاد اوکراین با موشک‌های مافوق‌صوت روسیه منهدم شد

مدودف باز هم هشدار هسته‌ای داد

وزارت دفاع روسیه شنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که ارتش این کشور حمله‌ای همه‌جانبه با تسلیحات دریایی و هوایی با برد بلند و دقیق علیه تأسیسات نظامی و صنعتی اوکراین انجام داده است. آن‌گونه که در این بیانیه اعلام شده این حمله امروز شنبه و با موشک‌های مافوق‌صوت کینژال و پهپادها انجام شده و مجتمع صنعتی و نظامی اوکراینی هدف حمله قرار گرفت که گلوله‌های ۱۵۵، ۱۵۲، و ۱۲۵ میلی‌متری، باروت و پهپاد تولید می‌کند.

روس‌ها اخیرا از دو نوع تسلیحات خود پرده برداشته‌اند. روسیه با اضافه کردن کیت هدایت مخصوص،‌ بمب‌های معمولی اما غول‌پیکر ۱۵۰۰ کیلوگرمی را به مهمات هدایت‌شونده تبدیل کرده و از آن به‌عنوان یک سلاح کشنده معرفی کرده است.

همزمان نشریه میلیتاری واچ مگزین چاپ ایالات متحده نوشت که ارتش روسیه از بالگردهای تهاجمی Mi-۲۸N برای نابودی نقاط مستحکم نیروهای مسلح اوکراین و حمله به پرسنل دشمن در جهت دونتسک استفاده کرده است.

هلی‌کوپتر ترسناک روسی که غرب را به وحشت انداخته

مهم‌ترین اقدام اوکراین در روزهای اخیر مربوط به انهدام یک ستون زرهی ارتش روسیه در دونباس اوکراین بوده است. هفته گذشته خبرنگار نیویورک‌تایمز با حضور در خط مقدم جنگ اوکراین با روسیه گزارش میدانی از آنچه در صحنه نبرد می‌گذرد، تهیه کرد. به استناد این گزارش، نیروهای اوکراینی به جز خرسون در همه جبهه‌ها در لاک دفاعی فرو رفته‌اند و در مقابل روس‌ها در وضعیت تهاجمی هستند. به نوشته این خبرنگار در منطقه جنوبی خرسون آنها در سراسر رودخانه دنیپرو در حال حمله هستند. اما درگیری‌ها کاهش نیافته و نیروهای روسی اکنون در حال حمله هستند. تصرف شهر «روبوتین» در جنوب شرقی منطقه زاپوریژیا نقطه‌ای بود که نیروهای اوکراینی در ضد حمله تابستانی خود توانستند پیشروی کنند. از آن به بعد هیچ پیشرفتی رخ نداد.

این در حالیست که شنبه گذشته و همزمان با سال نو میلادی روس‌ها، اوکراین مدعی یک حمله موشکی از سوی روسیه شد که ۱۱ کشته و ۱۰ زخمی در شهر پوکروفسک در شرق اوکراین به جا گذاشت، در حالی که یک مقام روس هم کی‌یف را به گلوله‌باران بخش‌هایی از دونتسک که اکنون تحت اشغال مسکو است، متهم کرده بود.

دورنمای جنگ چیست؟

مساله خستگی اوکراینی‌ها در حال تبدیل شدن به پاشنه آشیل آنهاست. اخیرا رسانه انگلیسی تلگراف در این خصوص نوشته امروز ولودیمیر زلنسکی با بزرگترین چالش دوره رهبری خودش مواجه شده است؛ چالشی که حتی شدیدتر از زمانی است که نیروهای ارتش روسیه حدود دو سال قبل از مرزهای اوکراین عبور کردند. در آن زمان، او رهبر کشوری بود که برای نبرد اتحاد داشت. در ادامه این گزارش آمده حالا دیگر این اتحاد وجود ندارد. هم اکنون شاهد اختلافات علنی فزاینده بین زلنسکی و دیگر رهبران سیاسی همچون پترو پوروشنکو، رئیس جمهور سابق و ویتالی کلیچکو، شهردار شهر کی‌یف به دلیل تشدید اتهام‌زنی بین آنها از بابت شکست‌های حاصل شده تا کنون در جنگ هستیم. اتفاق بدتر از آن این است که به نظر می‌رسد زلنسکی با ژنرال والری زالوژنی، فرمانده کل ارتش کشورش نیز دچار اختلاف شده است. چندی پیش زمانی که زالوژنی پذیرفت که جنگ وارد یک بن بست شده است، زلنسکی علنا او را مورد نکوهش قرار داد.

زلنسکی هدف خود را بازپس‌گیری همه مناطقی می‌داند که روس‌ها آن را اشغال کرده‌اند. با این حال مشخص نیست استراتژی آنها برای چنین هدفی چیست؟ خرید سلاح‌های غربی تا امروز باعث شده تا اوکراین بتواند تا حد نسبتا زیادی از خود مقاومت نشان دهد و در مواردی روسیه را با تهدیدات فراوانی مواجه کند. اما در نهایت هر دو کشور در موقعیت فعلی پیشروی چشم‌گیری ندارند.

در مقاله‌ای که در نشریه اسپکتیتور منتشر شده آمده است تنها گزینه‌ی روی میز روسیه برای مذاکره با بایدن پذیرش تجزیه‌ی اوکراین است.حتی اگر کی‌ یف بتواند مناطق تحت اشغال را بازپس بگیرد که خیلی غیر واقع‌بینانه است؛ صد و سی هزار سربازی که از دونباس همراه با نیروهای روس علیه کی‌ یف می‌جنگند حاضر نیستند اسلحه‌های خود را زمین بگذارند. بیشتر مردم ساکن در مناطق اشغالی هم دوست ندارند جنگ به خانه‌هایشان باز گردد و رنگ پاسپورت‌شان چندان برایشان مهم نیست.

اون متیوز در مقاله ای برای نشریه انگلیسی اسپکتیتور نوشت: آیا پوتین برای پایان دادن جنگ تلاش می‌کند؟ طبق گزارش‌های اخیر، کرملین یک کانال غیررسمی مذاکره را برای ارتباط گرفتن با مقامات دولت جو بایدن راه‌اندازی کرده است. او می‌خواهد این پیام را برساند که می‌تواند آتش بسی را بپذیرد که درگیری‌ها را در خطوط فعلی متوقف کند. واکنش‌ها نسبت به این ماجرا عصبی و خشمگینانه بوده است. برخی اوکراینی‌ها که از بزرگترین حملات موشکی و هواپیماهای بدون سرنشین روسیه در جنگ در کریسمس پناه گرفته بودند، آن را شواهدی از توطئه‌ی خودی و شرورانه‌ی واشینگتن برای خیانت به کی یف تلقی کردند. رییس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی ابتکار پوتین را ناصادقانه خواند و گفت که او هیچ نشانه‌ای نمی‌بیند که روسیه واقعا می‌خواهد مذاکره کند. او به نیویورک تایمز گفت: ما فقط میل وقیحانه‌ای برای کشتن می‌بینیم.

به‌نظر می‌رسد فضای میان روسیه و اوکراین در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. حملات به دلیل وقوع زمستان شدت کمتری دارند اما کماکان مرگبار به نظر رسیده و دستکم اوکراین و زیرساخت‌هایش زیر بمباران قرار دارند. در این میان به‌نظر نمی‌رسد هیچ‌یک از دو طرف قدمی به ایجاد صلح یا گفتگویی که به پایان جنگ کمک کند نزدیک شده باشند.

۳۱۱۳۱۲