شرایط سخت رهبری امت اسلامی در زمان حضرت موسی بن جعفر (ع)

امام موسی کاظم (ع) هفتمین امام شیعیان بودند که به دلیل عبادت فراوانی که انجام می‌دادند به عبد صالح و به خاطر صبوری و بردباری شان به کاظم معروف بودند و یکی از القاب مشهور ایشان باب الحوائج است و دلیلش واسطه شدن ایشان نزد پروردگار متعال برای گرفتارانی است که به حضرت علیهم‌السلام متوسل می‌شوند.

حضرت موسی بن جعفر علیهم‌السلام امامی بودند که پس از امام جعفر صادق (ع) توانستند ۳۵ سال امامت کنند و در این میان نیز، سال‌های زیادی را در زندان سپری کردند و به دلیل شرایط سخت حاکم بر جامعه آن زمان از طریق نامه می‌توانستند با افراد ارتباط برقرار کنند. 

حجت الاسلام صادقی، استاد حوزه و کارشناس مذهبی درمورد دوران سخت امامت امام موسی کاظم (ع) بیان کرد: دوران امامت امام موسی کاظم (ع) دوران پر از التهابی بود. یعنی جامعه اسلامی در مدت ۳۵ سال با حوادث عجیبی روبرو شد. بنابراین، اگر بخواهیم به خوبی تاریخ را متوجه شویم و درک کنیم باید وقایع تاریخی را مثل مُهره‌های یک پازل کنار هم قرار دهیم تا به یک تحلیلی از تاریخ برسیم. به همین دلیل، حضرت موسی بن جعفر علیهم‌السلام در شرایط سختی راهبری و رهبری امت اسلامی را به دست گرفتند و دشواری این شرایط به حدی بود که وقتی امام صادق علیه السلام در ایام نزدیک به شهادتشان می‌خواستند امام پس از خود را معرفی کنند به مُفَضَّل به عنوان یکی از یاران باوفایشان فرمودند که امر امامت فرزندم را فقط به افراد مطمئن بگویید و اگر جایی شک کردید که ممکن است کسی در این خط ذره‌ای یقین نداشته باشد موضوع امامت موسی بن جعفر علیهم‌السلام را به او نگویید.

این کارشناس مذهبی گفت: در آن زمان، وقتی افراد می‌خواستند بدانند که در وصیتنامه امام صادق علیهم السلام چه چیزی درمورد امام پس از ایشان نوشته شده است و کدام معصوم علیهم السلام وصی حضرت (ع) می‌شوند، متوجه شدند امام جعفر صادق علیهم السلام نام پنج نفر را به عنوان وصی خود بیان کرده اند و دلیلش هم شرایط دشوار آن زمان بوده است. 

اولین نفر منصور عباسی بود و علت این که تمام جعفر صادق علیهم السلام از او نام برده این بود که او گفته بود هر کسی امام پس از امام جعفر صادق علیهم السلام شود باید سر از بدنش جدا کنند. در نتیجه، این موضوع باعث ایجاد فرقه‌هایی در میان شیعیان شد و فرقه اسماعیلیه در همان زمان شکل گرفت و درواقع، باور این فرقه این بود که اسماعیل فرزند بزرگ امام صادق (ع) امام است و می‌خواستند به جای حضرت موسی بن جعفر علیهم‌السلام به سمت اسماعیل بروند.

حجت الاسلام صادقی تصریح کرد: اسماعیل فرزند امام صادق علیه‌السلام بوده که در زمان حضرت علیهم‌السلام از دنیا رفته است و حضرت (ع) در تشییع جنازه اسماعیل چند بار جنازه را بر زمین گذاشتند و کفن را کنار زدند و از مردم شهادت گرفتند که اسماعیل فرزند بزرگشان از دنیا رفت. اما با این وجود فرقه اسماعیلیه شکل گرفت که هنوز هم در دنیای اسلام این فرقه وجود دارد و با وجود این که شیعه هستند، ولی راه آن‌ها جدا می‌شود.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: با توجه به این که فضای آن زمان به گونه‌ای بود که باید امام و وصی به صورت مخفی به امامت می‌رسید. هشام خدمت امام موسی کاظم (ع) رفت و گفت: موسی بن جعفر علیهم‌السلام جانم به فدای شما شیعیان دارند گمراه می‌شوند و راه را گم کرده اند. اجازه می‌دهید آن‌ها را به سمت شما بیاورم؟ شما از من قول گرفته اید که مسئله امامت را مخفی کنم. حضرت موسی بن جعفر علیهم‌السلام فرمودند: هر شیعه‌ای که احساس می‌کنی به رشد رسیده است دستش را بگیر و به در خانه ما بیاور. این جمله یعنی اگر کسی راه را گم کرده کسی است که راه رشد را پیدا نکرده است.

او افزود: ما در زمان غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هستیم و در زمان غیبت هم، اگر کسی به رشد برسد راه حجت بن الحسن (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را پیدا می‌کند و اگر می‌بینیم امروز عده‌ای راه را گم کرده اند انگشت اتهام را به این سمت نبرند که دوران غیبت است و امام نیست. زیرا امام موسی کاظم علیه السلام فرمودند هر کسی که اهل رشد شد راه را پیدا می‌کند و ان شاءالله، این رشد و بلوغ رسیدن به امام و معرفت ایشان بیش از پیش رزق و روزی همه شیعیان شود.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت