تصاویری از هنر دست هنرمندان اصفهان و یزد

 

 

اصفهان را می توان زادگاه صنایع دستی ایران دانست. گردشگران داخلی و خارجی همواره  از صنایع دستی اصفهان استقبال کرده و علاقه فراوانی به این دست سازه‌های زیبا دارند.

خاتم کاری  اصفهان

خاتم کاری یکی از اصیل‌ترین و نفیس‌ترین صنایع دستی اصفهان با قدمتی از صد‌ها سال قبل است و اوج درخشش آن به زمان حکومت پادشاهان صفوی برمی‌گردد؛ زمانی که در‌های کاخ‌ها، رحل‌های قرآن و صندوق‌های مقابر، مزین به این هنر زیبای دست بوده‌اند.

خاتم سازی یا خاتم کاری روی اشیای گوناگون در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف انجام می‌شود. در خاتم کاری ابتدا جسم موردنظر از جنس چوب آبنوس، فوفل، گردو، بقم، عناب، افرا، نارنج، کیکم و شمشاد (با رنگ‌های مختلف از جمله سیاه، طیف قهوه‌ای از تیره به روشن، سفید، زرد و غیره) ساخته می‌شود. بعضی از استادکاران خاتم کاری از استخوان شتر، گاو، اسب، صدف و عاج فیل نیز استفاده می‌کنند.

در مرحله بعد چندضلعی‌های منظم با تعداد اضلاع متفاوت (پنج، ۶، هفت، هشت یا ۱۰ ضلعی) و از جنس چوب‌های ذکر شده ساخته می‌شوند و با دقت و ظرافت فراوان روی طرح موردنظر قرار می‌گیرند. چسب مورد استفاده در خاتم کاری از نوع گرم یا سرد است و بسته به نظر استاد خاتم کار از سریش یا چسب سفید استفاده می‌شود.

"در خاتم کاری ابتدا جسم موردنظر از جنس چوب آبنوس، فوفل، گردو، بقم، عناب، افرا، نارنج، کیکم و شمشاد (با رنگ‌های مختلف از جمله سیاه، طیف قهوه‌ای از تیره به روشن، سفید، زرد و غیره) ساخته می‌شود"پس از قرارگیری این چند ضلعی‌های چوبی و چسباندن آن‌ها، پره به دست آمده را با نخ می‌بندند و این کار را آن‌قدر ادامه می‌دهند تا طرح کامل شود. پس از اتمام کار، جسم خاتم کاری شده را رنگ یا روغن کاری می‌کنند.

میناکاری اصفهان

میناکاری، میناگری یا میناسازی یکی از شاخص‌ترین و مشهورترین صنایع دستی اصفهان با قدمتی از بیش از پنج هزار سال قبل است؛ هنری زیبا که با رنگ آبی، سبز و گاهی قرمز خود توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. میناکاری معمولا روی مس انجام می‌شود؛ اما می‌توان این هنر را روی طلا، نقره و سفال نیز پیاده کرد.  میناکاری به دو روش خانه‌بندی (روش قدیمی) و روش نقاشی انجام می‌شود.

در روش مینای نقاشی، نقش‌های مینا روی لعابی شفاف شکل می‌گیرند. برای این کار، پس از ساخت جسم مربوطه بر اساس طرح موردنظر، استاد میناکار روی آن را لعاب سفید می‌دهد و این کار را سه یا چهار تکرار می‌کند. این جسم هربار برای تثبیت لعاب در کوره با حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد گرما قرار داده می‌شود.

سپس روی جسم سفیدرنگ را نقاشی می‌کنند و دوباره آن را در کوره می‌گذارند.

منبت کاری

منبت کاری روی چوب در زمره هنرهای ظریف و از جمله رشته های صنایع دستی استان یزد است که طی سالهای اخیر در حال احیاست. هنرمندان منبت کار یزدی با استفاده از چند قلم و اسکنه فلزی ، هنر دستی خود را بر روی چوب نمایان می کنند.

در شهر یزد آثار منبت در مکان های متعدد وجود دارد ؛ به عنوان نمونه در ضلع شرقی مسجد جامع یزد( ورودی اصلی) که تلفیقی زیبا گونه از دو هنر معرق و منبت را به نمایش گذارده است اشاره کرد.