مذهبی‌های تندرو در شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی چه می‌کنند؟
بی بی سی فارسی
مذهبی‌های تندرو در شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی چه می‌کنند؟
- مهند هاشم و رها کانسارا
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
فلسطینیان در الخلیل برای محافظت از خود در برابر خشونت، پنجره‌های خود را مسدود کرده‌اند
عیسی عمرو داخل خانه‌اش در شهر الخلیل در مناطق اشغالی کرانه غربی پناه گرفته است. دور حیاط خانه که به خیابان راه دارد، حصار کشیده است. پنجره‌های خانه‌اش را با آجر پوشانده است. نه نور از آنها وارد می‌شود، نه گلوله. این کارها را کرده تا جانش در امان باشد.
این فعال فلسطینی می‌گوید روزی که حماس به اسرائیل حمله کرد، او را در حیاط خانه‌اش دستگیر کرده‌اند، ۱۰ ساعت در بازداشت بوده و سربازان اسرائیلی که بعضی از آنها همسایگان شهرک‌نشین او بودند، کتکش زده‌اند.
"این شهرک‌ها بر اساس قوانین بین‌المللی غیر قانونی هستند.تعدادی از کسانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، اعضای جنبش شهرک‌نشینان یهودی افراطی و مذهبی‌های دوآتشه هستند"
«اسمشان را می‌دانم. می‌توانم بگویم این یکی اینجا زندگی می‌کند و دیگری خانه‌اش آنجاست.»
او می‌گوید: «بیشتر فلسطینی‌ها از ترس از خانه‌هایشان بیرون نمی‌آیند.»
در جریان تماس تصویری با او، دوربین را به سمت در خانه برگرداند تا از سوراخ در، پنج نفر را نشان ما دهد که شبحی از آنها در کوچه پیدا بود. به گفته عیسی عمرو این افراد که به نظر می‌آمد یونیفرم نظامی به تن داشتند، در ساعات منع تردد شبانه در خیابان گشت می‌زدند.
مطالب پیشنهادی
- اسرائیل برخی خبرنگاران در غزه را به آگاهی از حمله حماس متهم کرد
- شیلی؛ کشوری که بعد از جهان عرب و اسرائیل بزرگ‌ترین جامعه فلسطینی‌ها را دارد
- هندوانه چطور به یک نماد فلسطینی تبدیل شد؟
- جنگ اسرائیل-غزه: «مسلمانان و اعراب کجایید که فلسطینی‌ها را در این رنج تنها گذاشته‌اید»
End of مطالب پیشنهادی
ما از ارتش اسرائیل درباره گفته‌های عمرو سوال کردیم. یکی از سخنگوهای ارتش به بی‌بی‌سی گفت که ماموریت این افراد «برقراری امنیت برای تمام ساکنان منطقه و اقدام برای پیشگیری از تروریسم و فعالیت‌هایی است که شهروندان کشور اسرائیل به خطر می‌اندازد» و افزود که وضعیت عمرو عیسی در حال بررسی است.
از زمان شروع جنگ غزه، خشونت علیه فلسطینی‌ها در کرانه غربی به شدت افزایش پیدا کرده است. سازمان ملل متحد می‌گوید شهرک‌نشینان هشت فلسطینی را کشته‌اند و دست کم ۸۴ نفر را هم زخمی کرده‌اند.
بنا بر آمار سازمان ملل متحد حدود ۷۰۰ هزار نفر در شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی زندگی می‌کنند.
این شهرک‌ها بر اساس قوانین بین‌المللی غیر قانونی هستند.
تعدادی از کسانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، اعضای جنبش شهرک‌نشینان یهودی افراطی و مذهبی‌های دوآتشه هستند. آنها باور دارند که سرزمین‌های موعود یهودیه و سامریه -کرانه غربی- را به اسرائیل بازمی‌گردانند. این رسالت برتری که برای خود تصور می‌کنند، آنها را از دیگر جوامع شهرک‌نشین متمایز می‌کند که عمدتا به دلایل اقتصادی یا برای کمک به تثبیت امنیتی اسرائیل در منطقه، به شهرک‌ها نقل مکان کرده‌اند.
اما آنچه که همه آنها بر سر آن اتفاق نظر دارند، حقی است که در قبال سرزمین‌های کرانه غربی برای خود قائل هستند - چه این حق به نظرشان خدادادی باشد، چه نباشد.
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
خاخام صهیونیست موشه لوینگر (سمت چپ) افتتاح یک شهرک جدید در کرانه غربی در دهه ۱۹۷۰ را جشن می‌گیرد
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد زمانی خانواده‌های یهودی و عرب در کنار یکدیگر در بیت‌المقدس زندگی می‌کردند. اما بعد از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸، زمانی که شهر بین اسرائیل و اردن تقسیم شد، خانواده‌های یهودی از خانه‌هایشان در بیت‌المقدس شرقی گریختند و هم‌زمان خانواده‌های عرب از محل زندگی‌شان در غرب شهر فرار کردند.
جنبش امروزی شهرک‌نشین‌ها حدود دو دهه بعد از آن وقایع، در پی جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ به راه افتاد که در آن اسرائیل کنترل کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی را از همسایه‌اش، اردن و متحدان عرب این کشور گرفت.
در ماه‌های بعد از آن جنگ، «کفار عتصیون» اولین شهرک مذهبی بود که تاسیس شد. اکنون حدود ۴۰ هزار نفر در این شهرک که تنها چهار کیلومتر با خط سبز فاصله دارد، زندگی می‌کنند.
"آنها باور دارند که سرزمین‌های موعود یهودیه و سامریه -کرانه غربی- را به اسرائیل بازمی‌گردانند"خط سبز مرز میان اسرائیل و کرانه غربی را مشخص می‌کند.
یک سال بعد، خاخام موشه لوینگر، یکی از رهبران مذهبی صهیونیست‌ها و پیروانش برای جشن «پسح»، عید یهودیان، وارد شهر الخلیل شدند، اما هرگز از آن خارج نشدند. او و همراهانش، همان‌جا در حاشیه الخلیل، شهرک «کریات اربع» را ساختند.
یاکوو رابکین، نویسنده و استاد تاریخ دانشگاه مونترال می‌گوید بر خلاف شهرک کفار عتصیون که با حمایت دولت اسرائیل تاسیس شد، موشه لوینگر و پیروانش در حالی در الخلیل مستقر شدند که دولت اسرائیل مخالف این کار بود. بیشتر مورخان و صاحب‌نظران، ساخت شهرک کریات اربع را نقطه عطفی در جنبش شهرک‌نشین‌های مذهبی می‌دانند.
آقای رابکین می‌گوید: «آنها به تپه‌ها و نقاط مختلفی رفتند که در کتاب مقدس به آن اشاره شده بود، و تلاش کردند که در آنجا مستقر شوند چون خواسته آنها این بود که تمام سرزمین‌های مقدس را در اختیار بگیرند.»
به گفته سازمان غیردولتی «اکنون صلح» در اسرائیل، امروز شمار جوامع شهرک‌نشین در کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی به حدود ۳۰۰ رسیده است. این سازمان می‌گوید که این جوامع از ۱۴۶ شهرک قانونی -از نظر دولت اسرائیل- و ۱۵۴ شهرک غیرقانونی تشکیل شده‌اند. اسرائیل بر خلاف قوانین بین‌المللی، بخشی از شهرک‌ها را قانونی می‌داند اما شماری از آنها را خود دولت اسرائیل هم غیرقانونی به حساب می‌آورد.
نیو گوردون، استاد روابط بین‌الملل و حقوق بشر در دانشگاه کویین مری لندن می‌گوید جوامعی که تاسیس شهرک‌های غیرقانونی را آغاز کردند، در بسیاری از موارد، در نهایت از سوی دولت اسرائیل به عنوان شهرک قانونی شناسایی شدند.
او می‌گوید: «آنها اول یک خانه سیار با خود می‌برند و بعد یکی دیگر به آن اضافه می‌کنند.
و بعد آرام آرام زمین‌های بیشتری را در اختیار می‌گیرند و راه را برای ورود یک خانواده دیگر هموار می‌کنند. بعد از آن ارتش وارد می‌شود و چهار یا پنج سرباز را برای محافظت از آن زمین‌ها و شهرک غیرقانونی در آنجا مستقر می‌کند.»
امروزه صهیونیسم مذهبی در تمام تار و پود سیاست اسرائیل ریشه دوانده است.
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
نمایی از شهرک یهودیان کریات اربع در الخلیل ۱۲ سال پس از تأسیس
حمایت از این جریان به سکوی پرتاب احزاب راست افراطی به صحنه اصلی سیاست، از طریق دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تبدیل شده است.
ناتاشا راث-رولند، که در زمینه راستگرایی افراطی در میان یهودیان تحقیق می‌کند، درباره آنها می‌گوید: «عادت به اظهار نظرهای تحریک‌آمیز دارند. شاید ساده‌تر باشد اگر آنها را به عنوان تجسم جریان‌های سیاسی افراطی در اسرائیل معرفی کنیم که در کل دولت حضور دارند.»
بتسالل اسموتریچ، شهرک‌نشین و رهبر حزب صهیونیست مذهبی، بارها خواهان ساخت شهرک‌های بیشتر در کرانه غربی شده و در پستی در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) با لحن و زبانی تند و افراطی، فلسطینیان را نازی خوانده است.
او که وزیر دارایی اسرائیل است، در ماه نوامبر تلاش کرد حضور نظامی اسرائیل در شهرک‌ها را افزایش دهد و مانع از برداشت محصول زیتون فلسطینی‌ها در اطراف شهرک‌های اسرائیلی شود.
ایتامار بن-گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، نام دیگری است که به شدت به جنبش‌های مذهبی شهرک‌نشین‌ها منسوب می‌شود. او خود در شهرک «کریات اربع» زندگی می‌کند و علاوه بر کنترل مرزها در کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی، مسئولیت پلیس داخلی اسرائیل را هم بر عهده دارد.
او قبلا عضو جنبش فراملی‌گرای کاچ بود که مئیر کاهان، خاخام آمریکایی آن را تشکیل داده بود و در حال حاضر بر اساس قوانین ضد تروریسم اسرائیل یک گروه ممنوع به حساب می‌آید.
"اکنون حدود ۴۰ هزار نفر در این شهرک که تنها چهار کیلومتر با خط سبز فاصله دارد، زندگی می‌کنند"بن گویر پیش از این در اتهامات مربوط به تبعیض نژادی و حمایت از تروریسم محکوم شده است.
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
سیاستمداران راست افراطی ایتامار بن گویر (چپ) و بتسالل اسموتریچ (راست) بخشی از دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو هستند
بخش بزرگی از جنبش مذهبی شهرک‌نشینان، چه در سطح مردم عادی و چه در سطوح رهبران سیاسی، تحت تاثیر آمریکایی‌ها حمایت و تشویق شده‌اند.
سال ۲۰۲۱ ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر، و در کل جهان خبرساز شد که یک شهرک‌نشین یهودی-آمریکایی را در حال تصاحب خانه یک زن فلسطینی در بیت‌المقدس شرقی نشان می‌داد. مونا الکرد در آن ویدیو می‌گفت «تو داری خانه مرا می‌دزدی»، و یاکوو فاوچی پاسخ می‌داد «اگر من ندزدم، یکی دیگر می‌دزدد.»
سازمان‌هایی هستند که به یهودیان آمریکایی مانند فاوچی کمک می‌کنند که به اسرائیل و مناطق اشغالی مهاجرت کنند. اما تنها سازمان‌‌های خصوصی نیستند که جنبش‌های شهرک‌نشینی را به حرکت درمی‌آورند.
دیوید فریدمن، وکیل یهودی-آمریکایی و سفیر سابق آمریکا در اسرائیل از جمله کسانی است که گفته می‌شود از جریان مذهبی مرتبط با شهرک «بت آل» یا خانه خدا حمایت می‌کند. این شهرک که «سنگ یعقوب» در آن قرار دارد، در جایی بنا شده که به روایت کتاب مقدس یهودیان یعقوب در آنجا خواب دیده که خداوند وعده سرزمین به بنی‌اسرائیل داده است.
دیوید فریدمن در دولت دونالد ترامپ، در تصمیم‌های سیاسی جنجالی مانند انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس نقش داشت. چنین وقایعی در اسرائیل با تاریخ شهرک‌ها در آمریکای شمالی و بومیان آن سرزمین مقایسه می‌شد.
پروفسور نیو گوردون می‌گوید کسانی که از جنبش‌های فوق راستگرا در میان شهرک‌نشین‌ها حمایت می‌کنند، به دنبال «آواره کردن فلسطینی‌ها با هدف گرفتن جای آنها هستند».
منبع تصویر،
Issa Amro
توضیح تصویر،
عیسی عمرو می‌گوید «هیچ حس حفاظت و حمایتی وجود ندارد. حس امنیت هم وجود ندارد»
یاکوو رابکین هم موافق این نظر است و می‌گوید: «تاریخ اسرائیل با تاریخ آمریکا شباهت زیادی دارد با این تفاوت که در آمریکا بیشتر جمعیت بومی را ریشه‌کن کردند، اما در اسرائیل این کار را نکردند. ولی تلاش می‌کنند که این کار را انجام دهند.»
سازمان «اکنون صلح» از زمان آغاز جنگ غزه تاسیس شش شهرک تازه در مناطق اشغالی کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی را ثبت کرده است. مشخص نیست که ساکنان این شهرک‌ها با دلایل مذهبی به آنجا آمده‌اند یا به عنوان بخشی از یک استراتژی امنیتی گسترده‌تر.
نیو گوردون می‌گوید جنگ «فاجعه‌ای است که به یک فرصت تبدیل شده است».
سازمان «جوانان علیه شهرک‌ها» که برای پایان دادن به ساخت شهرک‌های اسرائیلی در کرانه غربی فعالیت می‌کند و عیسی عمرو هم عضوی از آن است، می‌گوید مجبور شده فعالیت‌هایش را متوقف کند. عمرو می‌گوید به خاطر خشونت‌های جاری در شهرش، الخلیل، سازمان او با تهدید به آدم‌ربایی، زندان، و آزار و اذیت روبرو شده است.
«هیچ حس حفاظت و حمایتی وجود ندارد.
"این سازمان می‌گوید که این جوامع از ۱۴۶ شهرک قانونی -از نظر دولت اسرائیل- و ۱۵۴ شهرک غیرقانونی تشکیل شده‌اند"حس امنیت هم وجود ندارد. نگاه کنید من چطور زندگی می‌کنم. چه کسی از من حفاظت می‌کند؟»
- مهند هاشم و رها کانسارا
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Getty Images
فلسطینیان در الخلیل برای محافظت از خود در برابر خشونت، پنجره‌های خود را مسدود کرده‌اند
عیسی عمرو داخل خانه‌اش در شهر الخلیل در مناطق اشغالی کرانه غربی پناه گرفته است. دور حیاط خانه که به خیابان راه دارد، حصار کشیده است. پنجره‌های خانه‌اش را با آجر پوشانده است. نه نور از آنها وارد می‌شود، نه گلوله. این کارها را کرده تا جانش در امان باشد.
این فعال فلسطینی می‌گوید روزی که حماس به اسرائیل حمله کرد، او را در حیاط خانه‌اش دستگیر کرده‌اند، ۱۰ ساعت در بازداشت بوده و سربازان اسرائیلی که بعضی از آنها همسایگان شهرک‌نشین او بودند، کتکش زده‌اند.
«اسمشان را می‌دانم. می‌توانم بگویم این یکی اینجا زندگی می‌کند و دیگری خانه‌اش آنجاست.»
او می‌گوید: «بیشتر فلسطینی‌ها از ترس از خانه‌هایشان بیرون نمی‌آیند.»
در جریان تماس تصویری با او، دوربین را به سمت در خانه برگرداند تا از سوراخ در، پنج نفر را نشان ما دهد که شبحی از آنها در کوچه پیدا بود. به گفته عیسی عمرو این افراد که به نظر می‌آمد یونیفرم نظامی به تن داشتند، در ساعات منع تردد شبانه در خیابان گشت می‌زدند.
ما از ارتش اسرائیل درباره گفته‌های عمرو سوال کردیم. یکی از سخنگوهای ارتش به بی‌بی‌سی گفت که ماموریت این افراد «برقراری امنیت برای تمام ساکنان منطقه و اقدام برای پیشگیری از تروریسم و فعالیت‌هایی است که شهروندان کشور اسرائیل به خطر می‌اندازد» و افزود که وضعیت عمرو عیسی در حال بررسی است.
از زمان شروع جنگ غزه، خشونت علیه فلسطینی‌ها در کرانه غربی به شدت افزایش پیدا کرده است. سازمان ملل متحد می‌گوید شهرک‌نشینان هشت فلسطینی را کشته‌اند و دست کم ۸۴ نفر را هم زخمی کرده‌اند.
بنا بر آمار سازمان ملل متحد حدود ۷۰۰ هزار نفر در شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی زندگی می‌کنند. این شهرک‌ها بر اساس قوانین بین‌المللی غیر قانونی هستند.
تعدادی از کسانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، اعضای جنبش شهرک‌نشینان یهودی افراطی و مذهبی‌های دوآتشه هستند. آنها باور دارند که سرزمین‌های موعود یهودیه و سامریه -کرانه غربی- را به اسرائیل بازمی‌گردانند. این رسالت برتری که برای خود تصور می‌کنند، آنها را از دیگر جوامع شهرک‌نشین متمایز می‌کند که عمدتا به دلایل اقتصادی یا برای کمک به تثبیت امنیتی اسرائیل در منطقه، به شهرک‌ها نقل مکان کرده‌اند.
اما آنچه که همه آنها بر سر آن اتفاق نظر دارند، حقی است که در قبال سرزمین‌های کرانه غربی برای خود قائل هستند - چه این حق به نظرشان خدادادی باشد، چه نباشد.
منبع تصویر، Getty Images
خاخام صهیونیست موشه لوینگر (سمت چپ) افتتاح یک شهرک جدید در کرانه غربی در دهه ۱۹۷۰ را جشن می‌گیرد
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد زمانی خانواده‌های یهودی و عرب در کنار یکدیگر در بیت‌المقدس زندگی می‌کردند. اما بعد از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸، زمانی که شهر بین اسرائیل و اردن تقسیم شد، خانواده‌های یهودی از خانه‌هایشان در بیت‌المقدس شرقی گریختند و هم‌زمان خانواده‌های عرب از محل زندگی‌شان در غرب شهر فرار کردند.
جنبش امروزی شهرک‌نشین‌ها حدود دو دهه بعد از آن وقایع، در پی جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ به راه افتاد که در آن اسرائیل کنترل کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی را از همسایه‌اش، اردن و متحدان عرب این کشور گرفت.
در ماه‌های بعد از آن جنگ، «کفار عتصیون» اولین شهرک مذهبی بود که تاسیس شد. اکنون حدود ۴۰ هزار نفر در این شهرک که تنها چهار کیلومتر با خط سبز فاصله دارد، زندگی می‌کنند. خط سبز مرز میان اسرائیل و کرانه غربی را مشخص می‌کند.
یک سال بعد، خاخام موشه لوینگر، یکی از رهبران مذهبی صهیونیست‌ها و پیروانش برای جشن «پسح»، عید یهودیان، وارد شهر الخلیل شدند، اما هرگز از آن خارج نشدند. او و همراهانش، همان‌جا در حاشیه الخلیل، شهرک «کریات اربع» را ساختند.
یاکوو رابکین، نویسنده و استاد تاریخ دانشگاه مونترال می‌گوید بر خلاف شهرک کفار عتصیون که با حمایت دولت اسرائیل تاسیس شد، موشه لوینگر و پیروانش در حالی در الخلیل مستقر شدند که دولت اسرائیل مخالف این کار بود. بیشتر مورخان و صاحب‌نظران، ساخت شهرک کریات اربع را نقطه عطفی در جنبش شهرک‌نشین‌های مذهبی می‌دانند.
آقای رابکین می‌گوید: «آنها به تپه‌ها و نقاط مختلفی رفتند که در کتاب مقدس به آن اشاره شده بود، و تلاش کردند که در آنجا مستقر شوند چون خواسته آنها این بود که تمام سرزمین‌های مقدس را در اختیار بگیرند.»
به گفته سازمان غیردولتی «اکنون صلح» در اسرائيل، امروز شمار جوامع شهرک‌نشین در کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی به حدود ۳۰۰ رسیده است. این سازمان می‌گوید که این جوامع از ۱۴۶ شهرک قانونی -از نظر دولت اسرائیل- و ۱۵۴ شهرک غیرقانونی تشکیل شده‌اند. اسرائیل بر خلاف قوانین بین‌المللی، بخشی از شهرک‌ها را قانونی می‌داند اما شماری از آنها را خود دولت اسرائيل هم غیرقانونی به حساب می‌آورد.
نیو گوردون، استاد روابط بین‌الملل و حقوق بشر در دانشگاه کویین مری لندن می‌گوید جوامعی که تاسیس شهرک‌های غیرقانونی را آغاز کردند، در بسیاری از موارد، در نهایت از سوی دولت اسرائیل به عنوان شهرک قانونی شناسایی شدند.
او می‌گوید: «آنها اول یک خانه سیار با خود می‌برند و بعد یکی دیگر به آن اضافه می‌کنند. و بعد آرام آرام زمین‌های بیشتری را در اختیار می‌گیرند و راه را برای ورود یک خانواده دیگر هموار می‌کنند. بعد از آن ارتش وارد می‌شود و چهار یا پنج سرباز را برای محافظت از آن زمین‌ها و شهرک غیرقانونی در آنجا مستقر می‌کند.»
امروزه صهیونیسم مذهبی در تمام تار و پود سیاست اسرائیل ریشه دوانده است.
منبع تصویر، Getty Images
نمایی از شهرک یهودیان کریات اربع در الخلیل ۱۲ سال پس از تأسیس
حمایت از این جریان به سکوی پرتاب احزاب راست افراطی به صحنه اصلی سیاست، از طریق دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تبدیل شده است.
ناتاشا راث-رولند، که در زمینه راستگرایی افراطی در میان یهودیان تحقیق می‌کند، درباره آنها می‌گوید: «عادت به اظهار نظرهای تحریک‌آمیز دارند. شاید ساده‌تر باشد اگر آنها را به عنوان تجسم جریان‌های سیاسی افراطی در اسرائیل معرفی کنیم که در کل دولت حضور دارند.»
بتسالل اسموتریچ، شهرک‌نشین و رهبر حزب صهیونیست مذهبی، بارها خواهان ساخت شهرک‌های بیشتر در کرانه غربی شده و در پستی در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) با لحن و زبانی تند و افراطی، فلسطینیان را نازی خوانده است.
او که وزیر دارایی اسرائیل است، در ماه نوامبر تلاش کرد حضور نظامی اسرائيل در شهرک‌ها را افزایش دهد و مانع از برداشت محصول زیتون فلسطینی‌ها در اطراف شهرک‌های اسرائیلی شود.
ایتامار بن-گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، نام دیگری است که به شدت به جنبش‌های مذهبی شهرک‌نشین‌ها منسوب می‌شود. او خود در شهرک «کریات اربع» زندگی می‌کند و علاوه بر کنترل مرزها در کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی، مسئولیت پلیس داخلی اسرائيل را هم بر عهده دارد.
او قبلا عضو جنبش فراملی‌گرای کاچ بود که مئیر کاهان، خاخام آمریکایی آن را تشکیل داده بود و در حال حاضر بر اساس قوانین ضد تروریسم اسرائیل یک گروه ممنوع به حساب می‌آید. بن گویر پیش از این در اتهامات مربوط به تبعیض نژادی و حمایت از تروریسم محکوم شده است.
منبع تصویر، Getty Images
سیاستمداران راست افراطی ایتامار بن گویر (چپ) و بتسالل اسموتریچ (راست) بخشی از دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو هستند
بخش بزرگی از جنبش مذهبی شهرک‌نشینان، چه در سطح مردم عادی و چه در سطوح رهبران سیاسی، تحت تاثیر آمریکایی‌ها حمایت و تشویق شده‌اند.
سال ۲۰۲۱ ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر، و در کل جهان خبرساز شد که یک شهرک‌نشین یهودی-آمریکایی را در حال تصاحب خانه یک زن فلسطینی در بیت‌المقدس شرقی نشان می‌داد. مونا الکرد در آن ویدیو می‌گفت «تو داری خانه مرا می‌دزدی»، و یاکوو فاوچی پاسخ می‌داد «اگر من ندزدم، یکی دیگر می‌دزدد.»
سازمان‌هایی هستند که به یهودیان آمریکایی مانند فاوچی کمک می‌کنند که به اسرائیل و مناطق اشغالی مهاجرت کنند. اما تنها سازمان‌‌های خصوصی نیستند که جنبش‌های شهرک‌نشینی را به حرکت درمی‌آورند.
دیوید فریدمن، وکیل یهودی-آمریکایی و سفیر سابق آمریکا در اسرائیل از جمله کسانی است که گفته می‌شود از جریان مذهبی مرتبط با شهرک «بت آل» یا خانه خدا حمایت می‌کند. این شهرک که «سنگ یعقوب» در آن قرار دارد، در جایی بنا شده که به روایت کتاب مقدس یهودیان یعقوب در آنجا خواب دیده که خداوند وعده سرزمین به بنی‌اسرائیل داده است.
دیوید فریدمن در دولت دونالد ترامپ، در تصمیم‌های سیاسی جنجالی مانند انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس نقش داشت. چنین وقایعی در اسرائيل با تاریخ شهرک‌ها در آمریکای شمالی و بومیان آن سرزمین مقایسه می‌شد. پروفسور نیو گوردون می‌گوید کسانی که از جنبش‌های فوق راستگرا در میان شهرک‌نشین‌ها حمایت می‌کنند، به دنبال «آواره کردن فلسطینی‌ها با هدف گرفتن جای آنها هستند».
منبع تصویر، Issa Amro
عیسی عمرو می‌گوید «هیچ حس حفاظت و حمایتی وجود ندارد. حس امنیت هم وجود ندارد»
یاکوو رابکین هم موافق این نظر است و می‌گوید: «تاریخ اسرائیل با تاریخ آمریکا شباهت زیادی دارد با این تفاوت که در آمریکا بیشتر جمعیت بومی را ریشه‌کن کردند، اما در اسرائیل این کار را نکردند. ولی تلاش می‌کنند که این کار را انجام دهند.»
سازمان «اکنون صلح» از زمان آغاز جنگ غزه تاسیس شش شهرک تازه در مناطق اشغالی کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی را ثبت کرده است. مشخص نیست که ساکنان این شهرک‌ها با دلایل مذهبی به آنجا آمده‌اند یا به عنوان بخشی از یک استراتژی امنیتی گسترده‌تر.
نیو گوردون می‌گوید جنگ «فاجعه‌ای است که به یک فرصت تبدیل شده است».
سازمان «جوانان علیه شهرک‌ها» که برای پایان دادن به ساخت شهرک‌های اسرائیلی در کرانه غربی فعالیت می‌کند و عیسی عمرو هم عضوی از آن است، می‌گوید مجبور شده فعالیت‌هایش را متوقف کند. عمرو می‌گوید به خاطر خشونت‌های جاری در شهرش، الخلیل، سازمان او با تهدید به آدم‌ربایی، زندان، و آزار و اذیت روبرو شده است.
«هیچ حس حفاظت و حمایتی وجود ندارد. حس امنیت هم وجود ندارد. نگاه کنید من چطور زندگی می‌کنم. چه کسی از من حفاظت می‌کند؟»
- مهند هاشم و رها کانسارا
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Getty Images
فلسطینیان در الخلیل برای محافظت از خود در برابر خشونت، پنجره‌های خود را مسدود کرده‌اند
عیسی عمرو داخل خانه‌اش در شهر الخلیل در مناطق اشغالی کرانه غربی پناه گرفته است. دور حیاط خانه که به خیابان راه دارد، حصار کشیده است. پنجره‌های خانه‌اش را با آجر پوشانده است. نه نور از آنها وارد می‌شود، نه گلوله. این کارها را کرده تا جانش در امان باشد.
این فعال فلسطینی می‌گوید روزی که حماس به اسرائیل حمله کرد، او را در حیاط خانه‌اش دستگیر کرده‌اند، ۱۰ ساعت در بازداشت بوده و سربازان اسرائیلی که بعضی از آنها همسایگان شهرک‌نشین او بودند، کتکش زده‌اند.
«اسمشان را می‌دانم. می‌توانم بگویم این یکی اینجا زندگی می‌کند و دیگری خانه‌اش آنجاست.»
او می‌گوید: «بیشتر فلسطینی‌ها از ترس از خانه‌هایشان بیرون نمی‌آیند.»
در جریان تماس تصویری با او، دوربین را به سمت در خانه برگرداند تا از سوراخ در، پنج نفر را نشان ما دهد که شبحی از آنها در کوچه پیدا بود. به گفته عیسی عمرو این افراد که به نظر می‌آمد یونیفرم نظامی به تن داشتند، در ساعات منع تردد شبانه در خیابان گشت می‌زدند.
ما از ارتش اسرائیل درباره گفته‌های عمرو سوال کردیم. یکی از سخنگوهای ارتش به بی‌بی‌سی گفت که ماموریت این افراد «برقراری امنیت برای تمام ساکنان منطقه و اقدام برای پیشگیری از تروریسم و فعالیت‌هایی است که شهروندان کشور اسرائیل به خطر می‌اندازد» و افزود که وضعیت عمرو عیسی در حال بررسی است.
از زمان شروع جنگ غزه، خشونت علیه فلسطینی‌ها در کرانه غربی به شدت افزایش پیدا کرده است. سازمان ملل متحد می‌گوید شهرک‌نشینان هشت فلسطینی را کشته‌اند و دست کم ۸۴ نفر را هم زخمی کرده‌اند.
بنا بر آمار سازمان ملل متحد حدود ۷۰۰ هزار نفر در شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی زندگی می‌کنند. این شهرک‌ها بر اساس قوانین بین‌المللی غیر قانونی هستند.
تعدادی از کسانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، اعضای جنبش شهرک‌نشینان یهودی افراطی و مذهبی‌های دوآتشه هستند. آنها باور دارند که سرزمین‌های موعود یهودیه و سامریه -کرانه غربی- را به اسرائیل بازمی‌گردانند. این رسالت برتری که برای خود تصور می‌کنند، آنها را از دیگر جوامع شهرک‌نشین متمایز می‌کند که عمدتا به دلایل اقتصادی یا برای کمک به تثبیت امنیتی اسرائیل در منطقه، به شهرک‌ها نقل مکان کرده‌اند.
اما آنچه که همه آنها بر سر آن اتفاق نظر دارند، حقی است که در قبال سرزمین‌های کرانه غربی برای خود قائل هستند - چه این حق به نظرشان خدادادی باشد، چه نباشد.
منبع تصویر، Getty Images
خاخام صهیونیست موشه لوینگر (سمت چپ) افتتاح یک شهرک جدید در کرانه غربی در دهه ۱۹۷۰ را جشن می‌گیرد
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد زمانی خانواده‌های یهودی و عرب در کنار یکدیگر در بیت‌المقدس زندگی می‌کردند. اما بعد از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸، زمانی که شهر بین اسرائیل و اردن تقسیم شد، خانواده‌های یهودی از خانه‌هایشان در بیت‌المقدس شرقی گریختند و هم‌زمان خانواده‌های عرب از محل زندگی‌شان در غرب شهر فرار کردند.
جنبش امروزی شهرک‌نشین‌ها حدود دو دهه بعد از آن وقایع، در پی جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ به راه افتاد که در آن اسرائیل کنترل کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی را از همسایه‌اش، اردن و متحدان عرب این کشور گرفت.
در ماه‌های بعد از آن جنگ، «کفار عتصیون» اولین شهرک مذهبی بود که تاسیس شد. اکنون حدود ۴۰ هزار نفر در این شهرک که تنها چهار کیلومتر با خط سبز فاصله دارد، زندگی می‌کنند. خط سبز مرز میان اسرائیل و کرانه غربی را مشخص می‌کند.
یک سال بعد، خاخام موشه لوینگر، یکی از رهبران مذهبی صهیونیست‌ها و پیروانش برای جشن «پسح»، عید یهودیان، وارد شهر الخلیل شدند، اما هرگز از آن خارج نشدند. او و همراهانش، همان‌جا در حاشیه الخلیل، شهرک «کریات اربع» را ساختند.
یاکوو رابکین، نویسنده و استاد تاریخ دانشگاه مونترال می‌گوید بر خلاف شهرک کفار عتصیون که با حمایت دولت اسرائیل تاسیس شد، موشه لوینگر و پیروانش در حالی در الخلیل مستقر شدند که دولت اسرائیل مخالف این کار بود. بیشتر مورخان و صاحب‌نظران، ساخت شهرک کریات اربع را نقطه عطفی در جنبش شهرک‌نشین‌های مذهبی می‌دانند.
آقای رابکین می‌گوید: «آنها به تپه‌ها و نقاط مختلفی رفتند که در کتاب مقدس به آن اشاره شده بود، و تلاش کردند که در آنجا مستقر شوند چون خواسته آنها این بود که تمام سرزمین‌های مقدس را در اختیار بگیرند.»
به گفته سازمان غیردولتی «اکنون صلح» در اسرائيل، امروز شمار جوامع شهرک‌نشین در کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی به حدود ۳۰۰ رسیده است. این سازمان می‌گوید که این جوامع از ۱۴۶ شهرک قانونی -از نظر دولت اسرائیل- و ۱۵۴ شهرک غیرقانونی تشکیل شده‌اند. اسرائیل بر خلاف قوانین بین‌المللی، بخشی از شهرک‌ها را قانونی می‌داند اما شماری از آنها را خود دولت اسرائيل هم غیرقانونی به حساب می‌آورد.
نیو گوردون، استاد روابط بین‌الملل و حقوق بشر در دانشگاه کویین مری لندن می‌گوید جوامعی که تاسیس شهرک‌های غیرقانونی را آغاز کردند، در بسیاری از موارد، در نهایت از سوی دولت اسرائیل به عنوان شهرک قانونی شناسایی شدند.
او می‌گوید: «آنها اول یک خانه سیار با خود می‌برند و بعد یکی دیگر به آن اضافه می‌کنند. و بعد آرام آرام زمین‌های بیشتری را در اختیار می‌گیرند و راه را برای ورود یک خانواده دیگر هموار می‌کنند. بعد از آن ارتش وارد می‌شود و چهار یا پنج سرباز را برای محافظت از آن زمین‌ها و شهرک غیرقانونی در آنجا مستقر می‌کند.»
امروزه صهیونیسم مذهبی در تمام تار و پود سیاست اسرائیل ریشه دوانده است.
منبع تصویر، Getty Images
نمایی از شهرک یهودیان کریات اربع در الخلیل ۱۲ سال پس از تأسیس
حمایت از این جریان به سکوی پرتاب احزاب راست افراطی به صحنه اصلی سیاست، از طریق دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تبدیل شده است.
ناتاشا راث-رولند، که در زمینه راستگرایی افراطی در میان یهودیان تحقیق می‌کند، درباره آنها می‌گوید: «عادت به اظهار نظرهای تحریک‌آمیز دارند. شاید ساده‌تر باشد اگر آنها را به عنوان تجسم جریان‌های سیاسی افراطی در اسرائیل معرفی کنیم که در کل دولت حضور دارند.»
بتسالل اسموتریچ، شهرک‌نشین و رهبر حزب صهیونیست مذهبی، بارها خواهان ساخت شهرک‌های بیشتر در کرانه غربی شده و در پستی در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) با لحن و زبانی تند و افراطی، فلسطینیان را نازی خوانده است.
او که وزیر دارایی اسرائیل است، در ماه نوامبر تلاش کرد حضور نظامی اسرائيل در شهرک‌ها را افزایش دهد و مانع از برداشت محصول زیتون فلسطینی‌ها در اطراف شهرک‌های اسرائیلی شود.
ایتامار بن-گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، نام دیگری است که به شدت به جنبش‌های مذهبی شهرک‌نشین‌ها منسوب می‌شود. او خود در شهرک «کریات اربع» زندگی می‌کند و علاوه بر کنترل مرزها در کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی، مسئولیت پلیس داخلی اسرائيل را هم بر عهده دارد.
او قبلا عضو جنبش فراملی‌گرای کاچ بود که مئیر کاهان، خاخام آمریکایی آن را تشکیل داده بود و در حال حاضر بر اساس قوانین ضد تروریسم اسرائیل یک گروه ممنوع به حساب می‌آید. بن گویر پیش از این در اتهامات مربوط به تبعیض نژادی و حمایت از تروریسم محکوم شده است.
منبع تصویر، Getty Images
سیاستمداران راست افراطی ایتامار بن گویر (چپ) و بتسالل اسموتریچ (راست) بخشی از دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو هستند
بخش بزرگی از جنبش مذهبی شهرک‌نشینان، چه در سطح مردم عادی و چه در سطوح رهبران سیاسی، تحت تاثیر آمریکایی‌ها حمایت و تشویق شده‌اند.
سال ۲۰۲۱ ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر، و در کل جهان خبرساز شد که یک شهرک‌نشین یهودی-آمریکایی را در حال تصاحب خانه یک زن فلسطینی در بیت‌المقدس شرقی نشان می‌داد. مونا الکرد در آن ویدیو می‌گفت «تو داری خانه مرا می‌دزدی»، و یاکوو فاوچی پاسخ می‌داد «اگر من ندزدم، یکی دیگر می‌دزدد.»
سازمان‌هایی هستند که به یهودیان آمریکایی مانند فاوچی کمک می‌کنند که به اسرائیل و مناطق اشغالی مهاجرت کنند. اما تنها سازمان‌‌های خصوصی نیستند که جنبش‌های شهرک‌نشینی را به حرکت درمی‌آورند.
دیوید فریدمن، وکیل یهودی-آمریکایی و سفیر سابق آمریکا در اسرائیل از جمله کسانی است که گفته می‌شود از جریان مذهبی مرتبط با شهرک «بت آل» یا خانه خدا حمایت می‌کند. این شهرک که «سنگ یعقوب» در آن قرار دارد، در جایی بنا شده که به روایت کتاب مقدس یهودیان یعقوب در آنجا خواب دیده که خداوند وعده سرزمین به بنی‌اسرائیل داده است.
دیوید فریدمن در دولت دونالد ترامپ، در تصمیم‌های سیاسی جنجالی مانند انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس نقش داشت. چنین وقایعی در اسرائيل با تاریخ شهرک‌ها در آمریکای شمالی و بومیان آن سرزمین مقایسه می‌شد. پروفسور نیو گوردون می‌گوید کسانی که از جنبش‌های فوق راستگرا در میان شهرک‌نشین‌ها حمایت می‌کنند، به دنبال «آواره کردن فلسطینی‌ها با هدف گرفتن جای آنها هستند».
منبع تصویر، Issa Amro
عیسی عمرو می‌گوید «هیچ حس حفاظت و حمایتی وجود ندارد. حس امنیت هم وجود ندارد»
یاکوو رابکین هم موافق این نظر است و می‌گوید: «تاریخ اسرائیل با تاریخ آمریکا شباهت زیادی دارد با این تفاوت که در آمریکا بیشتر جمعیت بومی را ریشه‌کن کردند، اما در اسرائیل این کار را نکردند. ولی تلاش می‌کنند که این کار را انجام دهند.»
سازمان «اکنون صلح» از زمان آغاز جنگ غزه تاسیس شش شهرک تازه در مناطق اشغالی کرانه غربی و بیت‌المقدس شرقی را ثبت کرده است. مشخص نیست که ساکنان این شهرک‌ها با دلایل مذهبی به آنجا آمده‌اند یا به عنوان بخشی از یک استراتژی امنیتی گسترده‌تر.
نیو گوردون می‌گوید جنگ «فاجعه‌ای است که به یک فرصت تبدیل شده است».
سازمان «جوانان علیه شهرک‌ها» که برای پایان دادن به ساخت شهرک‌های اسرائیلی در کرانه غربی فعالیت می‌کند و عیسی عمرو هم عضوی از آن است، می‌گوید مجبور شده فعالیت‌هایش را متوقف کند. عمرو می‌گوید به خاطر خشونت‌های جاری در شهرش، الخلیل، سازمان او با تهدید به آدم‌ربایی، زندان، و آزار و اذیت روبرو شده است.
«هیچ حس حفاظت و حمایتی وجود ندارد. حس امنیت هم وجود ندارد. نگاه کنید من چطور زندگی می‌کنم. چه کسی از من حفاظت می‌کند؟»
