گفتگو با رضا اصلان، نویسنده کتاب زندگی و زمانه مسیح

کتاب جنجال برانگیز «زندگی و زمانه عیسی مسیح» به قلم رضا اصلان نویسنده ایرانی تبار این روزها درصدر فهرست ۱۰ کتاب پرفروش نیویورک تایمزقرار گرفته و حتی در یک مرحله جی کی رولینگ نویسنده هری پاتر و کتاب تازه او «کوکو صدا می زند»را در رده دوم این فهرست قرار داده است.

آقای اصلان نویسنده و پژوهشگر ساکن لس آنجلس با درجه دکترا در رشته تاریخ مذاهب، مسلمانی است که از اسلام به مسیحیت و دوباره به اسلام گرویده است.

او کمی پس از وقایع یازدهم سپتامبر با کتاب «هیچ خدایی جز خدا» درباره محمد پیغمبر اسلام، که نگاهی تازه و مثبت در فضای اسلام هراس آن دوران به شمار می رفت (انتشارات رندام هاوس۲۰۰۵ به دو زبان انگلیسی و فارسی) در کمترین مدت تبدیل به یکی از مطرح ترین نویسندگان روز آمریکا شد.

در اواخر ماه جولای ۲۰۱۳، هم زمان با چاپ کتاب تازه زندگی و زمانه عیسی مسیح، پس از آنکه مصاحبه گر شبکه خبری «فاکس نیوز» (یک شبکه تلویزیونی محافظه کار در آمریکا ) از آقای اصلان پرسید « شما که مسلمان هستید چرا درباره عیسی مسیح نوشته اید؟» و جواب شنید که :« من پروفسور مذاهب هستم، این شغل من است، از این راه امرار معاش می‌کنم.» این نویسنده و کتاب او کنجکاوی عموم را چنان برانگیخت که نسخه های کتاب او در مدت چند روز کوتاه نایاب شد.

رضا اصلان با وقوع انقلاب اسلامی در ۵ سالگی به همراه خانواده خود از ایران به آمریکا مهاجرت کرد و ساکن سن فرانسیسکو شد. او تحصیلات خود را در رشته نگارش ادبی در هاروارد به پایان رسانده و در چند سال گذشته نیز دکترای دوم خود را از دانشگاه کالیفرنیا در زمینه جامعه شناسی مذهبی دریافت کرده است.

او از میهمانان پرطرفدار رسانه های مختلف آمریکایی از جمله برنامه های شبانه «بیل ماهر»، برنامه های خبری اندرسون کوپر، کلبرت ریپورت، شوی جان استوارت و برنامه های تفسیر خبر فرید ذکریاست و اخیرا هم در رابطه با مسئله حمله نظامی به سوریه از سوی آمریکا در برنامه شبانه «پیرز مورگان» در تلویزیون سی ان ان شرکت و اظهار نظر کرد.

"برخورد بین غرب و به اصطلاح جهان اسلام نقطه اوج در ایجاد دوگانگی بین غرب یا آمریکا و مسیحیت خوب و شرق یا اسلام و خاورمیانه بد، عمدا و به دست حکومت جورج دبلیو بوش بوجود آمده که حقیقتا چنین احساسی نسبت به این مسئله داشت."

رضا اصلان

آقای اصلان که با نشریات مختلف از جمله لس آنجلس تایمز، واشنگتن پست، کریستیان مانیتور، نیویورک تایمز، بوستون گلوب، شیکاگو تریبیون و گاردین همکاری دارد معتقد است: «برخورد بین غرب و به اصطلاح جهان اسلام نقطه اوج در ایجاد دوگانگی بین غرب یا آمریکا و مسیحیت خوب و شرق یا اسلام و خاورمیانه بد، عمدا و به دست حکومت جورج دبلیو بوش بوجود آمده که حقیقتا چنین احساسی نسبت به این مسئله داشت.»

رضا اصلان که در هفته های گذشته طرفداران بی شماری در توئیتر پیدا کرده است در اغلب سخنرانی های خود، نظام جمهوری اسلامی ایران در شکل کنونی آن را مردود می شناسد اما در عین حال از مدافعین سرسخت اسلام و از مخالفان دخالت نظامی آمریکا در منطقه از جمله کشورهای عراق، ایران و اخیرا سوریه به شمار می رود.

رضا اصلان می گوید کنجکاوی در مورد شخصیت تاریخی و واقعی مسیح انگیزه اصلی او در نوشتن کتاب بوده است. او درمقدمه کتاب تازه خود می نویسد:
«شخصیت و کارنامه عیسی مسیح ناصری از۲۰۰۰ سال پیش یکی از موضوعات مورد توجه عموم بوده اما کنجکاوی ها درباره شخصیت واقعی عیسی مسیح و معنای واقعی آموزش های او سردرگمی ها و شک و شبهه های فراوانی به همراه داشته است.»

او می گوید:«شخصیت عیسی مسیح بیش از آن چه من و شما فکر می کنیم از جنبه های انقلابی برخوردار بوده است. اما همانطور که می دانیم داستان زندگی او توسط انجیل نویسان تا حدودی دست کاری شده است. برای همین هم من کوشیده ام دراین کتاب توضیح بدهم که عیسی مسیح چه کسی بوده و حرف های او واقعا چه معنایی داشته است.»

این ادعای آقای اصلان به صورتی جنجال برانگیز منتقدان مذهبی مسیحی را برعلیه او شورانده است.

"درباره کتاب رضا اصلان می گوید کنجکاوی در مورد شخصیت تاریخی و واقعی مسیح انگیزه اصلی او در نوشتن کتاب بوده است"تا جایی که اخیرا سایت بلاگ نویسان پست مدرن «پاثیوس» یک وبسایت تحلیلی مسیحیت در این مورد نوشت:«تصویری که در کتاب «زندگی و زمانه عیسی مسیح» از مسیح به دست داده شده مسلما چیزی بیشتر از توهمات یک استاد رشته ادبیات خلاقه نیست. با این وجود این نویسنده می تواند صدمات زیادی به یک نظام آکادمیک ارزشمند وارد سازد. عیسی مسیح رضا اصلان موجب بدنامی تاریخ شده است.»

رضا اصلان در این مورد می گوید: «بسیاری از مردم نمی خواهند ارتباط میان مذهب و خشونت را باور و یا آن را قبول کنند. مردم ترجیح می دهند بگویند که خشونت نوعی کج روی در مسیر مذهبی است که به اصل این مذاهب ارتباطی ندارد. اما این درست نیست چرا که مذهب و خشونت از همان اوان پیدایش با هم عجین بوده اند.»

رضا اصلان

رضا اصلان درکتاب خود با تمرکز برروی پیچیده گی های این مسئله بغرنج و قدیمی، خواننده را وامی دارد تا با کنجکاوی در این مبحث شرکت کرده و با نگرشی تازه عواملی که مردی به نام عیسی ناصری را تبدیل به عیسی مسیح کرده بررسی کند.

آقای اصلان که معتقد است از دیدگاهی آکادمیک به موضوع کتاب خود پرداخته کوشیده است تا با زبانی ساده و قابل فهم پرده از بخش هایی از شخصیت مسیح که در طول تاریخ از نظرها پنهان مانده بردارد.

شخصیتی که چه از نظر جاذبه و چه از لحاظ ارزش های انسانی، با عیسی مسیح انجیل همسان است. دانسته های تاریخی و یافته های تازه از این دیدگاه و مقایسه آن با نقل های موجود در کتب عهد جدید مسیحیت حسابی است قانع کننده و مرتبط از وقایعی که در طول قرون توسط کلیسای مسیحیت و به ویژه «پل» یکی از حواریون عیسی، ماهیت واقعی عیسی مسیح ناصری را از نظرها پنهان ساخته است.

_ چگونه نوشتن این کتاب به شما کمک کرد تا عیسی مسیح را بهتر بشناسید؟

رضا اصلان – من در دانشگاه سانتا کلارا تحت نظر یکی از استادان یسوعیت شروع به مطالعه کتاب عهد جدید مسیحیت و عیسی مسیح تاریخ کردم. یسوعیون یا اعضای فرقه مذهبی انجمن عیسی متعهد و سرسپرده به عدالت اجتماعی اند. آن ها به من آموختند که تعلیمات عیسی چنانچه در زمانه خود او به آن ها نگاه شود تا چه حد انقلابی بوده است.

او مردی است روستایی از دهاتی دورافتاده در«جلیل» فلسطین که علیرغم بیسوادی و فقر شدید توانسته از طریق جذبه و قدرت تعلیماتش، جنبشی برای حمایت از ضعفا، مردم فقیر و حاشیه نشین بوجود آورد. به این جنبش در آن دوران به چشم تهدید علیه قدرت های زمان او نگاه شده است تا حدی که موجب دستگیری و شکنجه شدن او شده و در نهایت هم به عنوان گناهکار ضد حکومت اعدام می شود.

"عیسی مسیح رضا اصلان موجب بدنامی تاریخ شده است.»رضا اصلان در این مورد می گوید: «بسیاری از مردم نمی خواهند ارتباط میان مذهب و خشونت را باور و یا آن را قبول کنند"برای من چنین مردی حقیقتا ارزش شناختن داشت.

_چگونه ظهور و خیزش مسیح را در دوران او و اشغال فلسطین توسط دولت روم می توان با شرایط اجتماعی - سیاسی امروز در منطقه خاورمیانه مقایسه کرد؟

در دوران اشغال روم مسیح های بسیاری در فلسطین ظهور کردند. عیسی ناصری شاید یکی از دوجین مردمی بود که ادعای مسیح بودن و رسالت از سوی خداوند را داشت. رسالت برای آزاد ساختن یهودیان از یوغ حکومت روم.

دلیل این مسئله هم این است که اشغال فلسطین توسط رومی ها چنان بی رحمانه بود که یهودیان به شدت مشتاق رهایی از آن و دستیابی به آزادی بودند. این یک حس غیرعادی یا غیرمعمولی نیست. قدرت مذهب هم دقیقا ریشه در همین گونه توانایی ها برای استقرار شان و مقام انسانی و امید بخشیدن به مردم ستم کشیده دارد.

این مسئله درزمانه عیسی مسیح اهمیت داشت و امروز هم اهمیت دارد.

_شما در این کتاب به عیسی از دیدگاه «یک موجد زحمت و دردسر» و یک فرد «آشوبگر» نگاه کرده اید که در نهایت به دست رومی ها به صلیب کشیده شده و در واقع اعدام می شود. پیامی که شما از طریق این ادعا به خواننده خود می دهید دقیقا چیست؟

"همانطور که در کتابم نوشته ام، قبول عیسی مسیح در قلبم در آن زمان، به صورتی کوششی بود برای قبولی در جامعه ای که در آن زندگی می کردم. آن هم در زمانی که به خاطرمسائل سیاسی (گروگان گیری درسفارت آمریکا) احساسات ضد ایرانی در آمریکا به صورت خطرناکی شیوع پیدا کرده بود."

در قرن اول فلسطین اگر شما به سادگی این جمله «من مسیح هستم» را بر زبان می آوردید مرتکب گناه، عملی پیمان شکننده و خیانت آمیز می شدید. مسیح یعنی یگانه مقدس. وظیفه مهم او بازگرداندن پادشاهی داوود و راهنمایی خلق به سوی فرمانروایی خدای یکتاست.

"مردم ترجیح می دهند بگویند که خشونت نوعی کج روی در مسیر مذهبی است که به اصل این مذاهب ارتباطی ندارد"اگرشما در آن زمان ادعای رهنمایی به سوی خداوند یکتا را داشتید در واقع مدعی حرکت به سویی خارج از قلمرو فرمانروایی سزار می شدید. همه کسانی که جمله «من مسیح هستم» را می شنیدند می دانستند این جمله چه معنایی دارد.

معنایش این بود که او حکومت روم و اشغال فلسطین توسط آن ها را به چالش گرفته است. در حقیقت همین مسئله هم باعث دستگیری او شد. به صلیب کشیده شدن مجازاتی بود که رومی ها به طور اخص برای کسانی که برخلاف حکومت حرکتی می کردند درنظر گرفته بودند.

جنایت هایی چون آشوب، اغتشاش و فتنه جویی. جرم هایی مثل سرکشی، خیزش، طغیان، شورش و قیام که در نهایت خیانت محسوب می شد.

اگر شما هیچ چیز دیگری هم به جز به صلیب کشیده شدن درباره عیسی مسیح نمی دانستید می فهمیدید که او در زمان خود چه فرد آشوبگری بوده است.

_شما گفته اید در سن ۱۵ سالگی رویارویی نیرومند و اثرگذاری با عیسی مسیح داشته اید. این درشرایطی بود که شما یک نوجوان مهاجر ایرانی بودید و به شدت می خواستید درجامعه آمریکا پذیرفته شوید. آیا مسیحی که شما با آن روبرو شدید مسیحی آشوبگر یا عیسی مسیح پسر صلح جوی خدا بود؟

من در دبیرستان و هنگامی که برای اولین بار پیام گاسپل را شنیدم مسیحی دوباره زاده شدم. همانطور که در کتابم نوشته ام، قبول عیسی مسیح در قلبم در آن زمان، به صورتی کوششی بود برای قبولی در جامعه ای که در آن زندگی می کردم. آن هم در زمانی که به خاطرمسائل سیاسی (گروگان گیری درسفارت آمریکا) احساسات ضد ایرانی در آمریکا به صورت خطرناکی شیوع پیدا کرده بود.

وقتی در کالج شروع به خواندن کتب عهد جدید مسیحیت کردم متوجه شدم که بسیاری از آموخته هایم در کلیسا غلط و ناکامل بوده است.

بعدها که دوباره مسلمان شدم به مطالعاتم درباره عیسی تاریخ ادامه دادم و به زودی متوجه شدم که او صاحب شخصیتی به مراتب چشمگیرتر و برانگیزنده تر از عیسی مسیح است.

اطلاعات کتاب به زبان انگیسی:
Zealot: The Life and Times of Jesus of Nazareth by Reza Aslan is published by The Westbourne Press (www.westbournepress.co.uk)