جهان و ادبیات عرب امسال موضوع ویژه نهمین جشنواره بین‌المللی ادبیات در برلین است. جشنواره با دعوت از نویسندگان کشورهای عربی، کوشیده است چهره‌ای متفاوت از جوامع عربی و مشکلات مردم از طریق آثار ادبی ارائه دهد.

  Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: برلین در تب و تاب برگزاری جشنواره بین‌المللی ادبی جهان و ادبیات عرب امسال موضوع ویژه نهمین جشنواره بین‌المللی ادبیات در برلین است. جشنواره با دعوت از نویسندگان کشورهای عربی، کوشیده است چهره‌ای متفاوت از جوامع عربی و مشکلات مردم از طریق آثار ادبی ارائه دهد. جشنواره بین‌المللی ادبی برلین به سیاق هر ساله، ‌امسال نیز با دعوت از ۲۰۰ نویسنده از کشورهای مختلف جهان، دست به برپایی همایشی بزرگ در زمینه معرفی آثار ادیبان معاصر زده است. گرچه در این جشنواره، اغلب جلسات پیرامون شعر و داستان‌نویسی است، اما مسئولان از نمایش فیلم، اجرای مراسم موسیقی و رقص نیز غافل نبوده‌اند. در جشنواره امسال حدود ۳۰۰ برنامه ادبی و هنری در نظر گرفته شده است.

"  Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: برلین در تب و تاب برگزاری جشنواره بین‌المللی ادبی جهان و ادبیات عرب امسال موضوع ویژه نهمین جشنواره بین‌المللی ادبیات در برلین است"این جشنواره‌ی ادبی از ۹ تا ۲۰ سپتامبر در پایتخت آلمان جریان خواهد داشت. نویسندگانی مشهور بین‌المللی همچون، "آرونداتی روی"، "مونیکا علی"، "پتر ناداس"، "فیلیپه جیان"، "کلوم مک‌کان"، "تیم پارکس" و "جان بان‌ویل" به عنوان مهمان خارجی به جشنواره‌ی ادبی برلین دعوت شده‌اند. از میان ادیبان آلمانی نیز می‌توان از "زیگفرید لنتس"، "فریدون زایمگلو"، "مونیکا مارون"، "کاترینا هکر" و "یودیت هرمان" نام برد. حضور پررنگ سیاست در جشنواره ادبی نهمین جشنواره بین‌المللی ادبیات برلین را با سخنرانی "آرونداتی روی"(Arundhati Roy) نویسنده پرآوازه‌ی هند، آغاز به کار کرد. "آرونداتی روی" یکی از شناخته‌ترین چهره های ادبی در جهان است که در جنبش‌های ضد جنگ، ضد جهانی‌شدن و انتقاد به سیاست دولت‌های بزرگ همواره نقشی برجسته داشته است.

Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:  آرونداتی روی نویسنده سرشناس هند خانم "روی" در سخنان خود بیش از همه بر تنگناها و ضرورت‌های اقتصادی تاکید داشت و تبعیض‌های جنسی، دینی، قومی و ملی را بیشتر ناشی از مشکلات اقتصادی می‌دانست. او حتا با بیانی کلی و تهیجی، ظهور ملی‌گرایی و رشد اقتصادی در هند را با پدیده‌هایی همچون فاشیسم و سرمایه‌داری افسار گسیخته هم‌سنگ ارزیابی ‌کرد. اما برخلاف این سخنان کلی و مبهم، خانم "روی" در چند سال پیش نیز گفته بود، که شاید در قرن بیست‌‌ویکم پس از "بمب‌‌ها، ایدئولوژی‌ها، اشتباهات و قهرمانان بزرگ" زمان توجه به "چیزهای کوچک" فرا رسیده است. موضوعات کوچک، اما مهمی که "ادبیات نوین متعهد" وظیفه انتقال آنها را برعهده گرفته است. رمان "خدای چیزهای کوچک" خانم روی در سال ۱۹۹۷ منتشر و برنده جایزه معتبر " بوکر" شد.

"جشنواره با دعوت از نویسندگان کشورهای عربی، کوشیده است چهره‌ای متفاوت از جوامع عربی و مشکلات مردم از طریق آثار ادبی ارائه دهد"اما آرونداتی روی این جایزه را پس از حمله انگلستان و آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ ، پس داد و اعلام کرد که از پذیرش چنین جایزه‌‌ای به خاطر اشغال نظامی افغانستان از سوی آمریکا معذور است. این کتاب به فارسی نیز ترجمه شده است. "روی" به عنوان یکی از فعالان جنبش زنان، در دیدار با شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و از اعضای کمپین "یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز" اعلام حمایت کرد و پشتیبانی خود را با حرکت مدنی برابرخواهانه جمعی از زنان ایرانی اعلام و بیانیه این کمپین را امضا نمود. از دیگر آثار روی می‌توان به کتاب های "پایان تصور" ، "سیاست قدرت" و "گفتمان جنگ" اشاره کرد. ادبیات عرب مهمان ویژه‌ی جشنواره در کانون نهمین جشنواره ادبی برلین، شعر و داستان‌نویسی عرب جای دارد.

بیش از ۴۰ ادیب از ۲۲ کشور عربی، با عرضه آثار خود به زبان عربی و سپس ترجمه آن به زبان آلمانی، جنبه‌های پنهان از واقعیت کشورهای عربی را بر علاقمندان آشکار می‌کنند. مسئولان جشنواره‌ی برلین مدعی‌اند، که حضور ادبیات عربی در آلمان در این ابعاد در آلمان بی‌سابقه بوده و نقطه عطفی در مراوده و ارتباط با جهان عرب به شمار می‌آید. نویسندگان عرب ، از کشورهایی همچون مصر، عربستان سعودی، یمن و فلسطین، نه تنها ادبیات عربی را در جشنواره به علاقمندان معرفی می‌کنند، بلکه همچون سفیران رسمی، وظیفه معرفی جامعه خود را نیز بر عهده گرفته‌اند. یواخیم زارتوریوس، یکی از مسئولان جشنواره امسال درباره ادبیات عربی می‌گوید: «گرچه ادبیات عربی، ابعادی بزرگ دارد، اما به میزان زیادی هنوز در اروپا نشناخته مانده است. به نظر من، شعر در سطح جهانی می‌تواند ابزار تفاهم میان مردم باشد.

" جشنواره بین‌المللی ادبی برلین به سیاق هر ساله، ‌امسال نیز با دعوت از ۲۰۰ نویسنده از کشورهای مختلف جهان، دست به برپایی همایشی بزرگ در زمینه معرفی آثار ادیبان معاصر زده است"ادبیات قادر به ایجاد پل‌های فرهنگی‌ای است، که به خاطر رشد مشکلات و تغییرات سریع در جهان امروزی به شدت آسیب دیده‌اند.» جدال سنت و مدرنیته Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:  گروهی از نویسندگان عرب از کشور مراکش در نشستی در جشنواره ادبی برلین نویسندگان عرب با نگاه‌های متفاوت به مسایل موجود در کشورهای خود، می‌کوشند، کنجکاوی مخاطبان را برای فهم بهتر این جوامع برانگیزند. بطور مثال ناجم ولی، نویسنده عراقی مقیم برلین، در مجموعه گزارش‌های سفری خود، تاریخ یهودیان عراق را ترسیم می‌کند. او بدین ترتیب نشان می‌دهد، که چگونه الزمات پیچیده‌ی سیاسی در زمان صدام حسین، سیاست فرهنگی و زبانی را در این کشور رقم زده است. در داستان یوسف المحیمد، نویسنده‌ای از عربستان سعودی، سرنوشت زوج عاشقی بازگو می‌شود، که نوشیدن ساده قهوه در کافه‌ای بدل به یک معضلی باورنکردنی می‌شود. دربسیاری از آثار نویسندگان عرب حاضر در جشنواره، تقابل میان سنت و جهان مدرن به عنوان یکی از مولفه‌های مهم به چشم می‌خورد و این تعارض بنیادین بازپرداختی ادیبانه می‌یابد.

یکی از کتاب‌های نادر در جشنواره، مجموعه شعری از محمدبن رشید آل مختوم، امیر دوبی، است، که به آلمانی ترجمه و با عنوان "در صحرا تنها هوشمند راه خود را می‌یابد" انتشار یافته است. امیر دوبی در جهان عرب به عنوان یکی از مهمترین شاعران "صحرا‌نشین" شهرت دارد. این ژانر ادبی در اروپا تاکنون ناشناخته بوده و برای نخستین بار ترجمه‌ای از این اشعار در اختیار علاقمندان آلمانی زبان قرار می‌گیرد. SI/MM