کریمان قلب زمین را گرم می کنند/ بزرگترین جشن آتش جهان در کرمان

به گزارش خبرنگار مهر، استان کهن کرمان از دیر باز شاهد انجام آئینهای کهن ایرانی است و همچنان بسیاری از آئینهای کهن ایران زمین که در بسیاری دیگر از شهرها به فراموشی سپرده شده است در کرمان با شور و شوق فراوان اجرا می شود.

از جمله این کهن آئینها می توان به برگزاری جشن سده در شهر کرمان اشاره کرد، دیار کریمان از دیر باز میزبان هوطنان زرتشتی بوده است هر چند کرمان بیشترین جمعیت زرتشتیان را در خود جای نداده است و آئین جشن سده در برخی دیگر از شهرهای ایران نیز اجرا می شود اما این آئین دقیقا مطابق آئینهای کهن ایران همچنان در شهر کرمان به عنوان بزرگترین جشن آتش جهان برگزار می شود.

جشن سده یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است که همچنان در بین ایرانیان ادامه دارد این مراسم در روز آبان از ماه بهمن و به تعبیری دیگر در دهمین روز از بهمن ماه هر سال در باغچه بداغ آباد کرمان برگزار می شود به گونه ای که از مدتها قبل با نظارت معبدان زرتشیتی حجم قابل توجهی هیزم فراهم می شود در نهایت در غروب آفتاب چند موبد در حالیکه لباسهای سراسر سفید برتن کرده اند با خواندن اورادی بر گرد هیزمها می گردند و آنها را آتش می زنند.

آنگاه که دل زمین گرم می شود/ حضور زرتشتیان از مناطق مختلف جهان در کرمان

این مراسم به وسیله لاله آتشین و در مسیر باد اجرا می شود و به هیچ عنوان جنبه دینی ندارد و تنها به لحاظ جنبه آئینی برگزار می شود و در جریان آن موسیقی شاد پخش می شود به گونه ای که حجم قابل توجهی از افرادی که در این مراسم و در کنار هموظنان زرتشتی شرکت دارند مسلمانان هستند که از مناطق مختلف دنیا برای دیدن این آئین کهن در کرمان دور هم جمع می شوند.

کرمانیان عقیده دارند این جشن که در صدمین روز از تقویم میترایی برگزار می شود و ۵۰ روز و ۵۰ شب مانده به نوروز دل زمین را گرم می کند و هوا و زمین رفته رفته از این آتش گرم می شوند.

این روز در آئین کهن ایران به روز مهرایزد شهرت دارد  و ریشه در جشنهای کهن ایرانی که با پدیده های طبیعی و کیهانی و تغییر فصول در ارتباط بودند پیوندی عمیق دارند که با شادی و سرور انجام می شود.

آغاز باروری طبیعت و زمانی برای شادی

در واقع بعد از این روز کرمانیان با بیان این جمله که سده سوخته شده است اعتقاد دارند دشت و صحرا از این روز رو به گرمی می رود و اوج سرمای زمستان سپری شده و به زودی زمان باروری طبیعت و شادمانی فرا می رسد.

هر چند که آئین جشن سده به وسیله زرتشتیان کرمانی انجام می شود اما این اعتقاد در جامعه کرمانی ریشه دوانده است.

در این میان اسطوره شناسان و در صدر آن فردوسی زمان پیدایش آتش را از دوران هوشنگ شاه بر ایران زمین نسبت می دهند و او بود که شیوه کشت و کار و کاشتن درخت را آموخت و روزی که برای کشتن ماری سنگی را بر دامنه کوه زد شاهد بروز جرقه و پدیدار شدن آتش بود.

جشن سده؛ بهانه ای برای سپاس خداوندگار

با این وجود تاریخ دانان ایرانی زمان بروز آتش را بسیار دور تر از آن نسبت می دهند با این وجود کرمانیان با برپایی بزرگترین جشن سده جهان بهانه ای یافته اند که به دلیل آفرینش آتش از خداوند سپاسگزاری کنند.

نکته قابل توجه اینکه شیوه برگزاری و نظام و عظمت جشن سده در کرمان این روزها زبان زد خاص و عام است و اکثر زرتشتیان حتی از کشورهای مختلف دنیا برای شرکت در این آئین کهن به کرمان سفر می کنند.

کرمانیان آئینهای باستانی را ارج می نهند

کرمانشناس شهیر، محمد علی گلاب زاده در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص این آئین می گوید: این جشن از سالها قبل از ورود اسلام به ایران در ایران زمین انجام می شده است و به عنوان یک آئین کهن ایرانی همچنان ادامه دارد و اکثرا به وسیله هموطنان زرتشتی انجام می شود.

وی تصریح کرد: بدون شک در حال حاضر جشن سده در کرمان بزرگترین جشن سده در جهان است و به صورت بسیار با شکوه و مطابق با آئین نیاکان ایران زمین برگزار می شود.

وی با اشاره به احترام ایرانیان باستان به آتش گفت: این مسئله به هیچ عنوان به معنای پرستش آتش نیست و از این دیدگاه قابل اهمیت است که انسان برای آتش احترام و اهمیت قائل است و آن را مظهر قدرت خداوند می داند.

گلاب زاده افزود: این جشن هنوز در برخی شهرهای کشور انجام می شود اما با شکوه ترین جشن سده جهان به گفته زرتشتیانی که از مناطق مختلف جهان برای شرکت در این آئین به کرمان می آیند در این شهر و در باغچه بداغ آباد برگزار می شود.

وی با اشاره به اینکه بیشترین تجمع زرتشتیان در هندوستان است گفت: با این وجود این آئین به دلیل ریشه ایرانی و اهمیتش در نزد ایرانیان در ایران رونق دارد.

خیابان سده مملو از کرمانیان

وی گفت: هم اکنون بیش از ۸۰ سال است که باغچه بداغ آباد کرمان واقع در خیابان سده میزبان هزاران نفر از هموطنان ایرانی از ادیان مختلف برای برپایی این سنت کهن ایران زمین است.

آتش افروزی در باغچه بداغ آباد

عضو انجمن زرتشتیان استان کرمان نیز در گفتگو با مهر در خصوص این جشن گفت: اجرای سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، سرودهای زرتشت و گاته خوانی و برآفروختن آتش از جمله برنامه های این آئین است و تعدادی از میهمانان ملی نیز در این مراسم حضور دارند و درنهایت مراسم آتش افروزی و آئینهای دیگر برگزار خواهد شد.

وی افزود: هم اکنون ۸۰ سال است که این جشن در باغچه بداغ آباد برگزار می شود اما قبل از آن جشن در منطقه باب کمال برگزار می شد.

اجرای ۲۰۰ سال بدون وقفه جشن سده در کرمان

نوذری افزود: در مجموع سابقه اجرای بدون وقفه این جشن در کرمان ۲۰۰ سال است و تمام سعی ما براین است که تمام این آئین مطابق آئین کهن انجام شود.

وی ادامه داد: با توجه به استقبال بی نظیر ایرانیان از این جشن با مشکل کمبود مکان برای حضور مردم مواجه هستیم با این وجود هر ساله جشن را به صورت عمومی برگزار می کنیم زیرا این ائینی کهن ایرانی است.

یگان حفاظت میراث فرهنگی استان کرمان،وظیفه برقراری نظم و امنیت محوطه اصلی محل برگزاری مراسم جشن سده را برعهده دارد.

محمد مهدی افضلی، مدیر روابط عمومی و امور فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان کرمان با اعلام خبر فوق گفت: یگان حفاظت میراث فرهنگی استان کرمان طبق روال سال های گذشته ورودی ها و خروجی های محوطه اصلی و سالن ویژه اجرای آئین های جشن سده را محافظت و کنترل می کند.

وی با اشاره به اینکه نیروی انتظامی نیز در حفظ و امنیت سایر قسمت ها و مکان ها مشارکت دارد،افزود: از آنجا که هرساله هزاران نفر از داخل و خارج استان جهت تماشای آئین ها و مراسمات خاص جشن سده حضور بهم می رسانند،برقراری نظم و انضباط با توجه به فضای محدود محل برگزاری جشن با مشکلات و نواقصی همراه است.     افضلی در ادامه با بیان اینکه با پیگیری های اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان آئین ها و مراسمات جشن سده کرمان در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت ملی رسیده است، خاطرنشان کرد: این جشن با دارا بودن غنای فرهنگی و تاریخی قابلیت ثبت جهانی نیز دارد.   وی با تاکید بر این نکته که در دولت نهم و دهم بسیاری از آداب و رسوم و آئین های اصیل ایرانی در فهرست آثار ملی و حتی جهانی به ثبت رسیدند،تصریح کرد: خوشبختانه با عزم دولت خدمتگزار نوروز باستانی در تقویم جهانی ثبت شد.   مدیر روابط عمومی و امور فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان همچنین از ایجاد دشرایط ویژه جهت حضور اصحاب رسانه در جشن سده کرمان خبر داد و گفت: این عزیزان می توانند جهت دریافت مجوز ورود با ارائه معرفی نامه کتبی به انجمن زرتشتیان کرمان واقع در ابتدای خیابان شهداء(  زریسف) مراجعه کنند.     وی با اشاره به اینکه هرساله تعداد قابل توجهی از خبرنگاران رسانه های داخلی از اقصی نقاط کشورجهت پوشش این جشن به کرمان عزیمت می کنند، اذعان داشت: با توجه به تقارن میلاد پیامبر اسلام (ص) و جشن سده، امسال شاهد حضور علاقمندان بیشتری نسبت به سال های قبل خواهیم بود که مطمئنا برقراری نظم و انضباط محل برگزاری جشن را با دشواریهایی روبرو می سازد.

......................................

گزارش: اسما محمودی