تامین اجتماعی، ادامه روندسابق؟

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید دکتر روحانی و حضور دکتر ربیعی در وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی، این امید می رفت که شاهد تحولات چشمگیر و اساسی در زیر مجموعه های این وزارتخانه به طور عام و سازمان تامین اجتماعی به طور ویژه باشیم، اما شواهد و قرائن گویای این واقعیت است که متاسفانه دامنه این رفرم ها و تغییرات ناچیز، آنقدر غیر محسوس و بدوی است که تقریبا می توان آنها را نادیده گرفت. به همین خاطر آنچه اکنون تحت عنوان بی انضباطی و تخلف های مالی در تامین اجتماعی در عرصه رسانه ها مطرح شده و می شود برآیند تفکرات قرون وسطایی بعضی از مدیران قجری باقی مانده از دوران مرتضویسم در سازمان تامین اجتماعی است. تخلفات و رسوایی های مالی که شنیدن اخبار تلخ و زشت آن، اکنون از فرط تکرار هم برای مخاطبان میلیونی این سازمان و هم برای کارکنان تامین اجتماعی، کاملا عادی و پیش پا افتاده شده است! حالا دیگر خبر دریافت پاداش های میلیونی و حتی میلیاردی بعضی از مسئوولان تامین اجتماعی به رویدادی کلیشه ای و نخ نما شده در این سازمان بیمه ای بدل گشته است و به نظر نیز نمی رسد که با فقر برنامه و وجود اراده کافی و لازم برای ریشه کن نمودن اینگونه آسیب های اجتماعی توسط آنها که اکنون در مسند این سازمان قرار دارند و تنها شعار«پاکدستی»را در قالب همایش ها و نشست های خبری و برنامه های تلویزیونی سر می دهند، بتوان به تحولی بنیادین و زیربنایی در تامین اجتماعی دست پیدا کرد.

بر پایه تئوری های اثبات شده متخصصان اقتصادی، سازمان تامین اجتماعی، بنگاهی اقتصادی محسوب می شود که ساز وکار آن متاثر از کنش ها و واکنش های اقتصادی موجود در کشور است. به دیگر بیان نمی توان انتظار داشت در حالیکه اقتصاد کشور به حالت رکود و سکون رسیده است، تامین اجتماعی شکوفا و پویایی را خواستار باشیم. در نخستین روزهای شهریور ماه ۱۳۹۲، دکتر نوربخش به عنوان مدیر عامل تامین اجتماعی اعلام کرد که دولت حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان به این سازمان بدهکار است.

"به دیگر بیان نمی توان انتظار داشت در حالیکه اقتصاد کشور به حالت رکود و سکون رسیده است، تامین اجتماعی شکوفا و پویایی را خواستار باشیم"از سوی دیگر کسری درآمدهای دولت دکتر روحانی تا پایان امسال به رقمی حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان می رسد. وقتی این دو آمار را با نرخ تورم رسمی ۴۵ درصدی و کاهش ۳۰ درصدی ارزش پول ملی کشور کنار یکدیگر می گذاریم، نمی توانیم و نباید که دچار خود فریبی و عوامفریبی شده و تصور کنیم که همه چیز آرام است. در واقع اگر هم همه چیز آرام به نظر می رسد، این مساله در واقع نشانه های آرامش پیش از طوفان است. شاید پیش از اینکه بخواهیم به درمان یا درمان های مقطعی برسیم لازم است تا به آسیب شناسی درد کهنه ای بپردازیم که تاکنون بعضی از مسئوولان ما خواسته اند یا آن را از ریشه و اساس کتمان کرده و یا اینکه با ارائه آمارهای غیر واقعی و کودکانه، به عوامفریبی افکار عمومی و مخاطبان میلیونی خود بپردازند و بدتر از آن اینکه به جای شنیدن نقدها و نصایح دوستانه و مشفقانه، سعی دارند با عملیات ایذائی و ایجاد تنش های روحی و روانی، کاری کنند تا فعالان عرصه اطلاع رسانی از متن به حاشیه رانده شوند که برای این مدعا می توان به برخوردهای نامناسبی که با روزنامه نگاران شاغل در تامین اجتماعی شده و می شود اشاره کرد! براستی آیا مشکلات سازمان تامین اجتماعی با اینگونه حرکت های واپسگرایانه و متحجرانه حل خواهد شد؟! تاکنون چه تحولی در سازمان تامین اجتماعی ایجاد شده است؟ این پرسشی است که گاه پاسخ دادن به آن توسط مدیریت عالی این سازمان آن فرا رسیده است.

رونمایی رسانه ها از پاداش های میلیاردی!

ماجرا از آنجایی آغاز نشد که یکی از روزنامه های اصلاح طلب در شماره ۱۲ آبان ۱۳۹۲ با انتشار نامه علی روحبخش، معاون سابق اداری و مالی تامین اجتماعی به عزیز دولتخواه، یکی از اعضای هیات مدیره این سازمان، خبر از فساد مالی تنی چند از مسئوولان این سازمان داد. شاید خیلی پیشتر از آن نیز بعضی از رسانه ها از این رسوایی مالی در تامین اجتماعی، رونمایی کرده بودند، اما متاسفانه به نظر می رسد که آنها که باید صدای درد و ناله مردم را که از گلوی رسانه ها خارج می شود بشنوند، حوصله ایی برای شنیدن این اعتراض ها نداشته و ندارند.

چه اگر قصد اصلاح و ترمیم مشکلات در مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و عظیم ترین بنگاه اقتصادی زیر مجموعه آن یعنی سازمان تامین اجتماعی وجود می داشت، مسئوولان این سازمان به جای برخوردهای انتزاعی با منتقدان و معترضان، به تشکیل تیم های بازرسی و حقیقت یاب در تامین اجتماعی می پرداختند که البته متاسفانه اینگونه نشد که نشد. متاسفانه تنها واکنش و پاسخ دکتر سید تقی نوربخش در مقام مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی به خبر رسوایی های مالی و ریخت و پاش های میلیاردی و میلیونی مدیران این سازمان، این بود که این مسائل در زمان مدیریت های گذشته رخ داده و سازمان های ناظر(؟!)باید به این مساله ورود کنند. البته دکتر نوربخش به این مساله نپرداخت که منظورش از سازمان های ناظر کدام سازمان ها است؟! آیا در سازمان تامین اجتماعی، تشکیلاتی به نام دفتر بازرسی مدیر عامل و یا حراست وجود نداشته و ندارد؟! چگونه است که برای جزئی ترین تخلفات کارکنان رده پایین ، واحدهای حراست مانند مور و ملخ به شعبه محل تخلف سرازیر شده و کارمند یا کارمندان نگون بخت را برای سین جیم کردن به حراست کشانده و با تشکیل پرونده، شدیدترین برخوردهای حراستی و پلیسی با او را دارند، اما در مورد مساله حقوق قانونی و شرعی بیمه شدگان و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی که اتفاقا از آسیب پذیرترین اقشار جامعه نیز محسوب می شوند، مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی تنها به رد اتهام از زمان مدیریتی خود می پردازد و از نیروهای ناظر می خواهد اگر تخلفی صورت گرفته به این مساله ورود کنند؟! بیش از ۸ ماه از صدارت دکتر نوربخش در سازمان تامین اجتماعی می گذرد و پس از این مدت، تنها و تنها شاهد چند انتصاب محلی در این سازمان بوده ایم و بس! البته مدیر عامل این سازمان، از پرداخت مطالبات داروخانه ها نیز خبر داده است که پیشتر نیز مرتضوی و سایر مدیران تامین اجتماعی هم به تکرار این شعار پرداخته بودند و بنابراین باید گفت که پرداخت مطالبات داروخانه ها نمی تواند و نباید برای وی به عنوان یک شاخص موفقیت محسوب شود. در حوزه انتصابات، رفاقت و همشهری بودن چربش بیشتری به تخصص گرایی و تجربه مدیران در اشغال پست های مدیریتی داشته و دارد. به عنوان نمونه در دوره های پیش از دکتر نوربخش نیز، نزدیکی و همشهری بودن افراد با مدیر عامل، عامل بسیار مهمی برای انتصاب افراد محسوب می شد و این مساله در زمان دکتر نوربخش به اوج خود رسیده است.

"در نخستین روزهای شهریور ماه ۱۳۹۲، دکتر نوربخش به عنوان مدیر عامل تامین اجتماعی اعلام کرد که دولت حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان به این سازمان بدهکار است"اکنون می توان گفت که ایشان تعلق خاطر بسیاری به مدیران خراسانی و بویژه مشهدی در تامین اجتماعی داشته و دارد که بر این اساس شاید مهمترین مصداق ممکن، انتصاب محمد حسن زدا به سمت معاون فنی و درآمد این سازمان بوده است! در زمان مدیر عاملی دکتر حافظی، پست ها و مناصب مدیریتی میان لشکر یقه سفیدها تقسیم شده بود و اکنون نیز می توان تعلق خاطر دکتر نوربخش به حضور پزشکان در تامین اجتماعی را شاهد بود. براستی نتیجه این مرزبندی جغرافیایی و شغلی و تفکیکی افراد به خودی و غیر خودی در تامین اجتماعی چیست و آیا وقت آن فرا نرسیده تا شاهد خروج مدیران قجری با تفکرات واپسگرایانه از سازمان تامین اجتماعی باشیم؟ مساله اختلاس، پاداش های میلیاردی و ریخت و پاش های میلیونی توسط شاهزادگان قجری در سازمان تامین اجتماعی، فرآیند یک شب و دو شب و یک سال و دو سال اخیر نبوده و نیست. این مساله ناشی از نبود اهرم های نظارتی و کنترلی و دولتی بودن سیستم تامین اجتماعی است. متولی نظارت بر اعمال غیر قانونی مدیران در تامین اجتماعی چه ارگان و سازمانی است؟!

مدیران هوشمند، هوشمندانه می برند!

وقتی مرتضوی به سازمان تامین اجتماعی تحمیل شد، بعضی از مدیران سازمان تامین اجتماعی که اکنون بسیاری از مناصب این سازمان را اشغال کرده اند، برای اقدامات متهورانه ایشان در این سازمان هورا کشیدند و برایش دست زدند. آنها قاضی مرتضوی را تنها سوپرمن سازمان تامین اجتماعی توصیف کردند و اظهار داشتند که با لیاقت و درایت و مدیریت هوشمندانه مرتضوی بود که مطالبات میلیاردی دولت به این سازمان، بازپس گرفته شد.

این مدیران که بسیاری از آنها هنوز هم در رده های مختلف مدیریتی تامین اجتماعی حضور دارند، مدیریت قاضی سعید مرتضوی را هوشمندانه توصیف کردند و همین ها نیز اکنون مدیریت دکتر نوربخش را مدبرانه و هوشمندانه قلمداد می کنند. آنها اگر این مطالب را باور ندارند، می توانند به اظهارات گوهر بارشان که در سایت ها و رسانه های مختلف منتشر شده است مراجعه کنند. مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی بهتر است به جای فرافکنی و بازی با واژگان، به این مساله مهم و استراتژیک بپردازد که تاکنون برای حفاظت از حقوق قانونی و شرعی بیمه شدگان و مستمری بگیران این سازمان چه فعالیت ها و تلاش هایی داشته است؟ آیا تاکنون برخورد یا برخوردهایی با مدیران متخلف در تامین اجتماعی که اموال و دارایی های بیمه شدگان و مستمری بگیران را تاراج کردند صورت گرفته است؟! ایشان خوب است به این پرسش مهم پاسخ دهد چرا وقتی رسانه ها و سایت های مختلف به افشاگری در باره این مساله پرداختند، به جای بررسی این ادعاها، تلاش شد تا با برخی روش های ابتدایی بعضی از این سایت ها و روزنامه ها را با خود همسو کرده و آنها را وادار به سکوت در قبال این مسائل کند؟ در دنیای کنونی، رسانه ها مهمترین رکن اجرای دموکراسی و چشم نظارتی در هر جامعه ای محسوب می شوند.اما متاسفانه با اینکه مدیر روابط عمومی این سازمان، ادعای رسانه ای بودن دارد و عضو انجمن روابط عمومی های کشور نیز هست، به خبرنگاران و گزارشگران شاغل در سازمان تامین اجتماعی وقعی گذاشته نمی شود و پاسخ انتقادهای آنها در رسانه های گروهی، محرومیت از مزایای قانونی و برخوردهای ایذائی است!

ردپای سیاست در هیات مدیره تامین اجتماعی

اکنون هیات مدیره جدید نیز تعیین شده است. هیات مدیره ای که مانند هیات امناء این سازمان افرادی بیشتر با گرایش های سیاسی هستند تا داشتن تخصص های بیمه ای و دارا بودن سوابق بیمه ای در تامین اجتماعی! بررسی سوابق و پیشینه اعضاء کنونی هیات مدیره جدید سازمان تامین اجتماعی نشانگر ان است که به جزء یک نفر(علی حیدری)هر چهار عضو دیگر به دلیل گرایش های سیاسی خاص به عضویت هیات مدیره این سازمان انتخاب شده اند! شاید بتوان با قاطعیت اعلام کرد که فنی ترین و بیمه ای فرد این گروه، علی حیدری است که در کارنامه خود سوابق بیمه ای مانند: مسئوول بیمه بیکاری شعبه ۱۹ تامین اجتماعی تهران، کارشناس ارشد تشکیلات و روش ها(اداره کل بودجه و تشکیلات)، معاون مدیر کل و سرپرست دفتر بازرسی مدیر عامل، مدیر کل دفتر بازرسی مدیر عامل، مشاور مدیر عامل و مدیر کل دفتر هیات مدیره و مدیر عامل، معاون مدیر عامل در امور استان ها و سرپرست دفتر هیات مدیره و مدیر عامل، نائب رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت مشاور و خدمات ماشینی تامین، رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت رفاه گستر تامین اجتماعی و معاون اداری و مالی شرکت سرمایه گذاری خانه سازی ایران دیده می شود. سایر اعضاء هیات مدیره جدید سازمان تامین اجتماعی«محسن سرخو»، «علی ظفرزاده»، «عباس کبریائی زاده» و «محمد حسین مهدوی عادلی» هستند.

"از سوی دیگر کسری درآمدهای دولت دکتر روحانی تا پایان امسال به رقمی حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان می رسد"در رزومه کاری محسن سرخو، عنوان هایی مانند مدیر عامل و رئیس هیات مدیره اتحادیه تعاونی مسکن کارگران ایران، رئیس سابق سازمان فنی و حرفه ای کشور، عضو هیات اجرایی خانه کارگر، عضو چهارمین دوره شورای شهر تهران و رئیس شورای سیاسی حزب اسلامی کار وجود دارد. همچنین علی ظفر زاده که دانش آموخته علوم آزمایشگاهی و مدیریت است، پیشتر به عنوان معاون سازمان شرکت های صنعتی ایران، مدیر کل کار و امور اجتماعی خراسان، نماینده مجلس شورای اسلامی و دبیر کل جمعیت تولیدگرایان ایران اشتغال داشته است.عباس کبریائی زاده، عنوان دکترای تخصصی فارماکولوژی را در پرونده خود دارد. وی همچنین در مقاطعی استاد دانشگاه تهران، مدیر گروه اقتصاد و مدیریت دانشکده داروسازی، مدیر عامل شرکت داروسازی الحاوی و عضو هیات مدیره انجمن علمی داروسازان ایران بوده است. اما آخرین عضو هیات مدیره جدید سازمان تامین اجتماعی کسی نیست جزء محمد حسین مهدوی عادلی(فوق لیسانس اقتصاد نفت و دکترای اقتصاد)که سیاسی ترین عضو هیات مدیره تامین اجتماعی است که در رزومه کاری وی عنوان هایی مانند: استاد تمام و مدیر گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد، نماینده دولت در سازمان خصوصی سازی در دولت هاشمی رفسنجانی، نماینده موسسه بانکداری بانک مرکزی در استان خراسان، مشاور شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مدیر مسئوول مجله علمی پژوهش دانش و توسعه، استاد مهمان اقتصاد دانشگاه توهوکو(ژاپن)، رئیس دانشکده مدیریت صنعتی(وزارت صنایع)، مشاور معاون وزیر نیرو در دولت هاشمی رفسنجانی، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری توس گست، مشاور وزیر اقتصاد و دارایی در دولت خاتمی، مشاور معاون وزیر نفت در دولت خاتمی، رئیس دانشکده امور اقتصادی وزارت اقتصاد، عضو شورای پژوهشی وزارت اقتصاد، عضو هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران(وزارت اقتصاد)، مدیر عامل موسسه فرهنگی هنری خراسان، معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، رئیس پژوهشکده اقتصاد انرژی(وزارت نفت) و عضو شورای پژوهشی اتاق بازرگانی ایران دیده می شود. آنچه در این ترکیب جدید وجود دارد رد پای سیاست بازانی است که به واسطه ارتباطات فکری و جناحی بسیار نزدیک با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی توانسته اند این مناصب و پست ها را به خود اختصاص دهند! جزء علی حیدری که سابقه فعالیت مستمر در سازمان تامین اجتماعی را در پیشینه کاری خود ثبت و ضبط کرده است، بی شک می توان با قاطعیت اعلام کرد که با ترکیب هیات مدیره اعلام شده از سوی مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی، این تئوری که سیاست پیشگی و فراجناحی بودن جایی در این سازمان بیمه ای نداشته و ندارد، تنها شعاری بیش نیست.

در واقع تا زمانیکه بیمه شدگان و کارگران از یکسو همراه با کارفرمایان از سوی دیگر به عنوان صاحبان اصلی سازمان تامین اجتماعی از سوی دولت شناخته نشوند، شاهد هیچ تغییر اساسی، بنیادین و جدی در سازمان تامین اجتماعی نخواهیم بود و بنابراین شاهد این مساله هستیم که شاهزادگان قجری با افکار پوسیده خود، تصمیم هایی اتخاذ کنند که نمود عملی و عینی آن منتج به چنین فجایعی در این سازمان می شود و مرتضوی هایی نیز بروز خواهند کرد که اموال بیمه شدگان و مستمری بگیران را به تاراج برده و می برند.