یک بام و دو هوای سیاست فرانسه در ایران

مکرون رییس‌جمهور فعلی فرانسه

با وجودی که مقامات سیاسی فرانسوی از ابتدای آشنایی خود با ایران‌زمین روابط نسبتا گرمی با دربار و دولت‌های ایران داشتند و همانند دول استعمارگر انگلیس و روسیه، ایران را به اشغال نظامی درنیاوردند اما از بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و اعلام سیاست خارجی نه شرقی نه غربی، رنگ عوض کردند و به تاسی از مقامات ایالات متحده، سیاست‌های غیر دوستانه‌ای علیه ملت و دولت ایران به کار بستند با این حال در این رفتار هم ثابت نماندند و نیم‌نگاهی به بهبود روابط دیپلماتیک با ایران داشته‌اند.

به گزارش ایسنا، امروز ۳۰ فروردین ماه سی و پنجمین سالروز از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و فرانسه در سال ۱۳۶۷ است.

فرانسه کشوری با یک سوم وسعت سرزمینی و ۲۰ میلیون نفر کمتر از جمعیت ایران، در غرب قاره اروپا قرار دارد. این کشور کنترل بخش جنوبی یکی از مهمترین شاهراه‌های آبی جهان به نام کانال مانش را در اختیار دارد. این کشور از شمال و غرب در محاصره دریای شمال، دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس است و همین مسئله موجب توسعه این کشور در حمل و نقل دریایی و تبدیل شدن به دومین قدرت دریایی پیشرفته در این قاره است.

فرانسه عهد صفوی

همزمان با افزایش سفرهای تجار و بازرگانان اروپایی به مشرق زمین، بازرگانان و سیاستمداران فرانسوی نیز همچون مقامات انگلیس، بلژیک، اتریش و آلمان از صدها سال قبل راه خاورمیانه و ایران را در پیش گرفتند و با مقامات سیاسی و اقتصادی وقت کشورمان طرح دوستی ریختند که البته این روابط در طول تاریخ با فراز و فرودهای فراوانی روبرو بود.

در زمان صفویه گردشگران فرانسوی با سفر به ایران و پس از بازگشت به کشورشان دیده‌های‌شان از ایران و مهمان‌نوازی مردم آن دیار را به اطلاع سایر هموطنان‌شان رساندند و بدین نحو بر  تعداد سفرهای گردشگری و سیاسی به ایران افزودند.

اولین قرارداد سیاسی بین ایران و فرانسه نیز در دوران حکومت صفویان بر ایران و در دوره سلطنت شاه سلطان حسین در ایران و  دوره پادشاهی لوئی چهاردهم در فرانسه امضا شد.

فتحعلی خان صدراعظم وقت ایران و میشل رایزن فرانسه در عثمانی که به ایران سفر کرده بود در شهریور۱۰۸۷ پیمان بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین دولتین ایران و فرانسه را امضا کردند. بر اساس این پیمان که یک ماده و ۳۱ تبصره داشت، امتیازات ویژه‌ای به طرف فرانسوی داده شد.

"این کشور کنترل بخش جنوبی یکی از مهمترین شاهراه‌های آبی جهان به نام کانال مانش را در اختیار دارد"مفاد این پیمان شباهت زیادی به قانون قضاوت کنسولی معروف به قانون کاپیتولاسیون داشت.

بر اساس این پیمان رسیدگی به اختلافات بین دو فرانسوی در ایران بر عهده کنسول فرانسه بود و در صورت اختلاف بین شهروندان فرانسوی و ایرانی در خاک ایران، قاضی ایرانی مشروط به حضور کنسول فرانسه حق رسیدگی به اختلافات، تخلفات و جرائم را پیدا می‌کرد. طبق این قانون در صورت اختلاف فرانسویان با دیگر خارجیان در ایران، دستگاه قضایی و قضات ایرانی حق دخالت نداشتند.

با سقوط سلسله صفوی روابط ایران و فرانسه به مدت ۶۰ سال متوقف شد. تا این‌که لویی شانزدهم در بهمن ۱۱۶۱ کنت دوفربه را به ایران فرستاد تا مانع اتحاد ایران، روسیه و اتریش شود و ایران را هم‌پیمان پادشاهی عثمانی کرد تا نیرویی قدرتمند در برابر دشمنی خونریز به نام امپراتوری روسیه به وجود آورد اما در آن زمان، جنگ‌های داخلی بعد از سقوط کریم خان زند در ایران به اوج رسیده بود و دوفربه نتوانست با ایران هیچ قراردادی امضا کند. شش سال بعد هم فرانسه درگیر انقلاب شد و باز هیچ ارتباطی بین ایران و فرانسه شکل نگرفت.