گلیم‌بافی، هنری که گذر زمان بر ارزش آن می‌افزاید

ایسنا/خراسان رضوی درحالی‌که بسیاری از ما فقط به امید رونق تولید با حرکت چرخ کارخانجات صنعتی بزرگ و نیمه بزرگ همراه هستیم تا تولیدات و اشتغال‌زایی زیادی را به همراه داشته باشند، اما فعالیت‌های دیگری همچون صنایع دستی را به فراموشی سپردیم.

ساخته دست یک هنرمند که با خلاقیت خود اثری را خلق می‌کند و می‌تواند مشتریان زیادی در منطقه، کشور و حتی خارج کشور داشته باشد و در واقع توجه به صنایع‌دستی می‌تواند به رونق تولید و حتی ارزآوری کمک شایانی داشته باشد.

تولیدات هنرمندان در عرصه فرت‏‌بافی، گلیم، جاجیم، حوله‌بافی سنتی، پاپوش‌های سنتی، رودوزی‌های سنتی، معرق‌کاری و بسیاری دیگر از صنایع‌دستی هستند که از آن‌ها غفلت شده است، متاسفانه بسیاری اقتصاد را تنها در فعالیت چند کارخانه و افزایش تولیدات می‌دانند، حال آنکه از دیر زمان زنان و مردان این سرزمین با سرپنجه‌های هنرمند خود کالاهایی مثل قالی و گلیم و... تولید می‌کرده‌اند که هنوز هم طرفداران خاص خود را دارد و توجه به این محصولات ارزشمند می‌تواند نقش مهمی در رونق تولید داشته باشد.

فاطمه وطن‌پرست‏‌نامقی کارآفرین و هنرمند گلیم‌باف در کوهسرخ است که از سالها قبل با احیای این هنر که در بین سایر صنایع‌دستی دارای قدمتی بالاست و به‌گونه‌ای نخستین زیرانداز دستباف بشر محسوب می‌شود، قدم در مسیر کارآفرینی گذاشته و به موفقیت‌هایی دست‌یافته است. این هنرمند گلیم‌باف اهداف بزرگی برای توسعه گلیم‌بافی منطقه دارد.

وی در گفت‌وگویی با ایسنا با بیان این‏که گلیم‌بافی هنر مادربزرگ و مادرم است که توانستم آن را دوباره احیا کنم و از این امر خوشحالم؛ عنوان کرد: چند سالی خیاطی می‌کردم ولی مدت ۱۵ سال با توجه به ارزش گلیم و زنده نگه‌داشتن این هنر بیشتر وقتم را به گلیم‌بافی و آموزش این هنر به هنرمندان گذاشتم تا زنده بودن آن را احساس کنیم.

وی با بیان این‏که گرچه رسیدن به این مرحله برای من و دوستانم بسیار ناهموار بود ولی از این‏که می‌توانیم از طریق بافت گلیم اصالت و فرهنگ منطقه را به دیگران ارائه دهیم احساس رضایت می‌کنیم، عنوان کرد: گلیم‌بافی گرچه مربوط به شمال کشور و شهرستان‌های جنوب استان بوده ولی در برخی شهرها مانند کوهسرخ این هنر بیشتر رونق داشته به‌گونه‌ای که گلیمی که مادربزرگ خودم بافته و در اختیار دارم عمری حدود ۸۰ سال دارد که استادم نتوانست قیمتی برای آن تعیین کند.                                                    

وی که تاکنون۱۵۰ علاقه‌مند به این هنر را آموزش داده است، تصریح کرد: در صنایع‌دستی بیشترین علاقه‌مندی مربوط به گلیم‌بافی است.

وطن‌پرست با اشاره به این‏که گلیم‌بافی گرچه همچون هنر فرش دستباف است و گذر زمان به ارزش این کالا می‌افزاید، گفت: فرش دستباف تار آن از نخ و پودش از پشم است ولی در گلیم از موی بز برای چله گلیم (تار) استفاده می‌کنند و از پشم برای پود تا کیفیت بالا و ماندگاری آن دوچندان باشد.

وطن‌پرست با بیان این‏که تمام تولیدات گلیم در گذشته با دستان توانمند هنرمندان مهیا می‌شد، گفت: پشم گوسفندان را به‌خوبی شستشو و سپس به نخ تبدیل می‌کردند و بارنگ‌های طبیعی آن‌ها را رنگ می‌دادند به‌گونه‌ای که گلیم‌های قدیمی گرچه تاکنون بسیار شسته شده ولی رنگشان تغییر نکرده، ولی اکنون تهیه نخ با دستگاه و رنگ‌های شیمیایی است که از کیفیت کار می‌کاهد، ولی تلاش کردم تا بتوانم بهترین نخ و رنگ را در تولید استفاده کنم تا همچون کارهای گذشتگان عمر طولانی داشته باشد.

وی با اشاره به این‏که متأسفانه از هنرمندان آن زمان دیگر خبری نیست، گفت: گلیمی خوب است که رنگرزی آن گیاهی باشد.

""پرز" زیاد داشته و عیب سره و کجی هم نداشته باشد.وی بابیان این‏که تأمین نخ باکیفیت از مهمترین مشکلات هنرمندان این رشته است، گفت: بافنده‌ها سرپرست خانوار هستند"وقتی الیاف طبیعی و رنگرزی گیاهی باشد، در درازمدت عوارض پوستی ایجاد نمی‌کند. "پرز" زیاد داشته و عیب سره و کجی هم نداشته باشد.

وی بابیان این‏که تأمین نخ باکیفیت از مهمترین مشکلات هنرمندان این رشته است، گفت: بافنده‌ها سرپرست خانوار هستند. خداوند توفیق داده تا زمینه‌ای فراهم شود که خانم‌ها بتوانند در خانه کار کنند و در ضمن بتوانند به تربیت فرزند نیز رسیدگی کرده و به امور خانواده برسند، برای همین خانم‌ها از «بافندگی» خیلی استقبال کرده‌اند.                                                    

این هنرمند گلیم‌باف افزود: بسیاری از هنرمندان تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد هستند با حمایت‌های همسرم توانسته‌ام مواد اولیه را برایشان تأمین کرده تا منبع درآمدی برای آن‌ها مهیا شود.

وطن‌پرست عنوان کرد: گرچه فروش زیادی نداشتیم و بیشتر تولیدات سفارشی بوده، ولی کارمان موردپسند قرارگرفته و حتی برای خارج از کشور ارسال‌شده است، ولی نتوانسته‌ایم تولید کلی داشته باشیم و امیدوارم روزی با تولید بیشتر و بازار فروش خوب منبع درآمدی برای هنرمندانی که به این شغل نیاز دارند و هزینه‌های زندگی‌شان را تأمین می‌کنند، محقق شود.

وی افزود: نقشه و طرح گلیم‌ها همه از خلاقیت و ایده‌های خودم است که چندین طرح را باهم ادغام کرده و بافت می‌زنم و بچه‌هایی که ذهنی نمی‌توانند کار کنند برایشان نقشه تهیه می‌کنم تا راحت‌تر باشند.

وی با اشاره به این‏که گلیم با نقش برجسته و صاف توانسته‌ایم تولید کنیم، گفت: امیدواریم مکانی توسط شهرداری و یا میراث فرهنگی مهیا شود تا بتوانیم محصولات هنرمندان را به فروش برسانیم.

وطن‌پرست عنوان کرد: هم‌اکنون برای راه‌اندازی این هنر سرمایه‌ای حدود۵۰ میلیون تومان نیاز است که دستگاه و نخ خریداری کنیم در صورتی‌که در گذشته تهیه یک دستگاه ۲ میلیون تومان هزینه داشت، گرچه مشکلات هزینه‌های بالا بر دوش هنرمندان است، که بازار فروش بر مشکلات آن‌ها نیز می‌افزاید به‌گونه‌ای که وقتی کارها انباشته می‌شود، پله به پله باید مشکلات را برطرف کنیم.

این هنرمند یکی از مشکلات اصلی بافندگان گلیم را عدم همکاری بین بخشی توسط ارگان‌های مختلف از صنایع‌دستی عنوان کرد و گفت: بیشترین حمایت برای خرید از طرف شهرداری و میراث فرهنگی داشته‌ایم در صورتی‌که تمامی ارگان‌ها برای اهدای جوایز از این محصولات که بسیار ماندگار و با ارزش است می‌توانند استفاده کنند.

وی ابراز کرد: متأسفانه اعطای تسهیلات تاکنون به این هنرمندان که تمامی شرایط اعطای تسهیلات را دارند، بسیار اندک بوده است.

گلیم‌بافی از کارهای کسب درآمد برای زنان است، اما باید برای رشد و توسعه هنر زیبا و ارزشمند آن حمایت‌های جدی از سوی مردم و مسئولان صورت گیرد؛ همچنین با توجه به شرایط فعلی بازار به نظر می‌رسد مسئولین میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و شهرداری باید نسبت به بازاریابی برای عرضه و فروش گلیم‌های تولیدی اقدامات لازم را انجام داده تا شرایط مالی هنرمندان این حرفه نیز بهتر شود.

شکی نیست که صنایع‌دستی می‌تواند هم اشتغال‌زا باشد و هم درآمدزا و به ارزآوری کشور کمک کند به ‌شرط آن‏که طرح و برنامه‌ریزی دقیقی برای بازاریابی و صادرات این کالاها داشته باشیم و رفع مشکلات هنرمندان نه در حرف که در عمل صورت گیرد.

انتهای پیام