دادگاه بین‌المللی لاهه در باره جنایت جنگی در اوکراین تحقیق می‌کند

۱۲ روز از جنگ روسیه علیه اوکراین می‌گذرد. شمار قربانیان غیرنظامی فزونی یافته و تأسیسات غیرنظامی به طور فزاینده‌ایی تحت بمباران نیروهای هوایی و زمینی روسیه قرار گرفته‌اند و این امر می‌تواند جنایات جنگی محسوب شود.

عفو بین‌الملل ارتش روسیه را به "حمله‌های بی‌رویه" در اوکراین متهم می‌کند. این سازمان بخشی از حملات روسیه به غیرنظامیان و زیرساخت‌های اوکراین را مستند کرده است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین حملات موشکی روسیه به مناطق غیرنظامی را جنایت جنگی ارزیابی کرده است. به اعتقاد او، ارتش روسیه دست کم با حمله هوایی به میدان آزادی خارکیف جنگی مرتکب شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در اینستاگرام بپیوندید

روز چهارشنبه دوم مارس دادگاه بین‌المللی لاهه (ICC) نیز اعلام کرد، تحقیقاتی را برای تعیین این که آیا اوکراین صحنه جنایات جنگی یا جنایات علیه بشریت است، آغاز خواهد کرد.

کریم احمد خان، دادستان کل دادگاه لاهه در بیانیه‌ای گفت، "دلایل منطقی" برای آغاز چنین تحقیقاتی وجود دارد و جمع‌آوری شواهد نیز آغاز شده است.

فرق جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت 

جنایات جنگی با معیارهای بین‌المللی مشخصی تعریف می‌شود و نباید آن را با مفاهیمی چون جنایت علیه بشریت اشتباه گرفت.

جنایات جنگی نقض جدی قوانین بین‌المللی در طول یک درگیری است. این اصطلاح دقیقاً در اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی تعریف شده که از کنوانسیون‌های ژنو در سال۱۹۴۹ گرفته شده و بر اساس آن افراد، مسئول اعمال یک دولت یا ارتش شناخته می شوند.

"دفتر جلوگیری از نسل‌کشی و مسئولیت حفاظت سازمان ملل" بین جنایات جنگی، نسل کشی و جنایات علیه بشریت تفاوت قائل می‌شود.

جنایات جنگی جرایمی هستند که در جریان درگیری‌های داخلی یا جنگ بین دو کشور مرتکب می‌شوند.

نسل کشی و جنایات علیه بشریت در زمان صلح یا در جریان اعمال خشونت  نیروهای نظامی علیه گروه‌هایی از افراد غیرمسلح هم امکان‌پذیر است.

فهرست اعمالی که می‌توان آنها را به عنوان جنایات جنگی تعریف کرد طولانی است.

"این سازمان بخشی از حملات روسیه به غیرنظامیان و زیرساخت‌های اوکراین را مستند کرده است.ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین حملات موشکی روسیه به مناطق غیرنظامی را جنایت جنگی ارزیابی کرده است"گروگان‌گیری، کشتار خودسرانه، شکنجه، رفتار غیرانسانی با اسیران جنگی یا مجبور کردن کودکان به عملیات‌های رزمی تنها برخی از بارزترین نمونه‌های آن هستند.

مارک کرستن از "دانشکده مطالعات جهانی و سیاست عمومی مانک"  در دانشگاه تورنتو کانادا به پیچیدگی تعریف مفهوم جنایت‌های جنگی اشاره می‌کند و می‌گوید: «حمله به شهرها یا روستاها، بمباران خانه‌ها یا مدارس، حتی کشتن غیرنظامیان همه اینها اگر توجیه نظامی داشته باشند، همیشه جنایت جنگی محسوب نمی‌شوند. اما همین اعمال می‌توانند مصداق جنایت جنگی باشند، اگر منجر به ویرانی و تلفات غیرضروری شوند.»

به گفته مقامات اوکراینی تا کنون بیش از ۲ هزار نفر جان خود را در جریان حملات روسیه از دست داده‌اند

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

حقوق بین‌المللی بشردوستانه که برای "روش‌های بشردوستانه برای محدود کردن اثرات مخاصمات مسلحانه" تلاش می‌کند، سه اصل "تناسب، محافطت و تمایز" را برای تعیین اینکه جنایت جنگی توسط یک فرد یا ارتش انجام شده، ایجاد کرده است.

مارک کرستن در گفت و گو با دویچه وله در تعریف اصل تناسب با یک مثال توضیح می‌دهد: «اگر یک سرباز کشته شود، نمی‌توان کل شهر را برای تلافی آن بمباران کرد.»

اصل محافظت، طرفین درگیر را ملزم می‌کند که از آسیب به افراد غیرنظامی جلوگیری کنند یا آن را به حداقل برسانند. حقوق بین‌المللی بشردوستانه از کسانی که در جنگ‌ها مشارکت نمی‌کنند، مانند غیرنظامیان محافظت می‌کند. 

اصل تمایز نیز می‌گوید، همیشه باید تلاش کرد تا بین افراد غیرنظامی و متخاصم تفکیک قائل شد.

کرستن ضمن اشاره به دشواری این تفکیک به سربازانی اشاره می‌کند که به صورت افراد غیرنظامی عمل کنند. شناسایی این افراد و ارتباط آنها با یک دولت یا یک ارتش به آسانی امکان پذیر نیست.

ضرورت سرعت تحقیقات پیرامون جنایت‌های جنگی

زمانی که دادستان‌های دادگاه جنایی بین‌المللی لاهه دلیلی برای این باور داشته باشند که ممکن است روسیه در اوکراین جنایت جنگی مرتکب شده باشد تحقیقاتی را باید بلافاصله برای یافتن اسناد و شواهد آغاز کنند تا افراد مسئول آن جنایات معرفی شوند.

مارک کرستن از دانشگاه تورنتو تاکید می‌کند، سرعت عمل در تحقیقات جنایت جنگی ضروری است زیرا شواهد را می‌توان غیرقابل استفاده یا ناپدید کرد و یا شاهدان دیگر در دسترس نباشند، آن وقت برای دادستان‌ها دشوار است که با موفقیت در مورد جنایات جنگی احتمالی تحقیق کنند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  جمعه ۴ مارس (۱۳ اسفند)؛ ورود گروهی از پناهجویان اوکراین که موفق شده‌اند خود را با کشتی به ایساچا در رومانی برسانند؛ به گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت طی هشت روز جنگ یک میلیون و ۲۵۰هزار نفر از اوکراین خارج شده‌اند. این سازمان اعلام کرده که ۶۷۲هزار نفر از اوکراین به لهستان، ۱۹۴هزار نفر به مولداوی و ۱۳۳ هزار نفر به مجارستان گریخته‌اند.

  بیش از ۱۸هزار نفر در این میان وارد خاک آلمان شده‌اند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  مجلس عالی اوکراین روز پنجشنبه به اتفاق آرا "محدودیت‌های استفاده از سلاح گرم توسط مردم غیرنظامی برای دفع تجاوز نظامی روسیه و یا کشورهای دیگر" را لغو کرد. این تصمیم مجلس عالی اوکراین به غیرنظامیان اجازه می‌دهد به "نظامیان روس" شلیک کنند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  انفجار و آتش‌سوزی در شهر کوچک بورودیانکا در نزدیکی کی‌یف، پایتخت اوکراین؛ غروب چهارشنبه دوم مارس در هفتمین روز حمله نیروهای روسیه به اوکراین چند ساختمان در این شهر مورد اصابت موشک‌های روسی قرار گرفتند. تعداد زیادی از خودروها و تجهیزات نظامی و تانک‌های روسی در صفی ۶۵ کیلومتری در فاصله کمی از پایتخت اوکراین قرار گرفته‌اند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  نمای هوایی از ساختمان مسکونی در شهرک بورودیانکا در حومه کی‌یف که روز پنجشنبه ۳ مارس (۱۲ اسفند) در پی حملات هوایی روسیه تخریب شده است؛ روز پنجشنبه یک عضو هیأت مذاکره‌کننده اوکراینی گفت که دور دوم مذاکرات برای برقراری آتش‌بس با روسیه به نتیجه مورد نظر اوکراین نرسیده است اما طرفین در مورد ایجاد کریدور انسان‌دوستانه برای خروج غیرنظامیان و همچنین بر سر برگزاری سومین دور از مذاکرات به توافق رسیده‌اند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  در تصویر بالا که چهارشنبه ۲ مارس در گورنکا، در حومه کی‌یف، گرفته شده زنی دیده می‌شود که در جلوی خانه‌هایی که بر اثر حمله هوایی روسیه آسیب دیده‌اند، گریه می کند.

  "این سازمان اعلام کرده که ۶۷۲هزار نفر از اوکراین به لهستان، ۱۹۴هزار نفر به مولداوی و ۱۳۳ هزار نفر به مجارستان گریخته‌اند"

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  ویرانه پلی در نزدیکی کی‌یف - شبه‌نظامیان محلی به پیرزنی در عبور از این پل که توسط توپخانه روسیه در حومه کی‌یف ویران شده است کمک می‌کنند. نیروهای روسیه حملات خود را به شهرهای شلوغ اوکراین تشدید کرده‌اند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین این حملات را ”یک کارزار تروریستی آشکار“ توصیف کرد.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  تخریب یک خانه مسکونی پس از حمله هوایی نیروهای روسیه در هورنکا. سازمان ملل متحد اعلام کرده که به دست‌کم ۱،۵ میلیارد یورو برای کمک به جنگ‌زدگان اوکراین نیاز دارد.

  بر اساس ارزیابی دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل، ۹۸۰ میلیون یورو از این مبلغ برای تامین نیازهای داخل اوکراین و ۴۹۲ میلیون یورو برای جنگ‌زدگان اوکراینی در نظر گرفته شده است.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  تصویری از اوکراینی‌های خارج از کشور که برای دفاع و جنگیدن با نیروهای روسی به وطن خود بازمی‌گردند. همزمان بسیاری شهروندان اوکراینی، به ویژه زنان و کودکان در حال فرار به سمت لهستان هستند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  حملات نیروهای جدایی‌طلب هوادار روسیه به شهر هورلیفکا؛ بسیاری از خانه‌های مسکونی ویران شدهاند. در داخل یک آپارتمان آسیب‌دیده در محوطه مسکونی، مردم در میان آوار به دنبال وسایل ضروری خود می‌گردند.

  "تعداد زیادی از خودروها و تجهیزات نظامی و تانک‌های روسی در صفی ۶۵ کیلومتری در فاصله کمی از پایتخت اوکراین قرار گرفته‌اند"شهر هورلیفکا در استان دونتسک اوکراین واقع شده که تحت کنترل جدایی طلبان است.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  مردی از کنار بقایای وسایل نقلیه نظامی روسیه در بوچا، در نزدیکی کی‌یف عبور می‌کند. روسیه روز سه شنبه گلوله باران خارکیف، دومین شهر بزرگ اوکراین را تشدید کرد و بسیاری از اهداف غیرنظامی را در آنجا درهم کوبید. بنا به ارزیابی کمیساریای عالی امور پناهندگان، انتظار می‌رود که ۴میلیون نفر در این جنگ آواره شوند و این احتمالا بزرگترین بحران آوارگی در اروپا طی قرن حاضر خواهد بود.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  اولین گروه پناهجویان از اوکراین در دوشنبه اول مارس به ایستگاه اصلی قطار برلین رسیدند. پایتخت آلمان و نیز شهرهای دیگر این کشور برای پذیرش پناهجویان اعلام آمادگی کرده‌اند.

  دولت‌های زیادی در سراسر جهان همچنان در تلاش هستند تا شهروندان خود را که در میان تهاجم مسلحانه روسیه و بحران انسانی فزاینده گرفتار شده‌اند، از اوکراین خارج کنند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  نمایی از ساختمان ایستگاه پلیس منطقه‌ای آسیب دیده پس از حمله موشکی روسیه در خارکیف در چهارشنبه دوم مارس. خدمات اورژانس اوکراین اعلام کرد تهاجم روسیه تاکنون به کشته شدن دست‌کم ۲۰۰۰ شهروند اوکراینی منجر شده و صدها ساختمان مسکونی و عمومی، وسایل نقلیه، بیمارستان و کودکستان تخریب و نابود شده‌اند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  مردم و ساکنان شهرهای مختلف اوکراین خود را برای تهاجم نظامی نیروهای روسیه آماده می‌کنند. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که از آغاز تهاجم نظامی به اوکراین ۴۹۸ سرباز روسی کشته و ۱۵۹۷ سرباز دیگر زخمی شده‌اند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  چهارشنبه دوم مارس؛ یک نظامی اوکراینی در میدان مرکز کی‌یف نگهبانی می‌دهد. رهبر اوکراین تشدید حملات روسیه به شهرهای شلوغ را به عنوان یک ”کمپین تروریستی آشکار“ محکوم کرد، در حالی که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی خود هشدار داد که اگر رهبر روسیه "بهایی" را برای این تهاجم نپردازد، تجاوز تنها به یک کشور محدود نخواهد ماند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  بیمارستان اوخمادت در کی‌یف؛ کودکان و زنان بیمار به همراه نوزادان تازه متولد شده در زیرزمین بیمارستان پناه گرفته‌اند.

  " فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین ویرانه پلی در نزدیکی کی‌یف - شبه‌نظامیان محلی به پیرزنی در عبور از این پل که توسط توپخانه روسیه در حومه کی‌یف ویران شده است کمک می‌کنند"بسیاری از مردم شهر نیز از ترس حملات هوایی و زمینی نظامیان روس در ایستگاه‌های مترو به سر می‌برند. کاروان طولانی از تانک‌ها و سایر وسایل نقلیه روسیه به نزدیکی کی‌یف رسیده‌اند و پایتخت اوکراین را تهدید می‌کنند.

• فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین

  مجمع عمومی سازمان ملل متحد چهارشنبه ۲ مارس (۱۱ اسفند) در یک جلسه تاریخی تهاجم روسیه به اوکراین را با اکثریت قریب به اتفاق آراء محکوم کرد و خواستار خروج فوری همه نیروهای نظامی روسی از اوکراین شد. کشورهای عضو این سازمان با ۱۴۱ رأی موافق، ۳۵ رأی ممتنع و ۵ رأی مخالف، قطعنامه در این باره را تصویب کردند. روسیه، کره شمالی، سوریه، بلاروس و اریتره به این قطعنامه رأی منفی دادند. رأی ایران و چین ممتنع بود.