حلاّج ؛ روح زمانۀ ما،علی میرفطروس - Gooya News

* تجربۀ خونین سال های اخیر،شخصیّتِ حلاّج را از سایه سارِ اعصار بیرون کشیده و بازاندیشی در بارۀ زندگی، عقاید و قتل فجیعِ وی را از اهمیّت تازه ای برخوردار کرده است.

* بعد از حملۀ تازیان،ایرانیان اگرچه در جغرافیای اسلام زیستند،امّا در جهان ایرانی(عصر ساسانی)نیز تنفّس کردند.آنهمه «ساقی‌نامه»ها و «رُباب نامه»ها متأثر از آئین‌های ایرانیِ پیش از اسلام اند که «روح اسلام» از آنها گریزان وُ بیزار است.

* عصر حلاّج عصر شدیدترین منازعات فکری و مجادلات مذهبی بود و آنهمه می توانست بر عقاید وی تأثیر داشته باشد.

***

در اردیبهشت ماه امسال،۴۵ سال از نخستین چاپ کتاب«حلّاج» می گذرد.این کتابِ کوچک،حاصل کارِ دانشجوی جوانی بود که کنجکاوی ، شور و شراره های دوران شباب را در شخصیّتِ شعله ورِ حلاّج آمیخته بود.

عدم بضاعت آن «دانشجوی جوان» در مراجعه به متون و منابع اساسی تر ، از جمله تحقیق درخشان استاد لوئی ماسینیون(Louis Massignon) [۱] و استفاده از برخی واژگان غیر دقیق،به خصلتِ محقّقانۀ کتاب آسیب رسانده بود،هم از این رو، «دانشجوی جوان»ضمن تأکید بر اینکه «هر کارِ فردی کمبود ها و ضعف های خود را دارد» کتابش را «فقط مقدّمه»ای در زندگی و عقاید حلّاج دانسته بود. (حلّاج،اردیبهشت۱۳۵۷،ص ۷).