بایدن می‌گوید تا عادی‌سازی رابطه اسرائیل و عربستان سعودی، «راهی طولانی» در پیش است

رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با شبکه خبری سی‌ان‌ان که روز یک‌شنبه ۱۸ تیر پخش شد، گفت که به باور او، «سعودی‌ها مشکل چندانی با اسرائیل ندارند» اما تا اجرای کامل توافق عادی‌سازی بین طرفین، «راهی طولانی در پیش است».

اجرای کامل این توافق از سوی عربستان سعودی منوط به یک پیمان دفاعی و همکاری واشینگتن با ریاض برای برخورداری از یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی عنوان شده است.

جو بایدن دلایل گوناگونی را برای عدم تحقق فوری این توافق عادی‌سازی برشمرده و تأکید کرده، «هنوز کلی حرفِ نزده باقی مانده است».

او در گفت‌وگو با برنامه «جی‌پی‌اس» با اجرای فرید ذکریا، به طور تلویحی به گزارش‌های متعددی اشاره کرد که در ماه‌های اخیر در ارتباط با شروط عربستان سعودی برای عادی‌سازی رابطه با اسرائیل منتشر شده‌است.

بیشتر در این باره:

هفت نکته در حاشیه سفر وزیر خارجه آمریکا به عربستان سعودی

گزارش روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحرونوت و روزنامه آمریکایی وال‌استریت جورنال حاکی بود که ریاض برای گام گذاشتن در مسیر صلح با اسرائیل، خواهان موافقت آمریکا با برخورداری دولت سعودی از یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی است و ابراز تمایل کرده که طرح هسته‌ای در عربستان، از سوی خود آمریکا عملی شود.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هفت ماه پیش در پی بازگشت به قدرت تأکید کرد که هدف مهم او دراین دوره، گسترش «پیمان‌های صلح ابراهیم» و درصدر آن، دستیابی به توافق صلح و عادی‌سازی رابطه با عربستان سعودی است.

اما ییسرائل کاتز، وزیر انرژی اسرائیل و عضو ارشد حزب حاکم لیکود، به تازگی گفت که کشورش به قیمت برخورداری عربستان از برنامه هسته‌ای غیرنظامی حاضر به عادی‌سازی رابطه با دولت ریاض نیست.

اسرائیل که خود از چند دهه پیش مظنون به داشتن برنامه هسته‌ای با توان نظامی است و عضو پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای نیست، اصولاً با دستیابی کشورهای منطقه به‌ویژه کشورهای عربی و اسلامی به برنامه هسته‌ای مخالف است و بر سر این اصل، از دو دهه پیش نیز با جمهوری اسلامی ایران وارد مناقشه جدی شده است.

با این حال، مقامات ارشد آمریکایی مانند جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه، در سفرهای اخیر خود به عربستان سعودی در مورد احتمال دستیابی اسرائیل و سعودی به توافق عادی‌سازی رابطه مذاکره کردند.

بیشتر در این باره:

وزیر انرژی اسرائیل با برنامه هسته‌ای عربستان مخالفت کرد

براساس گزارش‌های رسانه‌ها در غرب، عربستان سعودی در شرط دیگر خود برای ورود به مسیر عادی‌سازی رابطه با اسرائیل، خواهان یک معاهده امنیتی با آمریکا شده است.

جو بایدن در گفت‌وگوی اخیر خود با سی‌ان‌ان یادآوری کرد که هم‌زمان با سفر سال گذشته او به ریاض، عربستان سعودی حریم هوایی کشورش را به روی همه پروازهای مسافربری گشود و اسرائیل نیز از این امکان برخوردار شد.

آقای بایدن در آستانه سفر به سه کشور اروپایی از جمله برای شرکت در اجلاس سران ناتو در لیتوانی در خصوص جنگ روسیه در اوکراین، با سی‌ان‌ان گفت‌وگو کرد. او در توقفی در بریتانیا با نخست‌وزیر و پادشاه جدید آن کشور دیدار خواهد کرد.

کابینه نتانیاهو با حضور برخی از «افراطی‌ترین» سیاستمداران اسرائیل

رئیس‌جمهور آمریکا در این گفت‌وگوی تازه با سی‌ان‌ان ضمن اشاره به ترکیب حکومت کنونی اسرائیل گفت که به باور او، برخی از اعضای کابینه کنونی نتانیاهو، «افراطی‌ترین» سیاستمداران اسرائیلی هستند که او از دوران گلدا مئیر تا کنون به‌چشم دیده است.

دولت بنیامین نتانیاهو ائتلافی از حزب لیکود با چند حزب به‌شدت راست‌گرا و مذهبی است و رسانه‌های اسرائیل نیز آن را ترکیبی به‌شدت راست افراطی که در دولت‌های این کشور سابقه نداشته، نامیده‌اند.

گلدا مئیر، نخست‌وزیر اسرائیل در اواخر دهه شصت میلادی و اوایل دهه هفتاد میلادی قرن بیستم که رهبر حزب میانه «کارگر» بود، با جو بایدن که در آن دوره وارد عرصه سیاست آمریکا شد، دیدار کرده بود. آقای بایدن همواره به مراودات خود با سیاستمداران قدیمی اسرائیل مانند خانم مئیر اشاره کرده است.

بیشتر در این باره:

«عادی‌سازی» رابطه اسرائیل و عربستان؛ رهبران دو کشور دوبار تلفنی گفت‌و‌گو کردند

آقای بایدن در مصاحبه تازه با سی‌ان‌ان ضمن اشاره به برخوردهای مرگبار دوره اخیر میان اسرائیل و فلسطینیان در کرانه باختری، از دولت اسرائیل انتقاد کرد.

جو بایدن دو ماه پیش در انتقاد تلویحی از برنامه بنیامین نتانیاهو برای تغییرات دستگاه قضایی اسرائیل و ابراز نگرانی از اثرات آن بر دموکراسی این کشور متحد آمریکا، گفته بود «فعلاً» برنامه‌ای برای دعوت از آقای نتانیاهو و دیدار با او ندارد.

این اولین بار در چند دهه است که رئیس‌جمهور آمریکا در شش ماه اول کار یک نخست‌وزیر اسرائیل او را به کاخ سفید دعوت نکرده است.

بنیامین نتانیاهو به اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا واکنش نشان نداده اما به گزارش جروزالم پست، دانی دنون، عضو حزب لیکود، شامگاه یک‌شنبه در توئیتی نوشت که سیاست دولت اسرائیل «تنها توسط دولت اورشلیم که منتخب دموکراتیک مردم کشور است، تعیین می‌شود».

به نوشته روزنامه یدیعوت آحرونوت، بنیامین نتانیاهو به جای تمرکز بر تلاش برای دعوت شدن از سوی آمریکا و در شرایطی که رهبران دولت‌های اروپایی نیز در زمینه انتقاد از برنامه تغییرات قضایی اسرائیل از مراودات بیشتر با او فعلا دوری می‌کنند، در روزهای آتی برنامه سفر کاری خود را به ترکیه اجرا می‌کند.

با استفاده از شبکه خبری سی‌ان‌ان،‌ رویترز و گزارش‌های رادیوفردا/ ف.ر/آ.ت