ادعای آزمایش های غیرمجاز اتمی ایران و درخواست آژانس

روزنامه گاردین روز جمعه ۶ نوامبر در گزارشی مدعی شده است که آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران خواسته تا در مورد شواهد حاکی از آزمایش های احتمالی متخصصان ایرانی در زمینه طرح کلاهک پیشرفته اتمی توضیح دهد. به گزارش خبرنگار "تابناک"، این روزنامه انگلیسی می نویسد که دسترسی به فناوری موسوم به "انفجار درونی دو مرحله ای" (two-point implosion) در آمریکا و بریتانیا رسما موضوعی محرمانه محسوب می شود و مقام های رسمی درباره آن اظهار نظر علنی نمی کنند. اما به نوشته این روزنامه چاپ لندن، براساس بخش هایی از یک گزارش منتشر نشده آژانس بین المللی انرژی اتمی ، این احتمال وجود دارد که پژوهشگران ایرانی قبلا موادی با خواص انفجاری بالا (high-explosive) را در این طرح آزمایش کرده باشند. به نوشته گاردین، کارشناسان بین المللی تحول تازه در فعالیت های ایران را غافلگیرکننده توصیف می کنند، که به تلاش برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک برای بحران ناشی از برنامه اتمی ایران فوریت می بخشد. بر پایه این گزارش در ادامه گاردین می نویسد: اگر کشوری در این فناوری پیشرفته مهارت لازم را کسب کند به امکان تولید کلاهک های اتمی کوچکتر و ساده تر در مقایسه با انواع قدیمی دست می یابد و می تواند با کاهش قطر کلاهک، باعث سهولت در نصب و حمل آن توسط موشک شود.

"به نوشته گاردین، کارشناسان بین المللی تحول تازه در فعالیت های ایران را غافلگیرکننده توصیف می کنند، که به تلاش برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک برای بحران ناشی از برنامه اتمی ایران فوریت می بخشد"مدارک حاکی از اقدام ایران در آزمایش یک مدل انفجاری دو مرحله ای بخشی از شواهد جمع آوری شده توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد اقدام احتمالی ایران برای تسلیحاتی کردن برنامه اتمی این کشور است و این مدارک برای کسب توضیحات در اختیار ایران قرار گرفته است. در ادامه امده است: بخشی از این سند که "ابعادی از برنامه اتمی ایران که ممکن است نظامی باشد" نام دارد بر گزارش های ارائه شده توسط سازمان های اطلاعاتی غربی به آژانس مبتنی است. ایران قبلا نه تنها این گزارش های اطلاعاتی را "جعلی" خوانده بلکه گفته بود وظیفه پاسخگویی به ادعاهای آنها را ندارد. به نوشته گاردین آژانس اتمی سازمان ملل نیز قبلا با تردید به این گزارش ها نگریسته است که علت اصلی آن بی اعتباری گزارش های مشابه سازمان های اطلاعاتی آمریکا در مورد برنامه های هسته ای عراق در دوران صدام حسین است. اما محمد البرادعی، مدیرکل آژانس، گفته "به نظر می رسد" که شواهد مربوط به حرکت ایران به سوی تسلیحاتی کردن برنامه اتمی "از منابع متعدد طی چند دوره زمانی مختلف به دست آمده و به نظر می رسد به طور کلی با هم همخوانی داشته باشد و به اندازه کافی جامع و حاوی جزئیات است که مستلزم پاسخگویی ایران باشد." بخش هایی از این سند قبلا منتشر شده بود اما به گزارش گاردین، ارتباط این شواهد با چنین کلاهک پیشرفته ای مشخص نبود.

گاردین به نقل از مشاور یک دولت اروپایی در امور هسته ای می نویسد: "اینکه ایران ممکن است درحال کار به روی این نوع مواد باشد شدیدا غافلگیرکننده است." جیمز اکتون، کارشناس بریتانیایی تسلیحات اتمی در موسسه کارنگی برای صلح بین المللی گفته است: "قابل توجه است که آنها پیش از کامل کردن قدم اول، مستقیما به سراغ گام چهارم یا پنجم رفته اند.... شروع کار با یک طرح پیشرفته تر نشان دهنده بلندپروازی در زمینه های فنی است که مایه حیرت است. گاردین می افزاید: هرچند ایران قبلا مواد موجود در سند سازمان ملل را به عنوان مدارک جعلی رد کرده، اما به انجام آزمایش های متعدد هماهنگ با موادی با خواص انفجاری بالا (high-explosive detonations) به فاصله چند میلیونیم ثانیه اذعان کرده است. دولت ایران به آژانس اتمی گفته است که این آزمایش ها کاربردی غیرنظامی دارد اما هرگز شاهدی بر این مدعا ارائه نکرده است. به گزارش این روزنامه انگلیسی، آژانس اتمی سازمان ملل همچنین از ایران خواسته است در مورد شواهدی دایر بر اینکه یک کارشناس روسی تسلیحات به تکنسین های ایرانی در یافتن مهارت در این نوع آزمایش های انفجاری کمک کرده توضیح دهد.

"در ادامه امده است: بخشی از این سند که "ابعادی از برنامه اتمی ایران که ممکن است نظامی باشد" نام دارد بر گزارش های ارائه شده توسط سازمان های اطلاعاتی غربی به آژانس مبتنی است"این آژانس نسبت به خودداری ایران از ارائه توضیح در مورد تحقیقات پژوهشگران این کشور در این زمینه ابراز "نگرانی جدی" کرده است. به نوشته گاردین برآورد اطلاعاتی آمریکا در سال ۲۰۰۷ حاکی بود که ایران برای چند سال طرح های کلاهک اتمی را بررسی اما آن را در سال ۲۰۰۳ متوقف کرده است. اما بریتانیا، فرانسه و آلمان گفته اند به اعتقاد آنها حرکت ایران به سوی تسلیحاتی کردن برنامه اتمی اش پس از آن تاریخ ادامه یافته و احتمالا هنوز ادامه دارد. این روزنامه می نویسد که توصیف یک طرح کلاهک اتمی از نوع "انفجار درونی دو مرحله ای" گهگاهی وارد حیطه عمومی شده است (مثلا وجود توضیحات مفصل در ویکی پدیا درباره آن) و اینکه این طرح ها ابتدا در دهه ۱۹۵۰ توسط دانشمندان آمریکایی ابداع شد، اما بحث درباره آنها توسط مقام های آمریکایی ممنوع است. گفتنی است درحالی این روزنامه انگلیسی به طرح چنین شبهاتی می پردازد که دو روز پیش محمد البرادعی صریحا هرگونه انحراف و یا تمایل به رویکرد نظامی در برنامه هسته ای ایران را رد کرده بود.