غُصه زایندهرود و فرونشست زمین، دردِ مشترک اصفهان و آثار تاریخی آن
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد با اشاره به مطالعات زیادی که درباره پدیده فرونشست زمین در اصفهان انجام شده است، گفت: اُفت آب زیرزمینی تا ۱۰ متر باعث ایجاد تَرک و شکست در بنا و ساختمان میشود که ما اُفت آب زیرزمینی تا ۷۵ متر هم در اصفهان داریم.
فرونشست پنج سانتیمتری در سال در میدان امام اصفهان
وی نقشهای از فرونشست در اصفهان نمایش داد و گفت: طبق این نقشه میزان فرونشست زمین در میدان امام اصفهان چهار تا پنج سانتیمتر در سال است که رقم قابل ملاحظهای است.
نادی با تاکید بر اینکه اصفهان قبل از انقلاب و از دهه ۴۰، دشت ممنوعه بوده است، تصریح کرد: با این حال، کارخانه ذوبآهن را در کنار آن راه انداختند، سپس شهر جدید فولادشهر را با ۳۰ هزار واحد مسکونی در کنار آن بنا کردند، بعد از آن ۳۲ هزار واحد مسکن مهر در آنجا ساختند و ۲۰ هزار واحد مسکن نهضت ملی نیز در حال اضافه شدن به آن است.
اثر پروانهای و تصمیم مدیران
وی با اشاره به نظریه موسوم به "اثر پروانهای" اظهار داشت: بر اساس این نظریه،"بال زدن یک پروانه در نقطهای از جهان،میتواند طوفانی را در نقطه دیگری بیافریند" و ما همین موضوع را در باره مواردی مانند ذوبآهن مشاهده میکنیم که ایجاد یک کارخانه به ساخت ۹۰ هزار واحد مسکونی منجر شد که اثرهای عجیب و غریبی دارد از جمله اینکه امروز باید آب صنعت و آشامیدنی آن را تامین کنیم.
این استاد دانشگاه با بیاناینکه نتایج تصمیم خوب یا بدِ یک مدیر، سالها بعد خود را نشان میدهد، خاطرنشان کرد: بدلیل تبعات فرونشست زمین پنج مدرسه در محله "خانه اصفهان" در شمال این کلانشهر با حدود ۹۰۰ دانش آموز، تعطیل شده است.
وی همچنین به اجرای طرح طوبی(طرح توسعه جنگل و باغ) اشاره و اضافه کرد: اجرای این طرح در استان همجوار باعث افزایش سطح باغهای آن از ۱۲ به ۴۲ هزار هکتار شده است.
وی اضافه کرد: همین امر باعث شده که ۲۳ مترمکعب بر ثانیه آب رها شده از سد زایندهرود برای تامین آب آشامیدنی، بدلیل برداشت در طول مسیر در نهایت به حدود ۱۱ مترمکعب برسد یعنی ۵۰ درصد آن در طول مسیر برای کار کشاورزی برداشت میشود.
نادی به مصاحبهای که با شبکه ۲ ژاپن داشته است اشاره و اضافه کرد: به خبرنگار این شبکه گفتم که دشت توکیو ۳۰ سال قبل بدلیل پدیده فرونشست زمین با محدودیتهایی مواجه شد و در همان زمان شرکت میتسوبیشی ژاپن اقدام به انتقال یک نیروگاه سیکل ترکیبی به شهرستان کبودرآهنگ کرد و یک مدیر ما در آن منطقه تصمیم گرفت این نیروگاه را به جای استقرار در کنار دریا در گستره دشت ایجاد کند که بر اثر این کار، سطح آب منطقه از پنج متر به زیر یکصد متر برسد و در نتیجه آن، امروز ما فروچالههای زیاد در این خطه مواجه هستیم.
وی با تاکید بر اینکه وقتی خِرد جمعی را کنار می گذاریم به مشکل اساسی برمیخوریم، گفت: اگر می خواهیم از این بحرانها خارج شویم باید به خِرد جمعی رجوع کنیم، ما این همه استاد و دانشجو داریم که روی این موضوع ها کار می کنند، این واقعیتها وجود دارد، باید بصورت عقلانی آنها را بپذیریم و راهکار ارائه دهیم نه اینکه برخی از اطلاعات درست را سانسور کنیم.
مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی کشور نیز در این نشست با بیان اینکه آثار فرونشست زمین در اطراف بناهای تاریخی و جهانی سایر استانها مانند تخت جمشید و نقش رستم نیز به چشم میخورد، خاطرنشان کرد: چند سال اخیر ۲۲ طرح برای ۱۲ دستگاه اجرایی در استان اصفهان در باره فرونشست با اعتبار ۶۰ میلیارد تومان پیشنهاد کردم اما این طرحها هنوز معطل تامین اعتبار مانده است.
علی بیتاللهی با هشدار در باره عادی شدن موضوع فرونشست، برای مردم و مسوولان تاکید کرد: بنظر می آید هرچه ما تصاویر تَرک خوردن آثار تاریخی اصفهان را نشان میدهیم، عده ای تحت تاثیر قرار نمیگیرند و درواقع نسبت به آن بیاحساس شدهاند.
لزوم جریان دائمی زایندهرود برای مقابله با فرونشست زمین
بیتاللهی با تاکید بر اهمیت جریان دائمی زایندهرود برای مقابله با پدیده فرونشست زمین در اصفهان تصریح کرد:زمانی که جریان آب این رودخانه قطع میشود، ۲.۵ متر سطح آب پایین میرود و فرونشست تشدید میشود اما هرگاه آب جریان مییابد ۲ متر آن جبران میشود که این موضوع اهمیت جریان آب در زاینده رود را نشان میدهد.
وی تاکید کرد: اگر همه چاههای آب اصفهان را مسدود کنند و رودخانه زایندهرود جریان دائمی نداشته باشد، فرونشست زمین را نیز بطور مستمر خواهیم داشت.
بیتاللهی، نقش زایندهرود در تغذیه آبخوانهای اصفهان را بینظیر دانست و هشدار داد: اگر کاری برای زایندهرود انجام نشود تصویر ۱۰ سال آینده اصفهان، وحشتناک خواهد بود.
وی، بهترین راهکار برای کاهش مخاطرات ناشی از فرونشست زمین را "تدوین مقررات ملی فرونشست زمین" عنوان کرد و گفت: ما در زمان حاضر حتی یک بند مقررات لازمالاجرا برای فرونشست زمین در کشور نداریم در حالی که تنظیم چنین قوانینی مانند مقررات ساختمان ضروریست و حتی میتوان بخشی از آن را به میراث فرهنگی اختصاص داد.
وی ادامه داد: بعنوان مثال می توان برای ابنیه تاریخی حریم فرونشست زمین قائل شد یعنی محدودهای که تحت تاثیر این پدیده قرار میگیرد تا مواردی مانند حفر چاه در آن ممنوع شود.
وی از دیگر مواردی که می توان در مقررات ملی فرونشست زمین درنظر گرفت را الزامی شدن کشت محصولات کمآببَر در پهنههای فرونشست، ممنوعیت احداث مجموعههای صنعتی و شیمیایی در حوزه میراثی، ضرورت مطالعات فرونشست به ترتیب اولویت برای مجموعههای تاریخی و میراثی و الزامی شدن حفر چاههای جذبی عنوان کرد.
مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی کشور از وزیر میراث فرهنگی خواست تا پیشنهاد تدوین مقررات ملی فرونشست زمین را به هیات دولت ارائه دهد و از اندیشمندان اصفهان خواست تا برای تدوین این مقررات پیشقدم شوند.
استاد گروه مهندسی عمران دانشگاه اصفهان نیز در این نشست با تاکید براینکه در سراسر دنیا حتی مناطق آبخیز نیز با پدیده فرونشست زمین مواجهیم، گفت: اصفهان در مدیریت خطر بحران در زمینه فرونشست زمین، هماینک در مرحله "پیشگیری و کاهش خطر" قرار دارد.
"سید امیر مهرداد محمدحجازی" اظهار داشت: کارگروهی در باره فرونشست زمین در یونسکو فعال است و توصیه می شود که کارگروههای فعال در این زمینه در کشورمان از جمله اصفهان با این کارگروه در یونسکو ارتباط برقرار و از تجربهها و دانش آنها استفاده کنند.
همچنین به گفته وی، مساله تاثیر فرونشست زمین بر میدان امام و مسجد جامع و ۲ پل تاریخی اصفهان را میتوان با هزینه کم برطرف کرد.
یکی دیگر از استادان گروه مهندسی عمران دانشگاه اصفهان نیز با اشاره به تجربه برخی کشورها در این زمینه گفت: در مناطقی مانند اصفهان که دچار خشکسالی است توصیه میشود از چاههای جذبی استفاده شود و نهادهایی مانند شهرداریها نیز باید این کار را گسترش دهند.
محمود هاشمی اصفهانیان افزود: در اصفهان ضخامت لایه آبرفتی از شمال به جنوب بیشتر میشود بنابراین هرچه به سمت شمال این دیار برویم، پدیده فرونشست نیز بیشتر می شود.
وی با تاکید بر اینکه نوع خاک نیز در ایجاد فرونشست موثر است، خاطرنشان کرد: هرچه به سمت شرق کلانشهر اصفهان و جاده کمربندی آن برویم بدلیل تغییر نوع خاک، فرونشست بیشتر و فاجعهبار می شود.
وی تقویت سازهای را نیز یکی از راهکارهای کاهش مُخاطرات فرونشست زمین عنوان و اضافه کرد: پِِی(شالوده) بیشتر سازههای تاریخی کشور بصورت خطی و زیردیواری است که در برابر فرونشست آسیب پذیر بوده و برای تقویت آنها باید اقدام کرد.
منبع: ایرنا
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران