لزوم هوشمندسازی حفاظت از زیستگاه‌ها

لزوم هوشمندسازی حفاظت از زیستگاه‌ها
ایسنا
ایسنا - ۲۰ آبان ۱۴۰۲

رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: باغ وحش آموزه‌های تاریخ طبیعی را به همراه دارد و باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشند اما متأسفانه برخی اوقات می‌بینیم که باغ وحش‌های کشور رها شده‌اند. لذا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه ناظر بر باغ وحش‌ها باید بر تمام ارکان آن‌ها از جمله ورودی و خروجی گونه‌ها، کیفیت غذادهی و حتی بحث گردشگری نظارت کند.

به گزارش ایسنا علی سلاجقه به صورت ویدیو کنفرانس در نشست معاونان محیط زیست طبیعی استان‌های کشور که در استان چهارمحال و بختیاری برگزار شد، شرکت کرد و ضمن محکوم کردن جنایات اخیر رژیم اشغالگر قدس در غزه اظهار کرد: بر روح مطهر امام خمینی (رضوان الله تعالی) شهدای جنگ تحمیلی، شهدای عزت، شرف، شهدای محیط‌بان، شهدای سلامت، شهدای غیرت و شهدای بزرگی که این روزها در غزه توسط ابر جنایتکاران گیتی سلاخی می‌شوند، درود می‌فرستیم و از خداوند می‌خواهیم که ان شاءالله همه ما را به گونه‌ای هدایت کند که در این دنیای وانفسا که هر لحظه جنایتکاران مشکلی برای انسانیت ایجاد می‌کنند، به نحو مطلوب وظایف خود را انجام دهیم.

وی افزود: هرچند غزه در خاک و خون است اما پیامی که غزه به جهان ارسال کرد، فلسطین را به عنوان یک کشور فی‌ذاته  فلسطین به جهان غفلت زده معرفی کرد و چهره منحوس و ضد بشری متجاوزان و رژیم‌های جعلی را برای تمام جهانیان هویدا کرد و این یک دستاورد بزرگ است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ما مطمئنیم همانطور که در قرآن کریم داستان حضرت موسی(ع) و موضوع فراعنه مطرح شده است که فرعون کودک‌کش برای اینکه موسی کلیم الله را بیابد، شکم‌ها را پاره کرد، جنین‌ها را از بین برد، کودکان را سلاخی کرد، در نهایت خون کودکان مظلوم غزه که ارتباط تنگاتنگی با خدای خود دارند و انسان‌هایی هستند که از هرگونه گناهی تطهیر هستند، دودمان اسرائیل به عنوان فرعون زمانه و اربابان و اسلافش را  درهم خواهد پیچید.

وی افزود: امروز همین داستان در حال تکرار شدن است و مطمئن هستیم که خون بیش از ۴۰۰۰ کودک معصوم که مطهر هستند و ارتباط ویژه‌ای با خدای خود دارند، ریشه این رژیم جعلی و همه اربابان خبیثش را از بین خواهد برد.  پیام اصلی غزه زنده شدن نام فلسطین بود که با خون معصوم ترین انسان ها به جهان ارسال شد و اکنون مردم جهان و بسیاری از دولت‌های جهان به این موضوع اذعان می‌کنند که شاید تا به امروز مسیر اشتباهی را پیموده‌اند و باید مردم فلسطین را تقویت و کمک کنند که وعده الهی تحقق پیدا خواهد کرد.

معاون رییس جمهوری با تأکید بر اهمیت وظایفی که در حیطه کاری معاونت محیط طبیعی است، تصریح کرد: باید به مسائل مربوط به حفظ ذخایر ژنی پرداخت چراکه در تمام دنیا منابع و ذخایر ژنتیکی در حال از بین رفتن است و باید با تدبیر و علم خود همچنین با استفاده از علم کارشناسان موفق و ظرفیت‌های سازمانی در بحث حفظ ژن، گونه و اکوسیستم به نحو مطلوب عمل کرد.

سلاجقه اضافه کرد: در تمام دنیا بیش از ۲ میلیون جاندار از ریزترین تا درشت‌ترین جانداران شناسایی شده است و شاید تعداد آن‌ها به ۱۰ میلیون نیز برسد که معاونت محیط زیست طبیعی مسئول حفاظت از آن است.

معاون رییس جمهور تأکید کرد: رویکردهایی که در حال حاضر در بحث حفاظت وجود دارد، باید تغییر کند و جامعه دیگر این رویکردها را نمی‌پذیرد. ما هر چقدر محیط را فریز کنیم و محیط را بسته‌تر نگه داریم، راه‌های فرار متخلفان نیز افزایش پیدا خواهد کرد که اینجا می‌طلبد که ما به عنوان یک حافظ و صاحب سرمایه به نحوی شرایط را تبیین کنیم که هم مردم بتوانند به بهترین شکل از محیط طبیعی استفاده کنند و در کنار بهره‌مندی از آن در حفاظت آن نیز سهیم شوند که در این راستا ما باید بحث مشارکت مردمی را واقعا جدی بگیریم.

لزوم هوشمندسازی حفاظت از زیستگاه‌ها

سلاجقه با تاکید بر اینکه حفاظت صرف فیزیکی از محیط زیست دیگر پاسخگو نیست، اظهارکرد: محیط‌بانان ما کم و تعداد شهدا و جانبازانی که در این راه تقدیم کرده‌ایم، بسیار زیاد است.

"رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: باغ وحش آموزه‌های تاریخ طبیعی را به همراه دارد و باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشند اما متأسفانه برخی اوقات می‌بینیم که باغ وحش‌های کشور رها شده‌اند"ایثارگری در بخش محیط‌بانان ما در حد اعلا اتفاق می‌افتد و حتی همیاران محیط‌بان ما نیز جان خود را در راه حفظ محیط زیست کشور گذاشته‌اند. در عین حال متخلفان و متعرضان نیز بیشتر و از توانمندیهای هوشمند جدید استفاده می‌کنند که شاید به دلیل شرایط اقتصادی کشور باشد که وضعیت را به سمت و سویی سوق می‌دهد که متخلفان و متعرضان بتوانند از روش‌های متعدد منابع ملی کشور را تحت تاثیر قرار دهند، تعارض و مشکل ایجاد کنند و در نتیجه تعداد شهدای ما افزایش پیدا کند.

وی افزود: این شرایط ایجاب می‌کند که به سمت استفاده از روش‌های علمی و پایش هوشمند مانند استفاده از پهپاد و سایر ریز پرنده ها برویم. امروز به هر مسئول زیستگاهی که بگویند شما تعداد گونه‌هایتان چه قدر است باید دقیق بگوید. در بیان آمار به اضافه یا منفی ۱۰ درصد پذیرفته است اما باید آمار دقیق بدهیم. باید بدانیم تعداد گونه‌های ما چقدر است و گونه‌های در معرض خطر قبل از اینکه به معرض انقراض برسند، طبق برنامه باید برای آن‌ها تمهیداتی بیندیشیم و از رسیدن به مرز خط و یا انقراض حتما پیشگیری کنیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: باید برنامه جامع مدیریت حیات وحش را جدی بگیریم و اصلاً نگذاریم به مرحله‌ای برسد که نیاز باشد اعلام کنیم گونه‌های در معرض خطر و یا گونه‌های در معرض انقراض چقدر هستند.

باید از قبل برای همه اینها برنامه داشته باشیم و دستگاه‌های مسئول را باید پای کار بیاوریم تا در این قسمت اتفاقات رخ دهد.

پذیرش گردشگر در باغ وحش باید بر اساس ظرفیت حیوانات باشد

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اهمیت باغ‌ وحش‌ها اظهار کرد: باغ وحش یک محیط آموزشی علمی است و آموزه‌های تاریخ طبیعی را به همراه دارد. باغ وحش‌ها باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشند اما متأسفانه برخی اوقات می‌بینیم که باغ وحش‌های کشور رها شده‌اند. لذا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه ناظر بر باغ وحش باید تمام ارکان آن‌ها از جمله ورودی و خروجی گونه‌ها، بیماری‌های احتمالی،  کیفیت غذادهی، محل قرارگیری، وضعیت محل زندگی  و حتی بر بحث گردشگری نظارت کند.

سلاجقه افزود: از نظر رفتارشناسی باید نیز نظارت داشته باشید چرا که یک حیوان نیز از نظر فکری و اندیشه‌ای ظرفیت خاصی از پذیرش گردشگر را دارد و اگر از این ظرفیت عبور کنیم برای حیوان آزاردهنده می‌شود. این موضوع باید از نظر علمی بررسی شود.

وی اضافه کرد: موزه‌های تاریخ طبیعی ظرفیت‌های بسیار عالی هستند و حتماً باید درصدد ارتقا آن‌ها تلاش کنید و ارتباط تنگاتنگی میان آن‌ها و مهد کودک‌ها، مدارس، وزارت آموزش و پرورش، شورای شهر، امامان جمعه و روحانیون ایجاد کنیم تا موزه‌های تاریخ طبیعی را به آن‌ها معرفی کنیم و ظرفیت‌های خودمان را به آنها نشان دهیم. ما باید از مسئولان آغاز کنیم و محیط زیست و تاریخ طبیعی را به آن‌ها معرفی کنیم.

روابط عمومی و آموزش؛ دو رکن اصلی هر اقدام محیط زیستی

معاون رییس جمهوری با اشاره به نقش روابط عمومی و آموزش در گسترش فعالیت‌های محیط زیستی تصریح کرد: آموزش مردم را نباید دست کم بگیریم و حتماً باید با ادارات آموزش، در تمام استان‌ها یک ارتباط تنگاتنگ وجود داشته باشد.

"لذا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه ناظر بر باغ وحش‌ها باید بر تمام ارکان آن‌ها از جمله ورودی و خروجی گونه‌ها، کیفیت غذادهی و حتی بحث گردشگری نظارت کند"من بارها به مدیران کل سازمان و در ستاد سازمان عرض کردم که در هر طرح و پروژه‌ای که در سازمان کار می‌شود حتماً باید بحث آموزش و روابط عمومی از همان ابتدا به‌نحوی دیده شود و همه شما باید ارتباط درستی با بخش آموزش و روابط عمومی داشته باشید.

سلاجقه تاکید کرد: برای تعریف پروژه ابتدا باید ظرفیت‌سازی و توانمندسازی ایجاد شود و صرفاً نباید به پروژه نگاه بهره‌برداری داشته باشید. مخاطب شما در اکوسیستم‌ها، مردم هستند و لذا برای هر اقدامی که انجام می‌دهید باید شفاف‌سازی ‌شود که وجوه مختلف طرح، دستاوردهایی که دارد چیست و این شفاف‌سازی کار ادارات آموزش و روابط عمومی است.

وی با بیان اینکه پیوست‌های رسانه و روابط عمومی است که منجر به نتیجه می‌شود و نتیجه کار شما را به نحو مطلوب نشان می‌دهد، گفت: متاسفانه سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یکی از نهادهای مظلوم در کشور است و یکی از دلایل آن هم این است که معاونت‌های مختلف آنطور که باید به بخش روابط عمومی توجه نمی‌کنند تا دستاوردهایشان را انتشار دهد. حتماً باید در بخش‌های محیط طبیعی و تنوع زیستی کشور،  هر اتفاقی که می‌خواهد بیفتد روابط عمومی در کنار شما باشد و جهاد تبیین و ماحصل زحمات همه بخش‌های مختلف سازمان به نحو مطلوب ارائه شود و در اختیار عموم قرار گیرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: بحث رسانه در فضاهای مختلف مجازی، دیداری، شنیداری و مکتوب ظرفیت بسیار زیادی دارد که می‌تواند به شما کمک کند. در واقع روابط عمومی روند کارهای شما را تسهیل می‌کند و به بهترین شکل برای شما ظرفیت سازی فکری انجام می‌دهد. روابط عمومی، جامعه مخاطب و جامعه بهره‌بردار را آماده پذیرش بسیاری از مسائل می‌کند که شاید حتی از طریق آموزش نیز نتوان آن را انجام داد.

لذا به هیچ وجه قدرت روابط عمومی را دست کم نگیرید و یکی از بحث‌ها و ارکان اصلی هر پروژه‌ای باید روابط عمومی و در کنار آن بحث آموزش باشد.

وی گفت: با استفاده از ظرفیت روابط عمومی و فضای رسانه و فضای مجازی می‌توانیم مظلومیت سازمان خود را کاهش دهیم و کارهای خوب و امیدوار کننده و دستاوردهایی را که داشته‌ایم را به نحو مطلوب اطلاع رسانی کنیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: باید برای هر اقدامی که انجام می‌دهید، فیلم، عکس، انیمیشن و اینفوگرافیک داشته باشید و از ظرفیت‌های متفاوت رسانه بهره ببرید. باید با زبان روز با مردم صحبت کنیم. دیگر صرفاً سخنرانی تاثیرگذار نیست و باید ببینیم که چه شیوه‌ای تاثیر بیشتری دارد تا آن را پیش ببریم باید به‌طور ویژه از توانایی مسئولان، صاحبان کلام، صاحبان قلم، صاحبان اندیشه و کسانی که در مردم نفوذ دارند و روحانیت که از تریبون‌های نماز جمعه و مساجد استفاده می‌کنند، بهره ببریم. باید این بزرگواران را به مناطق و زیستگاه‌ها ببرید، ظرفیت‌ها را به آنها نشان دهید و آموزش دهید که آنها به‌راحتی بتوانند اندیشه‌های شما را تبیین کنند.

سلاجقه یکی از اتفاقات خوب در زمینه ترویج آموزش محیط زیست را خانه‌های محیط زیست دانست و گفت: خانه‌های محیط زیست ارتباط تنگاتنگی با مردم برقرار می‌کنند. در این خانه‌ها از حضور تمام اقشار مردم بهره ببرید و به هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهیم که این خانه‌ها در حالت تابلو باقی بماند.

"ایثارگری در بخش محیط‌بانان ما در حد اعلا اتفاق می‌افتد و حتی همیاران محیط‌بان ما نیز جان خود را در راه حفظ محیط زیست کشور گذاشته‌اند"خانه‌های محیط زیست باید فعال باشند، شبکه خانه محیط زیست باید در کشور ایجاد شود تا ما به نحو مطلوب بتوانیم از پتانسیل مردم که کف قاعده هرم مدیریتی محیط زیست کشور هستند، استفاده کنیم.

لزوم ارزیابی زیستگاه‌ها و تعیین تکلیف معیشت مردم ساکن در مناطق حفاظت شده

وی بیان کرد: در حالی که بسیاری از شایستگی زیستگاه‌ها از بین رفته است، در نقاط دیگر شایستگی‌های بسیاری به دست آمده است. ما در بسیاری از نقاطی که مناطق مسکونی هستند حصارکشی کرده‌ایم. روستایی که قدمت ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ سال دارد را در منطقه حفاظت شده قرار داده‌ایم و نمی‌دانم که معیار انجام این کار بر چه اساسی بوده است؟

معاون رییس جمهوری افزود: اگر قرار است که این روستاها در مناطق حفاظت شده قرار گیرند، ما باید با مردم این روستا صحبت کنیم و به آنان بگوییم که برایشان معیشت جایگزین در نظر داریم، به توسعه جمعیت آنان و توسعه روستا اهمیت می‌دهیم و کمک می‌کنیم. مردم حق حیات دارند و حدود ۱۰۰۰ سال است که در آن مناطق زندگی می‌کنند. شما نمی‌توانید از ذات انسان دوست داشتن وطن را جدا کنید.

سلاجقه تاکید کرد: خوشبختانه در این زمینه نشست خوبی میان معاونت محیط زیست طبیعی با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برگزار و مقرر شد ۲۴۰۰ روستایی که در مناطق حفاظت شده قرار دارند، ساماندهی شوند.

وی خطاب به معاواین محیط طبیعی سراسر کشور گفت: شما باید در مناطقی که شایستگی‌ها و شاخص‌هایی که مد نظرتان بوده را ندارد و به لحاظ علمی کاهش پیدا کرده را ارزیابی و شناسایی کنید و به دنبال حذف، ارتقا، ایجاد و ادغام بروید و آن را در اختیار سازمان منابع طبیعی کشور قرار دهید.

در بسیاری از نقاطی که بازدید می‌کنم، متوجه می‌شوم که آن منطقه اصلاً ارزش و توان زیستگاهی ندارد که به عنوان یک مجموعه آن را تلقی کنیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: تمام عناصری که ما بر آنها مدیریت داریم، متغیر هستند. بارش‌ها، سیلاب و مواردی همچون حفاظت از آب، خاک و پوشش گیاهی پدیده‌هایی هستند که متغیرند و سخت‌ترین مهندسی در دنیا مربوط به همین متغیرهاست و نتیجه مهندسی طبیعت سخت ترین نوع مهندسی است.

سلاجقه یادآور شد: بیشتر رشته‌های مهندسی در یک فضای محدود و سربسته فعالیت می‌کنند و فضای آزمایشگاهی دارند که شرایط و مسائل تحت کنترل افراد است اما وقتی ما وارد طبیعت می‌شویم با متغیرهای بسیاری مواجهیم بنابراین مدیریت طبیعت بسیار دشوار است. یکی از مهم‌ترین متغیرها انسان است که ادعای مالکیت بر زمین را دارد. زمین را مادر خود می‌داند و دوست دارد از آن هم بهره برداری و هم حفاظت کند. در اینجا مسئولیت محیط زیست طبیعی خیلی بیشتر می‌شود و از شما درخواست دارم که در قالب بودجه سنواتی و طرح‌هایی که دارید، سعی کنید ارزیابی زیستگاه‌ها را به بهترین نحو ممکن انجام دهید.

جلوگیری از کاهش تعارضات انسان و حیات وحش ضروری است

وی با بیان اینکه اجازه ندهید حیات وحش به مرحله انقراض برسد، گفت: در بحث استفاده از دوربین‌ها در پایش تخلفات و تعرضات باید به بهترین نحو ممکن عمل کنیم.

"امروز به هر مسئول زیستگاهی که بگویند شما تعداد گونه‌هایتان چه قدر است باید دقیق بگوید"ما باید هشدارهای لازم را صادر کنیم سپس در این زمینه قدم برداریم تا شرایط گونه‌های در خطر انقراض به وضعیت بحرانی نرسد. خشکسالی و تغییرات اقلیمی به شکلی است که ممکن است حیات وحش به پایین دشت‌ها و میان جمعیت انسانی بیاید و در معرض خطر از بین رفتن قرار گیرد.

معاون رییس جمهوری تأکید کرد: بنابراین باید تمهیداتی در نظر بگیریم و با هشدارها و پیش‌بینی‌های هواشناسی و دیگر پیش‌بینی‌ها تمهیداتی ازجمله علوفه‌رسانی و فراهم کردن طعمه مناسب را در نظر بگیریم تا قبل از اینکه شرایط حاد شود و حیات وحش با انسان‌ تعارضی پیدا کند، از این اتفاق جلوگیری کنیم.

سلاجقه افزود: سعی کنید که شیوه‌های مختلف علمی را به کار گیرید تا در طبیعت شرایط مناسبی داشته باشیم. این نکته که به امکانات پهپادی و استفاده از ظرفیت جوانان و شرکت های دانش بنیان و منابع مالی و اعتباری نیاز است، قابل چشم پوشی نیست اما در برخی مواقع می‌توانید از همین امکانات موجود بهترین استفاده را داشته باشید و روش‌های نوین حفاظتی را به جامعه علمی و جهانی منتقل کنید چرا که تجارب شما بسیار ارزنده است.

وی درباره قرق‌های اختصاصی نیز توضیح داد: درباره قرق‌های اختصاصی طبق آیین نامه در کمیسیون قضایی و حقوقی دولت اقدامات لازم انجام شده است. آیین نامه باید به دولت و صحن مجلس برود و پیش‌نویس قانون حفاظت مشارکتی حتماً به مجلس می‌رود و سعی می‌کنیم که از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم تا فرایندها را به‌روز کنیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تاکید من این است که یک ارتباط منطقی با بدنه کارشناسی سازمان به ویژه محیط زیست طبیعی و محیطبان‌ها اتفاق افتد و خوشبختانه این اقدام روند مثبتی دارد و دیگر محیط‌بان و کارشناس ما خود را از همدیگر جدا نمی‌دانند. در تلاشیم که محیط‌بان در همان شرایطی که هست خود را به عنوان یک کارشناس در آن طبیعت و محیط پاسگاهی بداند و شرایط مناسبی داشته باشد و فکر رفتن به سایر بخش های سازمان را نکند.

سلاجقه ادامه داد: اگر شرایط اجازه دهد از افرادی که با توجه به شرایط سنوات و مشکلات جسمی توانایی حضور در مناطق را ندارند در مسائل اداری استفاده ‌می‌کنیم اما سعی می‌کنیم که شرایط را به گونه‌ای پیش ببریم که محیط‌بان‌ها با علاقه تمام با توجه به وضعیت مالی و حقوقی که دریافت می‌کنند، بتوانند در مناطق بمانند.

وی افزود: برخی مواقع که به استان‌ها می‌رویم با این مشکل مواجه می‌شویم که به‌ویژه کارشناسان از ابزارهایی که باید استفاده نمی‌کنند بنابراین باید تمهیداتی اندیشیده شود و اقدامات آن نیز انجام شده که همه امور به صورت قانونی انجام شود.قانون را در بسیاری از مواقع خودمان می‌نویسیم.

ما باید وقتی که می‌بینیم بخشی از قانون مشکل دارد به آن نگاهی بیندازیم و بازبینی کنیم و آن مشکل را حل کنیم.

لزوم استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و جوانان

معاون رییس جمهوری تأکید کرد: توصیه جدی من استفاده از شرکت‌ها و ظرفیت‌های دانش بنیان است. ظرفیت‌های دانش بنیانی ما را در بحث‌های مدیریتی چند گام به جلو می‌برد. از ظرفیت‌های دانش بنیانی و اندیشه‌های بکر، کارا و رو به جلوی جوانان استفاده کنیم.

سلاجقه ادامه داد: وقتی جوانان و اندیشه‌هایی که برای رفع مشکل دارند را می‌بینم، احساس افتخار می‌کنم. آنان به راحتی می‌توانند روش‌های نوین را پیش پای شما بگذارند بنابراین با آنها در ارتباط باشید. قرار نیست که خیلی از چیزها را شما تحقیق کنید تا بدانید در سایر بخش‌های دنیا چگونه عمل می‌شود بلکه کافیست با این جوان‌ها در ارتباط باشید، با شرکت‌های دانش بنیان ارتباط بگیرید و مطمئن باشید بسیاری از مشکلات شما را حل خواهند کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: زمانی مهم‌ترین نگرانی من این بود که مسئولان کشور نسبت به محیط زیست هیچ اطلاعاتی ندارند اما خوشبختانه در دولت سیزدهم، قبل از جلسات هیئت دولت هفته‌ای دوبار و حداقل در هر جلسه به یک معضل محیط زیستی تاکید و آن را مطرح می‌کنم که خوشبختانه این مسئله به یک دغدغه تبدیل شده است و خوشبختانه این پیگیری‌ها نتیجه داده است.

سلاجقه ادامه داد: این نتیجه را می‌توان در سخنرانی‌ و بیانات رییس جمهوری و ابلاغ معاون اول مبنی بر اینکه هیچ پروژه‌ای بدون مجوز محیط زیست کلنگ نخورد، ببینیم.

به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، وی در پایان خاطرنشان کرد: ما باید منطبق با شرایط روز دنیا و کشور اقداماتی انجام دهیم که مردم با مجموعه ما دوست شوند چرا که مردم صاحبان اصلی محیط زیست هستند.

به همین دلیل مطالباتی دارند بنابراین نیاز است از محیط زیست که سهم مردم است با ارتباطات دو طرفه به خوبی حفاظت شود.

انتهای پیام

منابع خبر

اخبار مرتبط

خبرگزاری مهر - ۱۲ اسفند ۱۳۹۹