«اولین غروب» تحریم‌های تسلیحاتی ایران به‌رغم هیاهوی کاخ سفید

روزنامه جوان دوشنبه ۲۸ مهر در گزارشی نوشت: منابع رسمی در این خصوص که ایران طی روزهای آینده قرارداد فروش یا خرید تسلیحاتی منعقد کند، موضع‌گیری نکرده‌اند و احتمالاً تا بعد از انتخابات دو هفته آینده در آمریکا، اقدامی عملی در این حوزه انجام نخواهد شد، ولی شورای روابط خارجه اروپا پیش‌بینی کرده که به زودی روسیه و چین قرارداد تسلیحاتی با ایران منعقد خواهند کرد.

آمریکا به رغم تلاش‌ها و لفاظی‌های بی‌سابقه هفته‌های اخیر، نتوانست مکانیسم ماشه پیش‌بینی شده در قطعنامه ۲۲۳۱ را فعال کند و به این ترتیب، از ساعت ۳:۳۰ بامداد دیروز، یعنی به فاصله پنج سال بعد از اجرای برجام، بخش اول تحریم‌های تسلیحاتی ایران لغو شد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت روحانی در توئیتی نوشت: «عجیب نیست که با تجهیز کورکورانه به سلاح مخالف باشیم؛ از آن رو که سلاح در ایران برای دفاع است، برخلاف عملکرد دیگر کشورها، نه جنگ به راه انداخته و نه سبب فساد می‌شود.» او گفته که ما ایمان داریم امنیت با اراده ملت ما و خودکفایی‌اش محقق می‌گردد؛ اهداف ما همیشه صلح آمیز و دفاعی است.

وزارت امور خارجه هم در بیانیه‌ای اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران می‌تواند هرگونه سلاح و تجهیزات لازم را، از هر منبعی، بدون محدودیت قانونی و صرفاً براساس نیازهای دفاعی خود تهیه کند و همچنین می‌تواند بر مبنای سیاست‌های خود تسلیحات دفاعی صادر کند.»‌به گفته وزارت امور خارجه، همه محدودیت‌های انتقال اقلام تسلیحاتی به ایران و از ایران «به صورت خودکار» خاتمه پیدا کرده است. بیانیه وزارت خارجه که در آن بر لغو «خودکار»‌تأکید شده، نشان می‌دهد که پایان تحریم‌های ایران نیازی به اعلامیه، یادداشت یا هرگونه سند دیگری از سوی سازمان ملل و شورای امنیت ندارد. در بیانیه وزارت امور خارجه روز یک‌شنبه «یک روز بسیار مهم برای جامعه جهانی» خوانده شده که برخلاف تلاش‌های رژیم ایالات متحده، از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) صیانت کرده است.

این بیانیه می‌افزاید: «از امروز، همه محدودیت‌های انتقال اقلام تسلیحاتی به و از جمهوری اسلامی ایران و همچنین اقدامات و خدمات مالی مرتبط با آن و تمامی ممنوعیت‌های ورود یا عبور از قلمرو دولت‌های عضو ملل متحد که پیش از این علیه برخی از شهروندان و مسئولان نظامی ایران تحمیل شده بودند، به صورت خودکار خاتمه یافت.» وزارت خارجه در این بیانیه گفته است: «لغو محدودیت‌های تسلیحاتی و ممنوعیت مسافرتی به گونه‌ای طراحی شده است که خودکار بوده و به هیچ اقدام دیگری نیاز ندارد. این مهم پس از مذاکرات نفس‌گیر و با پیش‌بینی دقیق از امکان نقض تعهد از سوی یک یا چند طرف دیگر برجام به دست آمد.» وزارت امور خارجه تأکید کرده که همین روش برای پایان محدودیت‌های موشکی در سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) و نیز پایان کامل پرونده هسته‌ای در شورای امنیت در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) هم پیش‌بینی شده است.

وزارت امور خارجه در بیانیه خود می‌گوید که باید این نکته مورد تأکید واقع شود که سنگ بنای سیاست خارجی ایران رد سلطه و فشار در هر شکل آن است.

"بیانیه وزارت خارجه که در آن بر لغو «خودکار»‌تأکید شده، نشان می‌دهد که پایان تحریم‌های ایران نیازی به اعلامیه، یادداشت یا هرگونه سند دیگری از سوی سازمان ملل و شورای امنیت ندارد"از این رو، تحمیل هرگونه محدودیت در هر زمینه‌ای - از جمله مالی، اقتصادی، انرژی و تسلیحاتی – هیچگاه از جانب ایران به رسمیت شناخته نشده است. در این بیانیه آمده است: ایالات متحده که نیرنگ‌های غیرقانونی و بدخواهانه آن در تلاش برای نقض هر چه بیشتر قطعنامه شورای امنیت، در طول سه ماه گذشته چندین بار توسط شورای امنیت به طور قاطع رد شده است، باید رویه مخرب خود را در قبال قطعنامه ۲۲۳۱ رها کرده، به پایبندی کامل به تعهدات خود براساس منشور ملل متحد بازگردد، اقدامات مغایر با حقوق بین‌الملل و نادیده گرفتن نظم بین‌المللی را متوقف کند و از دامن زدن به بی‌ثباتی در منطقه غرب آسیا اجتناب ورزد. وزارت امور خارجه تأکید کرده است: بدیهی است هرگونه اقدامی در تعارض با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ و خصوصاً بند ۱ قطعنامه و چارچوب‌های زمانی مندرج در آن، در شمار نقض ماهوی قطعنامه و اهداف برجام محسوب شده و جمهوری اسلامی ایران متقابلاً حق انجام اقدامات لازم برای تأمین منافع ملی خود را محفوظ می‌دارد.

رادیو چین: این پایان یکجانبه‌گرایی امریکا است

هنوز مشخص نیست که بلافاصله بعد از ساعت صفر پایان تحریم‌های تسلیحاتی، تهران قراردادی با متحدین و شرکای خود منعقد کرده یا توافقی را عملیاتی خواهد کرد یا نه، ولی شورای روابط خارجه اروپا پیش‌بینی کرده که در هفته‌های آینده می‌توان انتظار داشت روسیه و چین توافقنامه تسلیحاتی با ایران منعقد کنند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه دیروز همزمان با پایان تحریم‌ها با تأکید بر اینکه کشورش هراسی از تحریم‌های امریکا ندارد، از توسعه و تداوم همکاری فنی-نظامی با جمهوری اسلامی ایران خبر داد. ریابکوف گفته که روسیه از تحریم‌های امریکا نمی‌ترسد، زیرا به آن‌ها عادت کرده است.

معاون وزیر خارجه روسیه بدون مشخص کردن زمانی معین، گفته که روسیه در حال توسعه همکاری چندجانبه با ایران است و همکاری در زمینه نظامی- فنی بسته به نیازهای طرفین و آمادگی متقابل برای چنین همکاری‌هایی به روشی آرام ادامه خواهد یافت.

حمید بعیدی‌نژاد، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن نیز بدون اینکه به زمان خاصی اشاره کند، گفته که از امروز در پنجمین سالگرد اجرای برجام، تمامی محدودیت‌های بین‌المللی صادرات و واردات تسلیحات که بیش از ۱۰ سال است علیه کشورمان وضع شده، پایان می‌یابد و تهران «بر اساس اصول سیاست دفاعی و نیازهای دفاعی خود به صادرات و یا واردات تسلیحات اقدام خواهد کرد.» مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا دیروز یک بار دیگر مدعی بازگشت تحریم‌های شورای امنیت شد و در عین حال در موضعی متناقض کشورهای دیگر را تهدید به اعمال تحریم‌های یکجانبه کرد.

‌با وجود این، هیچ کدام از مقام‌های امریکا از سحرگاه تا غروب دیروز هیچ موضعی در خصوص غروب تحریم‌های تسلیحاتی ایران از خود ابراز نکردند. شبکه خبری الجزیره قطر در گزارشی از پایان تحریم تسلیحاتی ایران نوشت که واشنگتن در اجرای طرح تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد شکست خورد و تهران رفع تحریم‌ها را یک پیروزی برای خود می‌داند. رادیو بین‌المللی چین هم گزارش کرد که یکجانبه‌گرایی امریکا با پایان تحریم تسلیحاتی ایران باز هم ناکام ماند.