دانشجوی تراز انقلاب اسلامی در بیانات رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی)

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ رستم ضیایی، «۱۶ آذر مال دانشجوی ضد نیکسون است،  دانشجوی ضد آمریکاست،  دانشجوی ضد سلطه است.» (برگرفته از بیانات رهبر معظم انقلاب ۱۳۸۷/۰۹/۲۴)

۱۶ آذر پیش از آنکه روز دانشجو باشد، روزی از روز‌های انقلاب اسلامی و نهضت حماسه و شهادت است؛ روزی که یادآور شاخص‌های دانشجوی تراز انقلاب اسلامی است. وقتی در آبان ماه آن سال اعلام شد که نیکسون، معاون رئیس جمهور وقت آمریکا از طرف آیزنهاور، رئیس جمهور وقت این کشور استعمارگر به ایران می‏آید، در مقابل دانشجویان مبارز دانشگاه نیز تصمیم گرفتند که در فضای حکومت نظامی بعد از کودتای سیاه، نفرت و انزجار خود را به دستگاه کودتا نشان دهند.

صبح شانزده آذر، هنگام ورود دانشجویان به دانشگاه تهران، متوجه تجهیزات فوق العاده سربازان و اوضاع غیر عادی اطراف دانشگاه شده، وقوع حادثه‏ای را پیش بینی می‏کردند. فضا بشدت آبستن حوادث و درگیری بود. بعد از گذشت مدتی برای جلوگیری از تنش و درگیری چندین دانشکده دانشگاه تعطیل اعلام شد و در ادامه سراسر دانشگاه به دستور رئیس دانشگاه تعطیل گردید. ناآرامی تمامی محوطه دانشگاه را فرا گرفت به یکباره، فرمان آتش هم صادر شد و سه دانشجوی انقلابی یعنی قندچی، بزرگ نیا و شریعت رضوی در خون خود غلتیدند و به شهادت رسیدند و جاودانه تاریخ ایران زمین شدند.

شهید چمران که خود شاهد این واقعه بوده در ر ابطه با حادثه ۱۶ آذر می‌گوید: «وقایع آن روز چنان در نظرم مجسم است که گویی همه را به چشم می‌بینم، صدای رگبار مسلسل در گوشم طنین می‌اندازد، سکوت موحش بعد از رگبار، بدنم را می‌لرزاند، آه بلند و ناله جانگداز مجروحین را در میان این سکوت دردناک می‌شنوم.

"بعد از گذشت مدتی برای جلوگیری از تنش و درگیری چندین دانشکده دانشگاه تعطیل اعلام شد و در ادامه سراسر دانشگاه به دستور رئیس دانشگاه تعطیل گردید"دانشکده فنی خون آلود را در آن روز و روز‌های بعد به رای العین می‌بینم.» درست روز بعد از واقعه ۱۶ آذر و در جو خفقان و وحشت، نیکسون معاون رییس جمهور امریکا به ایران آمد و در همان دانشگاهی که هنوز به خون دانشجویان بی گناه رنگین بود دکترای افتخاری حقوق دریافت کرد.

 بدین گونه حادثه ۱۶ آذر ۱۳۳۲،   بعنوان نماد استکبار ستیزی، مبارزه با استبداد و عدالت خواهی دانشجویان در تاریخ ایران ثبت شد. از آن پس، همه ساله به رغم کوشش رژیم و ساواک، در دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌های سراسر کشور مراسم و تظاهراتی به یاد شهیدان آن روز برپا می‌گردید. چنین شد که ۱۶ آذر به نام روز دانشجو نام گذاری شد و امروزه پس از گذشت سال‌ها از آن واقعه، یاد و نام آن شهیدان زنده است و بحث «دانشجوی تراز انقلاب اسلامی» در زبان و بیان رهبری حکیم انقلاب طنین انداز است. این یادداشت قصد دارد به بخشی از شاخصه‌های دانشجوی تراز انقلاب اسلامی در بیانات حکیمانه‌ی رهبری بصیر انقلاب بپردازد:

* با نگاه مستفسرانه دنبال پیدا کردن واقعیت باشید

«نظارت و توجه به اوضاع کشور. نگاه مستفسرانه و دنبال پیدا کردن واقعیت، همراه با انتقاد.

قبلا هم عرض کردم که انتقاد هیچ اشکالی ندارد. نگاه منتقدانه هیچ اشکالی ندارد، منتها انتقاد درست؛ بی انصافی نشود. آدم گاهی می‌بیند در بعضی از انتقادها، بی انصافی می‌شود. حالا شما یک خرده تندید و جوان هم هستید و آدم خیلی هم توقع ندارد؛ اما آنهایی که ریش و سبیلشان سفید هم شده، گاهی اوقات انسان می‌بیند که بی انصافی میکنند؛ در بیان کردن و گفتن و حرف زدن نسبت به این و آن، بی ملاحظگی میکنند. مراقبت کنید بی انصافی نشود.

"از آن پس، همه ساله به رغم کوشش رژیم و ساواک، در دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌های سراسر کشور مراسم و تظاهراتی به یاد شهیدان آن روز برپا می‌گردید"بنابراین نقد مستمر. نظارت مستمر و متعادل بر اوضاع کشور، بر مدیریت ها، جزو کارهای بسیار لازم است؛ البته باید با عقلانیت و با مدارا همراه باشد، بدون افراط، بدون پرخاشگری؛ اما نگاه نقادانه» (۱۳۹۱/۰۵/۱۶)

* فریب سیاسی، قلمزنان روشنفکر را نخورید

«حال در چنین محیط و چنین جامعه ای، یک وقت می‌بینید که فلان آقا به عنوان قلمزنی روشنفکر، فرض بفرمایید راجع به دمکراسی می‌نویسد و آه حسرت دمکراسی آمریکایی و غربی را در این کشور میکشد! این یک فریب سیاسی است. یک غلط فکری و سیاسی است..» (۱۳۷۵/۰۹/۱۵)

* خودجوش باشید

«آنچه ما از بچّه‌های دانشجو، از شما جوان‌های عزیز که من خیلی به شما‌ها واقعاً علاقه مندم، انتظار داریم این است که شما‌ها باید خودجوش باشید، باید خودکار باشید، باید منتظر این نباشید که شما را به کار وادار کنند بخصوص جوان‌هایی که مثلاً مربوط به تشکل‌های گوناگون دانشجویی هستند. باید خودکار حرکت کنید، باید بچه‌هایی که اهل اندیشه هستند؛ بعضی‌ها هستند در اندیشه ورزی پیشرو هستند، بعضی‌ها در حرکت‌های اجرائی پیشرو هستند؛ هر کدام در هر قسمتی که توانایی‌اش را دارید بایستی خودجوش و خودکار باشید؛ مثل مبارزات مبارزین زمان طاغوت.» (۱۳۹۸/۰۳/۰۱)

* قدرت تحلیل سیاسی داشته باشید

«بنده یک وقت عرض کردم دانشگاه‌ها باید سیاسی باشند و دانشجو باید سیاسی باشد. معنای این حرف آن است که دانشجو باید قدرت تحلیل سیاسی داشته باشد؛ تا جبهه‏بندی‌های دنیا را بشناسد؛ تا بفهمد امروز دشمن کجاست و از کجا و با چه ابزاری حمله می‏کند.

این برای شما لازم است. اگر شما تلاش سیاسی، کار سیاسی، مطالعه و مباحثه سیاسی نداشته باشید، این توانایی را پیدا نمی‏کنید. البته توجه داشته باشید که دشمن از همین امر استفاده نکند. دشمن با کمال هوشیاری ایستاده است. امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «و من نام لم ینم عنه»؛ مراقب باشید که اگر شما غفلت می‏کنید، دشمن از شما غفلت نمی‏کند.

"این یادداشت قصد دارد به بخشی از شاخصه‌های دانشجوی تراز انقلاب اسلامی در بیانات حکیمانه‌ی رهبری بصیر انقلاب بپردازد:* با نگاه مستفسرانه دنبال پیدا کردن واقعیت باشید«نظارت و توجه به اوضاع کشور"دشمن با کمال هوشیاری مراقب است» (۱۳۷۴/۰۸/۱۰)

* به مسائلی که از اولویت برخوردار نیستند، سرگرم نشوید

«جدا کردن مسائل اصلی از فرعی، مسائل درجهی یک از مسائل درجهی دو، سرگرم نشدن به مسائلی که از اولویت برخوردار نیستند و شناختن این مسائل، از عرصه های شور و شوق دانشجوئی و دانشگاهی است. اگر شما می‌بینید در بیرون کسانی احیاناً به مسائل فرعی سرگرم می‌شوند. خودشان را مشغول میکنند، محیط دانشگاه باید بتواند در این زمینه داوری درستی داشته باشد: آقا این مسئله اصلی است، این مسئله فرعی است؛ این مسئله از اولویت برخوردار است، این مسئله از اولویت برخوردار نیست. محیط دانشجوئی، یک چنین محیطی است. این معنایش این نیست که حتماًبر همهی این جمع دانشجوئی، فکر واحدی حاکم باشد؛ نه، ممکن است اختلاف نظر وجود داشته باشد؛ شما میگوئید این مسئله از اولویت برخوردار نیست، دیگری میگوید هست؛ خیلی خوب، محیط، محیط بحث است؛ همین، نشاط ایجاد میکند» (۱۳۹۲/۰۵/۰۶)

* هوشیار  باشید

«دانشگاه باید بهوش باشد.

دانشجوی مؤمن و مسلمان و دانشجوئی که به کشورش علاقه‌مند است و دانشجوئی که به آینده ی کشور و آینده ی نسل خودش دلبسته است، باید هوشیار باشد. بدانید این‌ها دارند طراحی میکنند؛ البته شکست میخورند. من الان به شما عرض میکنم، این‌ها در نهایت شکست میخورند؛ اما درجه ی بیداری و هوشیاری من و شما میتواند در میزان خسارت و ضرری که وارد میکنند، تأثیر بگذارد. اگر هوشیار باشیم، نمیتوانند صدمه و ضرری بزنند. اگر غفلت کنیم.

"معنای این حرف آن است که دانشجو باید قدرت تحلیل سیاسی داشته باشد؛ تا جبهه‏بندی‌های دنیا را بشناسد؛ تا بفهمد امروز دشمن کجاست و از کجا و با چه ابزاری حمله می‏کند"احساساتی بشویم، بی تدبیر عمل کنیم، یا خواب بمانیم و اینجور عوارض به سراغمان بیاید، ضرر و زیان و هزینه بالا خواهد بود؛ ولو در نهایت موفق نخواهند شد» (۱۳۸۶/۰۶/۰۴)

* آرمان‌ها را به عقاید دینی وصل کنید

«محیط دانشجوئی، محیط سیالی است؛ یعنی شما امروز دانشجوئید، پنج سال دیگر اغلبتان دانشجو نیستید؛ یک گروه دیگری به جای شما دانشجویند. خوب، اینجا دو تا محیط برای استمرار هست: یکی خود شما هستید. شما بمجرد اینکه از محیط دانشجوئی دانشگاه خارج شدید، یادتان نرود که در تشکل دانشجوئی، در محیط دانشجوئی، در کلاس درس، در یک چنین جلساتی چه میگفتید، چه میخواستید و به عنوان آرمان چه چیزهائی را مشخص میکردید؛ این‌ها را فراموش نکنید. این‌ها را نگه دارید. امروز شما دانشجوئید و محیط دانشگاه هست و محیط جوانی است و گرم و گیرا و عدالت و آرمانخواهی و اینها، بعد پسفردا از محیط دانشجوئی که خارج شدید، همه چیز یا دفعتاً فراموش بشود یا بتدریج فراموش بشود، این درست نیست.

این یک مرکز برای استمرار است.» (۱۳۸۶/۰۷/۱۷)

* در محیط دانشگاه اثرگذار باشید

«آنچه که من عرض می‌کنم، این است که در محیط دانشگاه سعی بر اثرگذاری کنید. به آنچه فرا گرفتید. اکتفا نکنید؛ سعیتان این باشد که آن را منعکس و منتقل کنید. در محیط دانشگاه، دل‌ها و فکرهای زیادی هستند که می توان آن‌ها را با شعاع این معارف، منور کرد. سعی دشمن این است که جوان‌ها از این معارف دور بمانند.

"اگر شما تلاش سیاسی، کار سیاسی، مطالعه و مباحثه سیاسی نداشته باشید، این توانایی را پیدا نمی‏کنید"همچنان که در قرآن ملاحظه می‌کنید «و هم ینهون عنه و ینأون عنه» درباره‌ی پیام پیغمبران نیز همینطور بوده است. درباره ی پیام پیغمبر اسلام نیز همینطور بود. دشمنان، هم دیگران را از قرار گرفتن در شعاع این افکار نورانی نهی می‌کنند، و هم، خودشان را عقب می‌کشند که این شعاع
به آن‌ها نتابد. راه مقابله اش همین است که شما سعی کنید این افکار را در میان محافل جوان، محافل دانشجویی و دل های پاک، نورانی و پذیرنده ببرید» (۱۳۷۹/۰۶/۱۰)

رستم ضیایی، دانشجوی کارشناسی معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه السلام