بررسی و تحلیل ارادهٔ الهی از دیدگاه میرداماد

بررسی و تحلیل ارادهٔ الهی از دیدگاه میرداماد

آرای میرداماد در بحث ارادۀ الهی را می‌توان در سه بخش طرح کرد: (۱) معناشناسی، (۲) وجود شناسی و (۳) تفسیر روایات دالّ بر فعلی بودن صفت اراده. در حوزۀ معناشناسی و ارادۀ الهی را «علم به نظام اکمل و عنایت به تحقق آن» تعریف کرده است.

چکیده

آرای میرداماد در بحث ارادۀ الهی را می‌توان در سه بخش طرح کرد: (۱) معناشناسی، (۲) وجود شناسی و (۳) تفسیر روایات دالّ بر فعلی بودن صفت اراده. در حوزۀ معناشناسی، با استناد به ادلهٔ نقلی و عقلی، او قائل به تفاوت میان ارادۀ الهی و انسانی شده و ارادۀ الهی را «علم به نظام اکمل و عنایت به تحقق آن» تعریف کرده است. در ساحت وجودشناسی، و بحث از ذاتی یا فعلی بودن صفت اراده، میرداماد ادله‌ای بر ذاتی بودن آن بیان کرده و به دنبال آن به مصاف دیدگاه کلینی در باب نفی ارادۀ ذاتی در حق تعالی و نقد آن رفته است. در مقام سوم، میرداماد سعی در تبیین عدم تنافی دیدگاه خود با احادیث و روایات دال بر صفت فعل دانستن اراده و حادث بودن آن دارد.

"بررسی و تحلیل ارادهٔ الهی از دیدگاه میردامادآرای میرداماد در بحث ارادۀ الهی را می‌توان در سه بخش طرح کرد: (۱) معناشناسی، (۲) وجود شناسی و (۳) تفسیر روایات دالّ بر فعلی بودن صفت اراده"بدین منظور وی اراده را به دو اطلاق در نظر می‌گیرد، نخست معنای مصدری که اراده بدین معنا سازگار با ذات الهی و به معنای احداث و ایجاد شیئی است، و گاهی نیز مقصود از اراده معنای فعلی است که همان فعلی است که فاعل آن را ایجاد می‌کند و در روایات اراده در این معنا منتزع از مقام فعل بوده و حادث است.

کلیدواژه ها: ارادۀ الهی؛ صفت ذات؛ صفت فعل؛ میرداماد؛ کلینی

نویسندگان:

محمود صیدی: استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

مصطفی موسوی اعظم: استادیار گروه الهیات، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) - دوره ۱۴، شماره ۲، زمستان ۱۳۹۵.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.