نقش دلایل ژنتیکی در دعاوی اثبات نسب

نقش دلایل ژنتیکی در دعاوی اثبات نسب

یافته مقاله حاضر این است که آزمایش ژنتیک نمی ‏‏تواند به خودی خود و مستقلاً در اثبات نسب مورد مراجعه قرار گیرد.

چکیده

در دو دهه اخیر آزمایش ‏های ژنتیک به‏ عنوان یکی از ادله اثبات در دعاوی نسب، مورد توجه قرار گرفته است؛ بدین جهت تبیین اعتبار علمی‏‏ و حقوقی آن، ضرورت خاصی دارد‏‏. شناخته‏ شده‏ ترین ‏‏آزمایش ‏ها ‏‏در موضوع اثبات نسب، آزمایش تجزیه گروه ‏های خونی و آزمایش DNA است‏‏ و مورد اخیر ‏قطعیت واعتبار علمی‏‏ بیشتری دارد. با توجه به اطمینانی که از نتایج آزمایش DNA حاصل می ‏‏شود، این سؤال مطرح است که آیا می‏‏ توان با استناد به آزمایش مزبور حکم به اثبات نسب داد؟ برخی تمایل به این نظریه دارند که آزمایش ژنتیک در عرض ادله دیگر نظیر اماره فراش قرار می ‏‏گیرد و می‏‏ تواند مثبت نسب باشد. با این سؤال فرعی نیز مواجه هستیم که مراجعه به آزمایش ژنتیک در دعوی اثبات نسب در بین چه کسانی قابل اتکا و اعتناست؟ یافته مقاله حاضر این است که آزمایش ژنتیک نمی ‏‏تواند به خودی خود و مستقلاً در اثبات نسب مورد مراجعه قرار گیرد. نتیجه آزمایش ژنتیک همواره ایجاد علم نمی‏‏ کند؛ متعلق علم حاصل از آزمایش ژنتیک، با متعلق علم قاضی به وجود نسب از دو جنس هستند و در نتیجه، فرض تعارض نتیجه آزمایش با علم قاضی منتفی است.

"شناخته‏ شده‏ ترین ‏‏آزمایش ‏ها ‏‏در موضوع اثبات نسب، آزمایش تجزیه گروه ‏های خونی و آزمایش DNA است‏‏ و مورد اخیر ‏قطعیت واعتبار علمی‏‏ بیشتری دارد"این آزمایش در دقیق‏ترین ‏‏حالت می‏‏ تواند رابطه خونی را اثبات کند؛ حال ‏آن که ‏‏ نسب یک رابطه حقوقی است و بدون وجود شرایط اماره فراش نمی ‏‏توان به آزمایش ژنتیک برای وجود نسب اعتنا کرد. در صورت وجود امارَه فراش، این اماره است که نسب را اثبات می ‏‏کند نه آزمایش ژنتیک. به همین دلیل، در موارد تحقق اماره فراش، مراجعه به آزمایش ژنتیک برای اثبات برخی دعاوی فرعی مانند احتمال عوض شدن نوزادان می ‏‏تواند راه‏گشا باشد.

کلیدواژه ها: قرابت نسبی؛ اماره فراش؛ آزمایش‏های ژنتیک؛ اثبات نسب؛ نفی نسب

نویسندگان:

پرویز عامری: رییس دانشکده حقوق دانشگاه شیراز

هاجر یاسینی نیا: دانشگاه شیراز

دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) - دوره ۲۱، شماره ۶۵، زمستان ۱۳۹۵.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.