کارگران در انتظار گرفتن سهمی از عدالت

ايلنا: تنها يك سال از فعاليت دولت نهم گذشته بود كه علي اكبر طاهايي، معاون وقت وزير كار آمار نگران‌كننده‌اي از وضعيت كارگران كشور ارائه كرد. البته پيشتر نهادهاي صنفي كارگري و رسانه‌هاي منتقد و مستقل، بارها از وضعيت كارگران كشور انتقاد كرده بودند، اما اوج گرفتن اختلافات بين نهادهاي صنفي كارگري و وزارت كار دولت نهم، سبب شده بود تا مقامات دولتي در بخشنامه‌اي نانوشته، ملزم باشند تا از پايان يافتن بحران‌هاي كارگري، رضايت كارگران از دستمزدها و ... خبر دهند و هيچ‌گاه به مناطق ممنوعه هم‌چون تجمعات كارگري، علل اعتراضات رو به گسترش اين طبقه و ... قدم نگذارند. با اين حال، طاهايي جرات به خرج داد و به منطقه قرمز پاي گذاشت. وي از پايين بودن حداقل دستمزد كارگران و فاصله فاحش مزد با خط فقر سخن گفت و در ادامه اعلام كرد كه همين حداقل دستمزد نيز به طور گسترده‌اي در كشور مورد بي‌اعتنايي قرار مي‌گيرد. معاون وقت وزارت كار براي اثبات خود دليل هم داشت؛ گزارش وزارت كار از استان قم نشان مي‌داد كه ده‌ها هزار كارگر فارغ‌التحصيل اين استان، ماهانه كمتر از هشتاد هزار تومان حقوق مي‌گيرند؛ رقمي كمتر از نصف حداقل دستمزد مصوب آن سال. پس از اين ماجرا، طاهايي كمتر در رسانه‌ها حضور يافت و حتي عده‌اي با طعنه مي‌گفتند كه تغيير دفتر وي از ساختمان اصلي وزارت كار واقع در خيابان آزادي به ساختماني در ميدان فاطمي، نوعي تبعيد محسوب مي‌شد، اما همين موضوع گوياي بسياري از واقعيت‌هاي كشور بود. مسوولان اوضاع كارگران كشور را مي‌دانند، با واقعيات زندگي اين طبقه آشنا هستند اما نمي‌خواهند قدمي براي بهبود اين وضع بردارند، به هزار و يك دليل. شواهد و قراين زيادي در دست است كه اوضاع كارگران در دولت نهم نه فقط بهتر نشده، بلكه بدتر نيز شده است، موضوعي كه هيچ قرابتي با شعارهاي احمدي‌نژاد در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي سال 84 ندارد. افزايش ميزان دستمزد كارگران در سال‌هاي 85 تا 88 نشان مي‌دهد كه طي اين سال‌ها فقط قدرت خريد حداقل بگيران كارگري حفظ شده است و با توجه به افزايش ريالي ساير سطوح مزدي، قدرت خريد ساير اقشار كارگري با سطوح مزدي ديگر كم شده است. تضعيف روزافزون سازمان تامين اجتماعي از راه تحميل بخشي از هزينه‌هاي دولت بر اين سازمان كه به كاهش خدمات‌رساني اين سازمان به كارگران مي‌انجامد، از ديگر راه‌هايي بود كه سبب شد وضعيت كارگران به‌خصوص در بخش درماني افت محسوسي تجربه كند. رواج بيش از پيش قراردادهاي موقت كه امنيت شغلي و آسايش رواني كارگران را به شدت تهديد مي‌كند، هر چند در اين دولت آغاز نشد اما روند گسترده و نگران‌كننده‌تري گرفت، به گونه‌اي كه آمار رسمي وزارت كار حكايت از اين دارد كه 75 درصد كارگران كشور قرارداد موقت هستند. با اين همه دولت براي جبران تمامي اين كم‌كاري‌ها، وعده‌هايي به طور عام به تمامي اقشار محروم جامعه و به‌طور خاص به كارگران داد كه سهام عدالت يكي از مهم‌ترين اين وعده‌ها بود.  هر چند اصل اين موضوع؛ يعني توزيع سهام كارخانه‌هاي دولتي مشمول اصل 44 قانون اساسي بين مردم، به محل اختلافي بين كارشناسان اقتصادي بدل شده بود و عده‌اي از كارشناسان با توجه به وضعيت كارخانه‌هايي كه سهام آنها در قالب سهام عدالت بين مردم توزيع مي‌شد، اين كار را توزيع زيان بين مردم عنوان مي‌كردند، ولي توزيع گسترده اين سهام بين برخي از اقشار جامعه، سبب شد تا گروه‌هاي محروم نوعي تبعيض و بي‌عدالتي را احساس كنند. در اين بين كارگران جزء گروه‌هايي محسوب مي‌شدند كه تبليغات گسترده‌اي از سوي دولت حول توزيع سهام عدالت بين آنها صورت گرفت ولي تا امروز سهامي بين آنها توزيع نشده است. دولت براي كارگران برنامه‌ها دارد تمام کارگراني که تاکنون سهام عدالت دريافت نکرده‌اند در قالب يک برنامه جديد، سهام عدالت دریافت مي‌کنند. شمس‌الدين حسيني، وزير امور اقتصاد و دارايي با بيان اين مطلب سعي كرد تا بخشي از نگراني‌هاي كارگران را برطرف كند. وي در اين‌باره اظهار داشت: بسياري از واحدهاي دولتي که به بخش خصوصي واگذار مي‌شوند، بخشي از سهامشان به صورت سهام ترجيحي به کارگران آن واحد واگذار مي‌شود که ارزش بيشتري نسبت به سهام عدالت دارد. وي با بيان اينکه سهام عدالت در فازهاي مختلف واگذار مي‌شود، تاکيد کرد: در مرحله اول سهام عدالت بين 23 ميليون نفر از روستائيان توزيع شد که بسياري از کارگران روستايي در قالب اين طرح از مزاياي سهام عدالت برخوردار شدند. حسيني ادامه داد: بسياري از کارگران شرکت‌هاي خدماتي و پيماني که با دستگاه‌هاي دولتي همکاري مي‌کنند هم سهام عدالت دريافت کرده‌اند، همچنين سهام عدالت بين کارگران ايثارگر نيز توزيع شده است. وزير اقتصاد خاطر نشان کرد: به هر حال ممکن است برخي از کارگران زحمتکش کشور در قالب اين طرح‌ها موفق به دريافت سهام عدالت نشده باشند که به زودي با تشکيل جلسه شوراي عالي اصل 44، برنامه ويژه‌اي براي توزيع سهام عدالت بين اين قشر زحمتکش تدوين و اجرا خواهد شد. اين در حالي است كه رييس سازمان خصوصي سازي كشور و مديرعامل كارگزاري سهام عدالت اعلام كردند كه پرونده سهام عدالت تا پايان تيرماه بسته خواهد شد و ديگر ورودي جديدي نخواهد داشت. نمايندگان كارگري: كارگران تاكنون سهام عدالت نگرفته‌اند تاكنون هيچ كدام از كارگران كشور سهام عدالت دريافت نكرده‌اند. علي اكبر عيوضي، عضو كانون شوراهاي اسلامي كار استان تهران با اين اظهارنظر به‌طور غيرمستقيم اظهارات وزير اقتصاد را كه معتقد است گروه‌هاي مختلفي از جامعه كارگري سهام عدالت گرفته‌اند، پاسخ داده و مي‌گويد: كارگران همچنان در انتظار سهام عدالت هستند، در حالي كه اين قشر جزء افراد كم‌درآمد جامعه هستند و بايد هنگام ارائه خدمات حمايتي در اولويت قرار گيرند. وي با بيان اينكه كارگران تاكنون فقط از سهام ترجيحي برخوردار شده‌اند، اظهار داشت: موضوع سهام ترجيحي از سهام عدالت جدا است، سهام عدالت يك طرح بزرگ كشوري بوده و قرار است به همه اقشار جامعه تعلق گيرد. عضو ديگر كانون هماهنگي شوراي اسلامي كار تهران هم با بيان اينكه ممكن است بخشي از كارگران به طور مستقل سهام عدالت دريافت كرده باشند، مي‌گويد: قشر كارگري به طور عام تاكنون از دريافت سهام عدالت بي‌بهره بوده است. ناصر برهاني مي‌گويد: كارگران هميشه از سهام ترجيحي برخوردار بوده‌اند، اما درخواست ما اين بوده كه بايد سهام عدالت به آنها هم تعلق بگيرد. نماينده ديگري از جامعه كارگري كه در شوراي عالي كار هم عضويت دارد نيز با تاييد دريافت نكردن سهام عدالت از سوي بخش عمده كارگران، مي‌گويد: در حال حاضر فقط زنان شاغل سرپرست خانوار و بازنشستگان تحت پوشش تامين اجتماعي از اين سهام برخوردار شده‌اند. ولي الله صالحي افزود: حجم جمعيت كارگران بالا است و پرداخت سهام عدالت به آنها در برنامه مسوولان قرار دارد. هزار وعده خوبان يكي وفا نشود مروري بر خاطرات پيشين به كارگران يادآوري مي‌كند كه شهريور سال 87، وزير تعاون با قاطعيت از برخورداري تمامي كارگران از سهام عدالت تا پايان سال 87 خبر داد. محمد عباسی در حاشیه مراسم جشنواره تعاونی‌های برتر در جمع خبرنگاران گفت: تاکنون 23 میلیون فرم سهام عدالت در تعاونی‌های یاد شده توزیع شده که کارگران و کارمندان می‌توانند برای پر کردن فرم‌های سهام اقدام کنند. وزیر تعاون از پر کردن فرم سهام عدالت توسط حدود 14 میلیون نفر از کارگران خبر داد و اظهار داشت: کارگران می‌توانند با مراجعه به تعاونی‌های سهام عدالت نسبت به دریافت و پر کردن فرم سهام عدالت اقدام کنند. عباسی از واگذار کردن سهام عدالت به تمام کارگران تا پایان سال جاری (سال 87) خبر داد و افزود: میزان استقبال کارگران از طرح و عضویت آنها در تعاونی‌های سهام عدالت مهم است. وی خاطر نشان کرد: تعاونی‌های سهام عدالت در تمام شهرستان‌های کشور ایجاد شده است.