اگر هنر نباشد، تمدن می‌میرد/ استمرار انقلاب نیازمند احیای تفکر انتقادی و نقد درون گفتمانی است

به گزارش خبرگزاری فارس، پیام فضلی‌نژاد، سردبیر سابق مجله عصر اندیشه همایش مدرسه علوم انسانىِ اسلامى صدرا به سخنرانی پرداخت.

وی که بحث خود را در این دوره به ضرورت احیا تفکر انتقادى و رسالت روشنفکران مسئول اختصاص داده بود، اظهار داشت: دانش پژوهان ما باید به عنوان روشنفکران مسئول، جسارت و قدرت رویارویى با شبهات رادیکال و پرسش هاى پرمخاطره را داشته باشند. روشنفکران اصیل، از مواجهه با قضایاى فکرى جدید و اشکالات پیچیده طفره نمیروند و به سبب منافع و مصالح موهوم در چرخه محافظه کارى نمى افتند، بلکه هزینه نقد را نقداً مى پردازند و در اولین گام به خودانتقادى و نقد درون گفتمانى روى مى آورند تا پویایى را به تفکر و اجتماع بازگردانند.   

 این پژوهشگر علوم انسانى افزود: احیا تفکر انتقادى به ایده بازاندیشى نظرى گره خورده است. این احیاگرى کار روشـنفکران مبـارزی اسـت کـه از یـک سـو ماننـد اسـتاد مرتضـی مطهرى بـه عقـل، فطـرت و حقیقـت بـاور دارنـد و از سـوی دیگـر، لـوازم کار روشـنفکری یعنـی کنـش در جامعـه بـاز، عقلانیـت کاربـردی و مباحثـات انتقـادی را می پذیرنـد، و در عیـن حـال از دکتـر علـی شـریعتی آموخته انـد کـه بـرای روشـنفکران «ترجمـه، قـول، تحکـم علمـی، دسـتور فکـری، بخشـنامه و... نبایـد مـلاک قضـاوت باشـد. بایـد بیندیشـیم، فکـر کنیـم و سپس قضـاوت کنیـم.»

 فضلى نژاد ادامه داد: روشنفکر مبارز هم مطالعـات اسلـامی دارد و دیـن را میشناسـند و هـم بـر دیگـر منابـع معرفتـی در فرهنگهـا، ادیـان و تمدنهـای زنــده مســلط اســت. او تــلاش میکنــد از منابــع معرفتــی چندگانــه بــرای ارتقــای عملــى فرهنــگ دینــی بهـره گیـرد، بـه جـای آنکـه بـر خطبه هـای بی ثمـر و روشهـای بی اثـر تکیـه کنـد. روشـنفکر مبـارز، هـم بـه نظریـه اعتنـا میکنـد و هـم بـه واقعیـت و باید به ترکیـب حکیمانـه ای از دوگانـه نظر و عمـل دست یابد که البته کار دشوارى است.  

 نویسنده کتاب ارتش سرى روشنفکران گفت: این روشنفکر اصیل اهل مرید و مراد بازى هاى مرسوم نیست و شیفته قطب هاى فکرى نمیشود، بلکه قطب نماى خود را با تفکر اصیل اسلامى تنظیم میکند. برپایه همین ویژگى هاست که معتقدیم روشنفکر مبـارز اسـت کـه تمدن سـاز اسـت و بـه این جهـت آرمـان تحقـق علـوم انسـانى اسلـامی را در سـر دارد. نمونه این کار روشنفکرى را میتوان در آثار چهره هایى مانند استاد رحیم پور ازغدى، دکتر پارسانیا، آیت الله علیدوست، دکتر غلامى، دکتر خسروپناه و چهره هایى از این سنخ و جنس دید که سیره رهبر انقلاب را در عرصه اندیشه دنبال میکنند.  

 فضلى نژاد تاکید کرد: انقلابهـاى علمـی و دگرگونی هـاى تمدنـی هیـچ گاه محصول محافظـه کاران چـپ و راسـت یا برآمده از میتینگ هاى بزرگ سیاسى نبـوده اسـت. ایـن انقلابهـا را در غـرب و شـرق، نوابـغ جسـور در محافل کوچک نخبگانى پدیـد آوردنـد کـه جرائت شکسـتن کلیشـه هاى فکـرى و تابوهـاى نظـرى را داشـتند و مرعـوب جـو و جامعـه روزگار خـود نشـدند و انتقادات رادیکال را صریح بیان کردند.  

 سردبیر سابق مجله عصر اندیشه اظهار داشت: روشـنفکر مبـارز یـک تحلیلگـر انقلابـی اسـت کـه خاستگاهش علوم انسانى و اصالتش فرهنگى است و برایـش «آزادگـی» شـرط اول اسـت، نـه یـک مفسـر حزبـی کـه کارکـرد خـود را بـه ابـزاری بـرای کسـب قـدرت فروبکاهـد، بلکه افقى کلان و نگاهى آینده پژوهانه دارد.  

  وى با گرامیداشت سالگرد درگذشت پرفسور محمود حسابى گفت: یکى از پرسش هاى جدى این است که چرا در طول دهه هاى گذشته دیگر پرفسور حسابى ها متولد نشدند، آوینى ها دوباره پا به عرصه نگذاشتند و نخبگان به حاشیه رانده شدند و جاى آنان را سیاستمداران گرفتند؟ آیا خاک تاریخ ما دیگر حاصل خیز نیست که از آن فیلسوفان و حکما و علماى بزرگ سر بر آورند؟  

 فضلى نژاد در پاسخ به سوالات دانش پژوهان گفت: هنر متعهد را نمیتوان از علوم انسانىِ اسلامى جدا کرد، خصوصا بنابر دیدگاه حضرت امام، باید مکتب و هنر را با یکدیگر و دوشادوش یکدیگر ببینیم. متاسفانه در جریان انقلاب کادرسازى فرهنگى نکردیم و براى نمونه در تربیت آفرینشگران و منتقدان هنرى در رشته هاى تئاتر، سینما، هنرهاى تجسمى، موسیقى و... ناتوان بوده ایم. در حالى که اگر هنر نباشد، تمدن مى میرد.

انتهای پیام/