آیا کرونا و بحران اوکراین به رییس‌جمهوری چین لطمه می‌زند؟
بی بی سی فارسی
آیا کرونا و بحران اوکراین به رییس‌جمهوری چین لطمه می‌زند؟۵ ساعت پیش
منبع تصویر،
AFP
توضیح تصویر،
آیا شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، در بسیار نزدیک شدن به روسیه، اشتباه محاسباتی کرد؟
انتظار می‌رود شی جین‌پینگ، رییس‌جمهوری چین، پاییز امسال سومین دوره ریاست‌جمهوری‌‌اش را آغاز کند. قرنطینه کرونا و حمایت از حمله روسیه به اوکراین که به سرانجام نرسیده، چقدر برای او هزینه خواهد داشت؟
کمی بیش از یک ماه پیش، در شب آغاز المپیک زمستانی ۲۰۲۲، دو تن از قدرتمندترین رهبران خودکامه جهان یعنی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه و شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، در میان هیاهوی بسیار، در پکن یک اجلاس پیروزمندانه برگزار کردند.
این دو با امضای یک توافقنامه "جامع" مشترک و "بدون محدودیت" اعلام کردند که "عصر جدیدی" در نظم جهانی آغاز شده است.
در این توافقنامه دو طرف قول دادند به طور متقابل از همدیگر حمایت و با گسترش بیشتر ناتو و شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای مخالفت کنند.
- شی جین‌پینگ دنیا را با چه لنزی می‌بیند
- کرونا به چین برگشت، شنژن در قرنطینه کامل، تعطیلی مدرسه‌ها در شانگهای
- چین در بحران اوکراین با روسیه چه می‌خواهد؟
این اقدام به طور گسترده به عنوان یک ضربه پنهان به تلاش آمریکا برای ایجاد ائتلاف هند-اقیانوس آرام در مقابل تهاجم چین تلقی شد.
منبع تصویر،
AFP
توضیح تصویر،
چین در حال حاضر دو ناو هواپیما بر دارد: لیائونینگ (اینجا در سال ۲۰۱۷) و شاندونگ که ماه مارس از تنگه تایوان عبور کرد
'عصر جدید' نه آنطور که پیش‌بینی می‌شد
جهان زود متوجه شد که "عصر جدید" اجتناب‌ناپذیر است.
"این دو با امضای یک توافقنامه "جامع" مشترک و "بدون محدودیت" اعلام کردند که "عصر جدیدی" در نظم جهانی آغاز شده است"فقط چند هفته بعد از امضای توافقنامه و چهار روز پس از پایان بازیهای زمستانی پکن، تانک‌های پوتین به سمت اوکراین راه افتادند.
برای لحظاتی گذرا، پوتین و شی جلوه‌ای شاهانه یافتند؛ چتربازان روسی در روز اول حمله در کی‌یف فرود آمدند و ناو هواپیمابر چین از تنگه تایوان گذشت. جهان با ناباوری و حیرت تماشا می‌کرد.
حالا با متوقف شدن ماشین جنگی پوتین و اقتصاد روسیه که زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی است، به نظر نمی‌آید نقشه‌های شی جین‌پینگ آنطور که پیش‌بینی می‌شد، خوب پیش برود.
بیانیه مشترک چین و روسیه
کارشناسان تغییر مواضع پکن در حمایت از روسیه و ملایم شدن لفاظی‌ها در قبال تایوان، عقب‌نشینی از سیاست‌های اقتصادی رادیکال و ادامه قرنطینه‌های کرونا در سراسر کشور را شکستهای سیاسی بزرگ برای رییس‌جمهور چین برمی‌شمارند.
انتظار عمومی این است که شی جین‌پینگ پاییز امسال در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین برای سومین بار به عنوان رییس‌جمهور این کشور تایید شود. کوین راد، ناظر قدیمی مسائل چین و نخست‌وزیر سابق استرالیا و رییس انجمن جامعه آسیا، در موقعیت‌های مختلف گفته است که فکر می‌کند آقای شی مصمم است "از دهه ۲۰۲۰ میلادی تا دهه ۲۰۳۰" رهبر اصلی چین بماند؛ یا آنطور که رسانه‌ها توصیف می‌کنند "رییس‌جمهور مادام‌العمر" باشد.
اما از منظر تاریخی، عقب‌نشینی‌های سیاسی پی در پی، معمولا برای رهبران خودکامه نوید خوبی ندارد.
نشانه‌های باد مخالف
منبع تصویر،
BBC/Lee Durant
توضیح تصویر،
خودروهای زرهی تخریب شده روسیه در خیابان‌های اوکراین گواهی بر آن است که جنگ طبق برنامه‌های ولادیمیر پوتین پیش نرفتاز پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستشیرازه
«شیرازه» پادکستی درباره کتاب‌ها است که سام فرزانه تهیه می‌کند
پادکست
پایان پادکست
جود بلانشت، کارشناس ارشد چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، اخیرا در مجله فارین پالیسی، نوشته است فارغ از آنکه آیا چین درباره حمله روسیه از قبل هشدار دریافت کرده یا نه، تصمیم شی برای شراکت "بدون محدودیت" با پوتین، تنها چند روز قبل از حمله به اوکراین، "شاید بزرگ‌ترین اشتباه سیاست خارجی او در ۱۰ سال اول حکمرانی‌اش بوده باشد."
این برداشتی است که در داخل چین و حتی در میان حلقه رسمی مقام‌ها هم بازتاب یافت.
هو وی، چهره دانشگاهی مرتبط با دولت چین، در اظهار نظری مخالف که میان حلقه حکومتی نادر است، مقاله‌ای به دو زبان انگلیسی و چینی منتشر کرد و از پکن خواست که در سیاست حمایت از روسیه تجدیدنظر کند.
"در این توافقنامه دو طرف قول دادند به طور متقابل از همدیگر حمایت و با گسترش بیشتر ناتو و شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای مخالفت کنند"
گرچه در این مقاله به طور مستقیم از رهبر چین انتقاد نشده و فقط از منظر منافع ملی چین موضوع مورد بحث قرار گرفته بود، اما وبسایت منتشر کننده یادداشت به‌سرعت فیلتر و سانسور شد. با این حال مقاله هنوز در دسترس کاربران خارج از چین است.
جدا از شکستهای سیاست خارجی، برنامه‌های "رفاه مشترک" شی جین پینگ هم در حال عقبگرد است؛ برنامه‌ای شامل رشته‌ای از سیاست‌های اقتصادی رادیکال که بخش خصوصی را به نفع بخش دولتی سرکوب می‌کند.
خبرگزاری‌های بین‌المللی همگی از کند شدن اقتصاد چین و خروج سرمایه‌های خارجی از این کشور در ماه‌های اخیر گزارش داده‌اند.
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
خبرگزاری‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند که در ماه‌های گذشته اقتصاد چین به شدت دچار بحران شده است
نشانه‌هایی وجود دارد که شی و دولتش در مواجهه با واقعیت وخیم اقتصادی، در تلاش برای آرام کردن بازار و تثبیت اقتصاد، از بعضی از رادیکال‌ترین تغییرات اقتصادی که در نظر داشتند، عقب نشسته‌اند.
گرچه بعضی از سرمایه‌گذاران قدیمی در بازار چین مانند ری دالیو، موسس و مدیرعامل 'بریج‌واتر'، گفته‌اند که به توانایی دولت چین در مدیریت اقتصاد آشفته باور دارند، اما بعضی دیگر در این باره ابراز تردید می‌کنند.
راجر گارساید، دیپلمات سابق بریتانیا در چین، نویسنده و سرمایه‌گذار بانکی، اخیرا به بیبیسی گفت بحران‌هایی که چین با آن دست به گریبان است، مانند پیر شدن سریع جمعیت، شکاف عمیق طبقاتی، فساد سیستماتیک، ساختار اقتصادی نامتعادل، حباب مسکن و املاک، و حتی تخریب محیط زیست، فقط با اصلاحات و برقراری حکومت قانون درست خواهد شد.
او باور دارد که اصرار شی برای بازگشت به "دوران کنترل و تمامیت‌گرایی مائو" به شکست منجر خواهد شد.
کووید صفر؛ پیروزی و شکست
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
ووهان اولین شهر جهان بود که به خاطر شیوع کرونا قرنطینه شد و این الگو به سرعت در سایر نقاط دنیا اجرا شد
از میان همه شکست‌ها و ناکامی‌های آشکار، شاید سیاست 'کووید صفر' برای شی جین‌پینگ مخرب‌ترین بوده است. چرا که او بارها با خرج کردن اعتبار شخصی‌اش در موقعیت‌های مختلف تاکید کرد که بر اوضاع به طور کامل مسلط است.
ژانویه ۲۰۲۰ وقتی آقای شی دستور داد که ۹ میلیون جمعیت شهر ووهان قرنطینه شوند، جهان با ناباوری شاهد ماجرا بود.
این اقدام که از اولین تدابیر مبارزه با کرونا بود، به سرعت در سراسر جهان کپی‌برداری شد.
"فقط چند هفته بعد از امضای توافقنامه و چهار روز پس از پایان بازیهای زمستانی پکن، تانک‌های پوتین به سمت اوکراین راه افتادند"
قرنطینه و سیاست 'کووید صفر' به‌زودی به نشانه موفقیت چین در غلبه بر کووید تبدیل شد. رسانه‌های ملی چین این موضوع را به عنوان مثالی از کارآیی و برتری چین در مقابل غرب ناکارآمد به تصویر می‌کشیدند.
سیاستی که نامش را کووید صفر گذاشته‌اند به محدودیت و کنترل شدید سفرهای بین‌المللی، اجرای سفت و سخت قرنطینه‌های محلی و انجام تست خلاصه می‌شود.
منبع تصویر،
AFP
توضیح تصویر،
شانگهای، قلب اقتصادی چین، اکنون در قرنطینه است
برای مدتی این سیاست به خوبی کار کرد، زندگی بسیاری را نجات داد و چرخ اقتصاد چین را در مسیرش نگه داشت.
اما حالا "مدل" موفق رییس‌جمهور چین، اقتصاد این کشور را در هم می‌کوبد؛ در حالی‌که بقیه جهان بحران را پشت سر گذاشته و از قرنطینه‌های کرونا بیرون می‌آیند.
نرخ ابتلا به کووید در چین برای مدتی طولانی بسیار پایین بود و به همین دلیل شهروندان عادی انگیزه کمی برای تزریق واکسن داشتند.
تردید درباره واکسن زیاد بود و حتی برای کسانی که واکسینه می‌شدند، تبلیغات حکومتی و اطلاعات غلط بسیاری را به این باور رساند که واکسن‌های پیشرفته‌تر غربی نوع آر‌ان‌ای "ایمن نیستند."
بسیاری واکسن‌های داخلی از نوع ویروس غیرفعال را انتخاب کردند. داده‌های بین‌المللی به وضوع نشان می‌دهد که واکسن‌های غیرفعال در مقابل سویه‌های جدید و واگیرتر ویروس مثل 'دلتا ' و 'اومیکرون ' اثر کم‌تری دارند.
گرچه دولت چین از پارسال بی سر و صدا واکسن‌های غربی را تأیید و حتی واردات آنها را آغاز کرده است، اما بسیاری بر این باورند که ممکن است این اقدام برای مقابله با موج جدید ویروس که چین را از هنگ‌کنگ تا شانگهای در نوردیده، دیر باشد.
چنگ مایکل سانگ، استاد اقتصاد در دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، تخمین می‌زند که محدودیت‌های اخیر وضع شده برای مهار کرونا در چین ماهانه حدود ۴۶ میلیارد دلار یا معادل ۳/۱ درصد تولید ناخالص داخلی (جی‌دی‌پی) این کشور هزینه داشته است.
"برای لحظاتی گذرا، پوتین و شی جلوه‌ای شاهانه یافتند؛ چتربازان روسی در روز اول حمله در کی‌یف فرود آمدند و ناو هواپیمابر چین از تنگه تایوان گذشت"با قرنطینه شانگهای که قلب اقتصادی چین است، این هزینه می‌تواند حتی بالاتر هم برود.
آسیب‌های اقتصادی به کنار، همه این مشکلات از نظر سیاسی برای رییس‌جمهور شی چقدر هزینه خواهد داشت؟ ناظران چین در این چند ماه و چند هفته که تا برگزاری بیستمین کنگره حزب کمونیست چین باقی است، دنبال سرنخ‌ها برای پاسخ دادن به این سوال خواهند بود.
- خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بیبیسی فارسی دنبال کنید
منبع تصویر، AFP
آیا شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، در بسیار نزدیک شدن به روسیه، اشتباه محاسباتی کرد؟
انتظار می‌رود شی جین‌پینگ، رییس‌جمهوری چین، پاییز امسال سومین دوره ریاست‌جمهوری‌‌اش را آغاز کند. قرنطینه کرونا و حمایت از حمله روسیه به اوکراین که به سرانجام نرسیده، چقدر برای او هزینه خواهد داشت؟
کمی بیش از یک ماه پیش، در شب آغاز المپیک زمستانی ۲۰۲۲، دو تن از قدرتمندترین رهبران خودکامه جهان یعنی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه و شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، در میان هیاهوی بسیار، در پکن یک اجلاس پیروزمندانه برگزار کردند.
این دو با امضای یک توافقنامه "جامع" مشترک و "بدون محدودیت" اعلام کردند که "عصر جدیدی" در نظم جهانی آغاز شده است.
در این توافقنامه دو طرف قول دادند به طور متقابل از همدیگر حمایت و با گسترش بیشتر ناتو و شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای مخالفت کنند.
این اقدام به طور گسترده به عنوان یک ضربه پنهان به تلاش آمریکا برای ایجاد ائتلاف هند-اقیانوس آرام در مقابل تهاجم چین تلقی شد.
منبع تصویر، AFP
چین در حال حاضر دو ناو هواپیما بر دارد: لیائونینگ (اینجا در سال ۲۰۱۷) و شاندونگ که ماه مارس از تنگه تایوان عبور کرد
'عصر جدید' نه آنطور که پیش‌بینی می‌شد
جهان زود متوجه شد که "عصر جدید" اجتناب‌ناپذیر است. فقط چند هفته بعد از امضای توافقنامه و چهار روز پس از پایان بازیهای زمستانی پکن، تانک‌های پوتین به سمت اوکراین راه افتادند.
برای لحظاتی گذرا، پوتین و شی جلوه‌ای شاهانه یافتند؛ چتربازان روسی در روز اول حمله در کی‌یف فرود آمدند و ناو هواپیمابر چین از تنگه تایوان گذشت. جهان با ناباوری و حیرت تماشا می‌کرد.
حالا با متوقف شدن ماشین جنگی پوتین و اقتصاد روسیه که زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی است، به نظر نمی‌آید نقشه‌های شی جین‌پینگ آنطور که پیش‌بینی می‌شد، خوب پیش برود.
بیانیه مشترک چین و روسیه
کارشناسان تغییر مواضع پکن در حمایت از روسیه و ملایم شدن لفاظی‌ها در قبال تایوان، عقب‌نشینی از سیاست‌های اقتصادی رادیکال و ادامه قرنطینه‌های کرونا در سراسر کشور را شکستهای سیاسی بزرگ برای رییس‌جمهور چین برمی‌شمارند.
انتظار عمومی این است که شی جین‌پینگ پاییز امسال در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین برای سومین بار به عنوان رییس‌جمهور این کشور تایید شود. کوین راد، ناظر قدیمی مسائل چین و نخست‌وزیر سابق استرالیا و رییس انجمن جامعه آسیا، در موقعیت‌های مختلف گفته است که فکر می‌کند آقای شی مصمم است "از دهه ۲۰۲۰ میلادی تا دهه ۲۰۳۰" رهبر اصلی چین بماند؛ یا آنطور که رسانه‌ها توصیف می‌کنند "رییس‌جمهور مادام‌العمر" باشد.
اما از منظر تاریخی، عقب‌نشینی‌های سیاسی پی در پی، معمولا برای رهبران خودکامه نوید خوبی ندارد.
نشانه‌های باد مخالف
منبع تصویر، BBC/Lee Durant
خودروهای زرهی تخریب شده روسیه در خیابان‌های اوکراین گواهی بر آن است که جنگ طبق برنامه‌های ولادیمیر پوتین پیش نرفت
جود بلانشت، کارشناس ارشد چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، اخیرا در مجله فارین پالیسی، نوشته است فارغ از آنکه آیا چین درباره حمله روسیه از قبل هشدار دریافت کرده یا نه، تصمیم شی برای شراکت "بدون محدودیت" با پوتین، تنها چند روز قبل از حمله به اوکراین، "شاید بزرگ‌ترین اشتباه سیاست خارجی او در ۱۰ سال اول حکمرانی‌اش بوده باشد."
این برداشتی است که در داخل چین و حتی در میان حلقه رسمی مقام‌ها هم بازتاب یافت.
هو وی، چهره دانشگاهی مرتبط با دولت چین، در اظهار نظری مخالف که میان حلقه حکومتی نادر است، مقاله‌ای به دو زبان انگلیسی و چینی منتشر کرد و از پکن خواست که در سیاست حمایت از روسیه تجدیدنظر کند.
گرچه در این مقاله به طور مستقیم از رهبر چین انتقاد نشده و فقط از منظر منافع ملی چین موضوع مورد بحث قرار گرفته بود، اما وبسایت منتشر کننده یادداشت به‌سرعت فیلتر و سانسور شد. با این حال مقاله هنوز در دسترس کاربران خارج از چین است.
جدا از شکستهای سیاست خارجی، برنامه‌های "رفاه مشترک" شی جین پینگ هم در حال عقبگرد است؛ برنامه‌ای شامل رشته‌ای از سیاست‌های اقتصادی رادیکال که بخش خصوصی را به نفع بخش دولتی سرکوب می‌کند.
خبرگزاری‌های بین‌المللی همگی از کند شدن اقتصاد چین و خروج سرمایه‌های خارجی از این کشور در ماه‌های اخیر گزارش داده‌اند.
منبع تصویر، Getty Images
خبرگزاری‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند که در ماه‌های گذشته اقتصاد چین به شدت دچار بحران شده است
نشانه‌هایی وجود دارد که شی و دولتش در مواجهه با واقعیت وخیم اقتصادی، در تلاش برای آرام کردن بازار و تثبیت اقتصاد، از بعضی از رادیکال‌ترین تغییرات اقتصادی که در نظر داشتند، عقب نشسته‌اند.
گرچه بعضی از سرمایه‌گذاران قدیمی در بازار چین مانند ری دالیو، موسس و مدیرعامل 'بریج‌واتر'، گفته‌اند که به توانایی دولت چین در مدیریت اقتصاد آشفته باور دارند، اما بعضی دیگر در این باره ابراز تردید می‌کنند.
راجر گارساید، دیپلمات سابق بریتانیا در چین، نویسنده و سرمایه‌گذار بانکی، اخیرا به بیبیسی گفت بحران‌هایی که چین با آن دست به گریبان است، مانند پیر شدن سریع جمعیت، شکاف عمیق طبقاتی، فساد سیستماتیک، ساختار اقتصادی نامتعادل، حباب مسکن و املاک، و حتی تخریب محیط زیست، فقط با اصلاحات و برقراری حکومت قانون درست خواهد شد.
او باور دارد که اصرار شی برای بازگشت به "دوران کنترل و تمامیت‌گرایی مائو" به شکست منجر خواهد شد.
کووید صفر؛ پیروزی و شکست
منبع تصویر، Getty Images
ووهان اولین شهر جهان بود که به خاطر شیوع کرونا قرنطینه شد و این الگو به سرعت در سایر نقاط دنیا اجرا شد
از میان همه شکست‌ها و ناکامی‌های آشکار، شاید سیاست 'کووید صفر' برای شی جین‌پینگ مخرب‌ترین بوده است. چرا که او بارها با خرج کردن اعتبار شخصی‌اش در موقعیت‌های مختلف تاکید کرد که بر اوضاع به طور کامل مسلط است.
ژانویه ۲۰۲۰ وقتی آقای شی دستور داد که ۹ میلیون جمعیت شهر ووهان قرنطینه شوند، جهان با ناباوری شاهد ماجرا بود.
این اقدام که از اولین تدابیر مبارزه با کرونا بود، به سرعت در سراسر جهان کپی‌برداری شد.
قرنطینه و سیاست 'کووید صفر' به‌زودی به نشانه موفقیت چین در غلبه بر کووید تبدیل شد. رسانه‌های ملی چین این موضوع را به عنوان مثالی از کارآیی و برتری چین در مقابل غرب ناکارآمد به تصویر می‌کشیدند.
سیاستی که نامش را کووید صفر گذاشته‌اند به محدودیت و کنترل شدید سفرهای بین‌المللی، اجرای سفت و سخت قرنطینه‌های محلی و انجام تست خلاصه می‌شود.
منبع تصویر، AFP
شانگهای، قلب اقتصادی چین، اکنون در قرنطینه است
برای مدتی این سیاست به خوبی کار کرد، زندگی بسیاری را نجات داد و چرخ اقتصاد چین را در مسیرش نگه داشت.
اما حالا "مدل" موفق رییس‌جمهور چین، اقتصاد این کشور را در هم می‌کوبد؛ در حالی‌که بقیه جهان بحران را پشت سر گذاشته و از قرنطینه‌های کرونا بیرون می‌آیند.
نرخ ابتلا به کووید در چین برای مدتی طولانی بسیار پایین بود و به همین دلیل شهروندان عادی انگیزه کمی برای تزریق واکسن داشتند.
تردید درباره واکسن زیاد بود و حتی برای کسانی که واکسینه می‌شدند، تبلیغات حکومتی و اطلاعات غلط بسیاری را به این باور رساند که واکسن‌های پیشرفته‌تر غربی نوع آر‌ان‌ای "ایمن نیستند."
بسیاری واکسن‌های داخلی از نوع ویروس غیرفعال را انتخاب کردند. داده‌های بین‌المللی به وضوع نشان می‌دهد که واکسن‌های غیرفعال در مقابل سویه‌های جدید و واگیرتر ویروس مثل 'دلتا ' و 'اومیکرون ' اثر کم‌تری دارند.
گرچه دولت چین از پارسال بی سر و صدا واکسن‌های غربی را تأیید و حتی واردات آنها را آغاز کرده است، اما بسیاری بر این باورند که ممکن است این اقدام برای مقابله با موج جدید ویروس که چین را از هنگ‌کنگ تا شانگهای در نوردیده، دیر باشد.
چنگ مایکل سانگ، استاد اقتصاد در دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، تخمین می‌زند که محدودیت‌های اخیر وضع شده برای مهار کرونا در چین ماهانه حدود ۴۶ میلیارد دلار یا معادل ۳/۱ درصد تولید ناخالص داخلی (جی‌دی‌پی) این کشور هزینه داشته است. با قرنطینه شانگهای که قلب اقتصادی چین است، این هزینه می‌تواند حتی بالاتر هم برود.
آسیب‌های اقتصادی به کنار، همه این مشکلات از نظر سیاسی برای رییس‌جمهور شی چقدر هزینه خواهد داشت؟ ناظران چین در این چند ماه و چند هفته که تا برگزاری بیستمین کنگره حزب کمونیست چین باقی است، دنبال سرنخ‌ها برای پاسخ دادن به این سوال خواهند بود.
منبع تصویر، AFP
آیا شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، در بسیار نزدیک شدن به روسیه، اشتباه محاسباتی کرد؟
انتظار می‌رود شی جین‌پینگ، رییس‌جمهوری چین، پاییز امسال سومین دوره ریاست‌جمهوری‌‌اش را آغاز کند. قرنطینه کرونا و حمایت از حمله روسیه به اوکراین که به سرانجام نرسیده، چقدر برای او هزینه خواهد داشت؟
کمی بیش از یک ماه پیش، در شب آغاز المپیک زمستانی ۲۰۲۲، دو تن از قدرتمندترین رهبران خودکامه جهان یعنی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه و شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، در میان هیاهوی بسیار، در پکن یک اجلاس پیروزمندانه برگزار کردند.
این دو با امضای یک توافقنامه "جامع" مشترک و "بدون محدودیت" اعلام کردند که "عصر جدیدی" در نظم جهانی آغاز شده است.
در این توافقنامه دو طرف قول دادند به طور متقابل از همدیگر حمایت و با گسترش بیشتر ناتو و شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای مخالفت کنند.
این اقدام به طور گسترده به عنوان یک ضربه پنهان به تلاش آمریکا برای ایجاد ائتلاف هند-اقیانوس آرام در مقابل تهاجم چین تلقی شد.
منبع تصویر، AFP
چین در حال حاضر دو ناو هواپیما بر دارد: لیائونینگ (اینجا در سال ۲۰۱۷) و شاندونگ که ماه مارس از تنگه تایوان عبور کرد
'عصر جدید' نه آنطور که پیش‌بینی می‌شد
جهان زود متوجه شد که "عصر جدید" اجتناب‌ناپذیر است. فقط چند هفته بعد از امضای توافقنامه و چهار روز پس از پایان بازیهای زمستانی پکن، تانک‌های پوتین به سمت اوکراین راه افتادند.
برای لحظاتی گذرا، پوتین و شی جلوه‌ای شاهانه یافتند؛ چتربازان روسی در روز اول حمله در کی‌یف فرود آمدند و ناو هواپیمابر چین از تنگه تایوان گذشت. جهان با ناباوری و حیرت تماشا می‌کرد.
حالا با متوقف شدن ماشین جنگی پوتین و اقتصاد روسیه که زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی است، به نظر نمی‌آید نقشه‌های شی جین‌پینگ آنطور که پیش‌بینی می‌شد، خوب پیش برود.
بیانیه مشترک چین و روسیه
کارشناسان تغییر مواضع پکن در حمایت از روسیه و ملایم شدن لفاظی‌ها در قبال تایوان، عقب‌نشینی از سیاست‌های اقتصادی رادیکال و ادامه قرنطینه‌های کرونا در سراسر کشور را شکستهای سیاسی بزرگ برای رییس‌جمهور چین برمی‌شمارند.
انتظار عمومی این است که شی جین‌پینگ پاییز امسال در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین برای سومین بار به عنوان رییس‌جمهور این کشور تایید شود. کوین راد، ناظر قدیمی مسائل چین و نخست‌وزیر سابق استرالیا و رییس انجمن جامعه آسیا، در موقعیت‌های مختلف گفته است که فکر می‌کند آقای شی مصمم است "از دهه ۲۰۲۰ میلادی تا دهه ۲۰۳۰" رهبر اصلی چین بماند؛ یا آنطور که رسانه‌ها توصیف می‌کنند "رییس‌جمهور مادام‌العمر" باشد.
اما از منظر تاریخی، عقب‌نشینی‌های سیاسی پی در پی، معمولا برای رهبران خودکامه نوید خوبی ندارد.
نشانه‌های باد مخالف
منبع تصویر، BBC/Lee Durant
خودروهای زرهی تخریب شده روسیه در خیابان‌های اوکراین گواهی بر آن است که جنگ طبق برنامه‌های ولادیمیر پوتین پیش نرفت
جود بلانشت، کارشناس ارشد چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، اخیرا در مجله فارین پالیسی، نوشته است فارغ از آنکه آیا چین درباره حمله روسیه از قبل هشدار دریافت کرده یا نه، تصمیم شی برای شراکت "بدون محدودیت" با پوتین، تنها چند روز قبل از حمله به اوکراین، "شاید بزرگ‌ترین اشتباه سیاست خارجی او در ۱۰ سال اول حکمرانی‌اش بوده باشد."
این برداشتی است که در داخل چین و حتی در میان حلقه رسمی مقام‌ها هم بازتاب یافت.
هو وی، چهره دانشگاهی مرتبط با دولت چین، در اظهار نظری مخالف که میان حلقه حکومتی نادر است، مقاله‌ای به دو زبان انگلیسی و چینی منتشر کرد و از پکن خواست که در سیاست حمایت از روسیه تجدیدنظر کند.
گرچه در این مقاله به طور مستقیم از رهبر چین انتقاد نشده و فقط از منظر منافع ملی چین موضوع مورد بحث قرار گرفته بود، اما وبسایت منتشر کننده یادداشت به‌سرعت فیلتر و سانسور شد. با این حال مقاله هنوز در دسترس کاربران خارج از چین است.
جدا از شکستهای سیاست خارجی، برنامه‌های "رفاه مشترک" شی جین پینگ هم در حال عقبگرد است؛ برنامه‌ای شامل رشته‌ای از سیاست‌های اقتصادی رادیکال که بخش خصوصی را به نفع بخش دولتی سرکوب می‌کند.
خبرگزاری‌های بین‌المللی همگی از کند شدن اقتصاد چین و خروج سرمایه‌های خارجی از این کشور در ماه‌های اخیر گزارش داده‌اند.
منبع تصویر، Getty Images
خبرگزاری‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند که در ماه‌های گذشته اقتصاد چین به شدت دچار بحران شده است
نشانه‌هایی وجود دارد که شی و دولتش در مواجهه با واقعیت وخیم اقتصادی، در تلاش برای آرام کردن بازار و تثبیت اقتصاد، از بعضی از رادیکال‌ترین تغییرات اقتصادی که در نظر داشتند، عقب نشسته‌اند.
گرچه بعضی از سرمایه‌گذاران قدیمی در بازار چین مانند ری دالیو، موسس و مدیرعامل 'بریج‌واتر'، گفته‌اند که به توانایی دولت چین در مدیریت اقتصاد آشفته باور دارند، اما بعضی دیگر در این باره ابراز تردید می‌کنند.
راجر گارساید، دیپلمات سابق بریتانیا در چین، نویسنده و سرمایه‌گذار بانکی، اخیرا به بیبیسی گفت بحران‌هایی که چین با آن دست به گریبان است، مانند پیر شدن سریع جمعیت، شکاف عمیق طبقاتی، فساد سیستماتیک، ساختار اقتصادی نامتعادل، حباب مسکن و املاک، و حتی تخریب محیط زیست، فقط با اصلاحات و برقراری حکومت قانون درست خواهد شد.
او باور دارد که اصرار شی برای بازگشت به "دوران کنترل و تمامیت‌گرایی مائو" به شکست منجر خواهد شد.
کووید صفر؛ پیروزی و شکست
منبع تصویر، Getty Images
ووهان اولین شهر جهان بود که به خاطر شیوع کرونا قرنطینه شد و این الگو به سرعت در سایر نقاط دنیا اجرا شد
از میان همه شکست‌ها و ناکامی‌های آشکار، شاید سیاست 'کووید صفر' برای شی جین‌پینگ مخرب‌ترین بوده است. چرا که او بارها با خرج کردن اعتبار شخصی‌اش در موقعیت‌های مختلف تاکید کرد که بر اوضاع به طور کامل مسلط است.
ژانویه ۲۰۲۰ وقتی آقای شی دستور داد که ۹ میلیون جمعیت شهر ووهان قرنطینه شوند، جهان با ناباوری شاهد ماجرا بود.
این اقدام که از اولین تدابیر مبارزه با کرونا بود، به سرعت در سراسر جهان کپی‌برداری شد.
قرنطینه و سیاست 'کووید صفر' به‌زودی به نشانه موفقیت چین در غلبه بر کووید تبدیل شد. رسانه‌های ملی چین این موضوع را به عنوان مثالی از کارآیی و برتری چین در مقابل غرب ناکارآمد به تصویر می‌کشیدند.
سیاستی که نامش را کووید صفر گذاشته‌اند به محدودیت و کنترل شدید سفرهای بین‌المللی، اجرای سفت و سخت قرنطینه‌های محلی و انجام تست خلاصه می‌شود.
منبع تصویر، AFP
شانگهای، قلب اقتصادی چین، اکنون در قرنطینه است
برای مدتی این سیاست به خوبی کار کرد، زندگی بسیاری را نجات داد و چرخ اقتصاد چین را در مسیرش نگه داشت.
اما حالا "مدل" موفق رییس‌جمهور چین، اقتصاد این کشور را در هم می‌کوبد؛ در حالی‌که بقیه جهان بحران را پشت سر گذاشته و از قرنطینه‌های کرونا بیرون می‌آیند.
نرخ ابتلا به کووید در چین برای مدتی طولانی بسیار پایین بود و به همین دلیل شهروندان عادی انگیزه کمی برای تزریق واکسن داشتند.
تردید درباره واکسن زیاد بود و حتی برای کسانی که واکسینه می‌شدند، تبلیغات حکومتی و اطلاعات غلط بسیاری را به این باور رساند که واکسن‌های پیشرفته‌تر غربی نوع آر‌ان‌ای "ایمن نیستند."
بسیاری واکسن‌های داخلی از نوع ویروس غیرفعال را انتخاب کردند. داده‌های بین‌المللی به وضوع نشان می‌دهد که واکسن‌های غیرفعال در مقابل سویه‌های جدید و واگیرتر ویروس مثل 'دلتا ' و 'اومیکرون ' اثر کم‌تری دارند.
گرچه دولت چین از پارسال بی سر و صدا واکسن‌های غربی را تأیید و حتی واردات آنها را آغاز کرده است، اما بسیاری بر این باورند که ممکن است این اقدام برای مقابله با موج جدید ویروس که چین را از هنگ‌کنگ تا شانگهای در نوردیده، دیر باشد.
چنگ مایکل سانگ، استاد اقتصاد در دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، تخمین می‌زند که محدودیت‌های اخیر وضع شده برای مهار کرونا در چین ماهانه حدود ۴۶ میلیارد دلار یا معادل ۳/۱ درصد تولید ناخالص داخلی (جی‌دی‌پی) این کشور هزینه داشته است. با قرنطینه شانگهای که قلب اقتصادی چین است، این هزینه می‌تواند حتی بالاتر هم برود.
آسیب‌های اقتصادی به کنار، همه این مشکلات از نظر سیاسی برای رییس‌جمهور شی چقدر هزینه خواهد داشت؟ ناظران چین در این چند ماه و چند هفته که تا برگزاری بیستمین کنگره حزب کمونیست چین باقی است، دنبال سرنخ‌ها برای پاسخ دادن به این سوال خواهند بود.
- ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
